اهمیت تغذیه با شیر مادر، آغاز تولد و تا پایان

شیر مادر از آغاز تولد و تا پایان دوران شیردهی ماده‌ای است زنده و قابل تغییر بر حسب نیاز زمان حال و سن شیرخوار که بارزترین تقسیم‌بندی شیر مادر شامل مراحل تولید کلستروم و سپس شیر انتقالی و نهایتا شیر رسیده می‌باشد که ترکیبات هر دوره‌ای کاملا متفاوت با دوره‌ بعدی و منطبق با نیاز زیستی و نیازهای شرایط زندگی خارج از رحمی مادر می‌باشد.

مقایسه سرانگشتی قسمتی از تفاوت‌های‌ این دوره‌ها معلوم می‌دارد که کلستروم حاوی پروتئین بیشتر به میزان ۲ گرم در صد است که قسمت اعظم آن ایمنوگلوبولین‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی و مواد معدنی فراوان‌تر مخصوصا سدیم و پتاسیم می‌باشد. ضمناً رنگ زرد آغوز یا کلستروم ناشی از بتاکاروتن فراوانی است که دارا می‌باشد.

شیر انتقالی که در فاصله ۴ تا ۵ روز بعد از تولد کودک آغاز به تولید می‌گردد، گر چه از میزان غلظت ایمنوگلوبولین‌ها کاسته می‌شود و میزان پروتئین نیز به ۵/۱ گرم در صد افت می‌نماید، ولی افزایش در میزان چربی، لاکتوز و ویتامین‌های محلول در آب و افزایش میزان انرژی و حفظ میزان مواد معدنی به میزان کلستروم می‌باشد.

مرحله آخر بین ۱۴-۱۵ روز بعد از تولد کودک تولید می‌شود و تا زمانی که به طور اصولی و رعایت شرایط لازم نوزاد از طریق سینه تغذیه می‌گردد که برای مدت‌ طولانی ادامه خواهد داشت. طبیعتا ترکیبات متفاوت با دو دوره قبلی بوده و منطبق با شرایط محیطی و تغذیه مادر و دفعات شیردهی و زمان شیردهی است. برای نمونه در جدول زیر به قسمتی از تغییرات سیستماتیک مواد موجود در مراحل سه گانه اشاره گردیده است که بر حسب ۱۰۰ میلی‌لیتر محاسبه شده‌اند.