درمان ملاسما در بارداری، چگونه؟

مردان هم لک حاملگی می‌زنند؟
من هم درست تصوری شبیه شما داشتم تا اینکه با سوژه این هفته «میزگرد زیبایی»، آقای علی مردانی آشنا شدم. این آقای ۴۰ ساله سال هاست برای درمان لکه وسیعی که در ناحیه پیشانی اش وجود دارد، تلاش می کند؛ لکه ای به نام ملاسما که در زبان عامیانه «لکه بارداری» نیز نامیده می شود.سال ها لکه هایی قهوه ای روی پیشانی ام بود که برای درمان آنها به متخصصان متعددی مراجعه کرده بودم اما متاسفانه بهبود نیافتند تا اینکه نهایتا یکی از دوستانم پزشک دیگری را به من معرفی کردند و تصمیم گرفتم دوباره شانس بهبودم را امتحان کنم.

این لکه ها از چه زمانی بر پوستتان نمایان شده بود؟
حدود ۱۰ سال پیش روی پیشانی ام جوشی زد که آن را دستکاری کردم. به نظرم این کار باعث افزایش و گسترش لکه ها شده باشد.یعنی این لکه ها، اسکار (جوشگاه) باقیمانده از جوش های ۱۰ سال قبل شما بودند؟نه، راستش آن زمان روی پیشانی ام یک جوش زیر پوستی زد که آن را فشار دادم. این کار باعث به جا ماندن یک لکه قهوه ای شد اما این فقط تصور من است راستش آن جوش اندازه یک عدس بود اما این لک تمام پیشانی ام را پوشاند.


مگر فقط خانم های باردار دچار این مشکل نمی شوند؟
نه! نام علمی بیماری آقای علی مردانی همان «ملاسما»ست. در این بیماری لکه های قهوه ای، برنزه یا قهوه ای خاکستری روی پوست بیمار پدیدار می شود. برای خانم ها ملاسما در سنین باروری( ۵۰ ۲۵ سال) شایع تر است و گاهی حتی در زمان غیربارداری رخ می دهد اما ۱۰ درصد مبتلایان به این بیماری مرد هستند و به طور کلی، این بیماری پوستی در مردم خاورمیانه که پوست گندمی دارند، شایع است.

در مورد علل ایجاد این بیماری برایمان می گویید؟
هنوز علت دقیق ابتلا به آن کشف نشده است اما اعتقاد بر این است که لکه های تیره ملاسما بر اثر عوامل متعددی مانند؛ بارداری، مصرف قرص های ضدبارداری، درمان های هورمونی، سابقه خانوادگی، نژاد، مصرف برخی داروها و قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش روی پوست ظاهر می شوند.به نظر می رسد عمده ترین علت ایجاد این لکه ها به خصوص در کسانی که استعداد ژنتیکی ابتلا به آن را دارند، قرارگرفتن مدام در معرض اشعه آفتاب باشد. در فصل تابستان لکه ها پررنگ تر و در زمستان کمرنگ تر می شوند.

چطور می توان تشخیص داد که لکه های قهوه ای سطح پوست ملاسما هستند؟
در نگاه اولیه می توان از ظاهر قهوه ای لکه ها آنها را تشخیص داد اما روش تشخیص تخصصی این لکه ها، معاینه آنها با استفاده از اشعه نوری مشخص (۴۰۰ ۳۴۰ نانومتر) است. گاهی متخصص پوست برای رد احتمال برخی مشکلات پوستی از روش نمونه برداری هم کمک می گیرد.

این لک ملاسما در کدام قسمت های بدن بیشتر دیده می شود؟
لکه های ملاسما معمولا روی صورت دیده می شوند. اگر بخواهیم دیدگاه تخصصی داشته باشیم، باید بگوییم لکه های ملاسما ۳ الگوی بروز دارند؛ در مرکز صورت، گونه ها و فک. الگوی مرکزی، شایع ترین نوع ملاسماست و نواحی پیشانی، کناره های بینی، لب فوقانی، بینی و چانه را دربرمی گیرد.الگوی گونه بخش بالای گونه را پوشش می دهد و الگوی فک هم مخصوص فک است. ناحیه گردن هم ممکن است دچار لکه های ملاسما شود. در موارد نادر، لکه های ملاسما را روی ساعد هم می بینیم.

اساس درمان ملاسما چیست؟
درمان اصلی ملاسما، درمان دارویی، ضدلک های حاوی هیدروکینون هستند که البته در کشورهای اروپایی منع مصرف دارند. می توان از ضدلک های غیر هیدروکینونی مانند «آربوتین» یا «آزلائیک اسید» نیز استفاده کرد. داروهای هیدروکینون جلوی فعالیت نوعی آنزیم به نام «تیروزیناز» را می گیرند.این آنزیم ماده ای را در پوست به «ملانین» که عامل قهوه ای شدن پوست است؛ تبدیل می کند. داروهای حاوی آزلائیک اسید بسیار موثر و بی خطرند و عوارض خفیفی مثل خارش، سوزش، قرمزی و پوسته پوسته شدن دارند که تا ۴ ۲ هفته بعد از مصرف ادامه می یابند. داروهای ترتینویین هم معمولا همراه داروهای دیگر تجویز می شوند زیرا مصرف آن به تنهایی به اندازه زمانی که همراه داروهای دیگر تجویز شود، اثر ندارد.به نظر می رسد غیر از دارودرمانی، روش های دیگر هم به بهبود آقای علی مردانی کمک کرده اند.

این روش های کمکی چه بوده اند؟
میکرودرم ابریشن، پیلینگ یا لیزر از روش های کمکی هستند. هدف اصلی از به کار بردن این روش ها، باید تقویت اثر داروها باشد در غیر این صورت گاه شاهد تشدید لک ها بعد از استفاده از آنها هستیم، شاید دلیل امتناع همکاران متخصص از لیزردرمانی همین نکته باشد چون به طور کلی هر روشی که باعث زخم شدن پوست شود، این لک ها را تشدید می کند و باعث افسارگسیخته شدن ملانوسیت ها می شود. میکرودرم ابریشن های قوی، پیلینگ های شیمیایی قوی و لیزرهای لایه بردار اغلب لک ملاسما را تشدید خواهند کرد.

پس چرا شما این روش را انتخاب کردید؟
نوع لیزر خیلی مهم است. برای آقای علی مردانی ۲ نوع لیزر استفاده شد؛ ابتدا با لیزر «فراکشنال» خیلی ضعیف سعی کردیم نفوذ دارو را افزایش دهیم و بعد با لیزر «ان دی یگ» که با طول موج خاص و نفوذ عمیق به داخل پوست می تواند دانه های ملانین را خرد کند، تلاش کردیم لک ملاسما کمرنگ تر شود، یعنی مکانیسمی شبیه پاک کردن تاتو با لیزر.خوشبختانه این روش بسیار خوب جواب داد و البته نیاز به تکرار داشت یعنی طی ۵ جلسه در ۲ هفته، این لیزر تکرار شد و باز توصیه کردیم که برای پیشگیری از عود هر ماه این کار تکرار شود.البته با هر روشی امکان عود ملاسما وجود دارد و بیمار نباید از نیاز به تکرار یک روش درمانی اظهار خستگی کند. بیماران باید بدانند لیزر درمانی، درمان اصلی این لک نیست و اگر قرار شد از لیزر استفاده کنند، این کار باید فقط به صلاحدید و به وسیله متخصص پوست انجام شود.مصرف کرم های ضدآفتاب با SPF ۳۰ که اکسید روی و اکسید تیتانیوم دارند و از پوست در برابر اشعه ماورای بنفش محافظت می کنند، بسیار مناسب است. ضدآفتاب هایی با SPF بالای ۳۰ را باید هر ۳ ساعت یکبار و حتی در داخل ساختمان هم مصرف کرد. به علاوه برای پیشگیری از برخورد مستقیم آفتاب با صورت، استفاده از کلاه های لبه دار، عینک دودی مناسب یا حتی چتر لازم است.

آیا می توان از ملاسما پیشگیری کرد؟
فقط می توان با حفاظت از پوست صورت با قرار نگرفتن در معرض مستقیم نور خورشید، این کار را انجام داد اما در بیشتر موارد، پیشگیری از ابتلا به ملاسما در افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به آن را دارند، مشکل است. چنین افرادی باید مراقبت جدی و دقیقی از پوستشان در برابر آفتاب داشته باشند.