درمان نشدن زردی نوزاد، چه خطراتی دارد؟
اولین جایی که زردی درآن مشاهده میشود، چشم نوزاد است به تدریج سینه، شکم و پاهای نوزاد نیز ممکن است زرد شوند.
اولین جایی که زردی درآن مشاهده میشود ، چشم نوزاد است به تدریج سینه ، شکم و پاهای نوزاد نیز ممکن است زرد شوند. هر نوزادی که زرد می شود حتی اگر حال عمومی اوخوب باشد بایستی در اولین فرصت توسط پزشک معاینه شود زیرا زردی شدید ممکن است باعث عقب ماندگی ذهنی و حتی مرگ نوزاد شود.
معمولا ۶۰ درصد نوزادان سالم پس از تولد دچار زردی می‌شوند
در مواردی که نوزاد نارس باشد این مورد به ۸۰ درصد می‌رسد. البته اینها مواردی است که زردی ظاهر میشود، ولی در مواردی هم، از آنجا که زردی کم است، نمی‌توان آن را تشخیص داد و فقط با آزمایش می‌توان فهمید که بیلی‌روبین نوزاد در حد عادی است که این مورد رایج و عادی است.
تشخیص زردی نوزاد
زردی تنها یک علامت دارد و آن زرد شدن سفیدی چشم، بدن و مخاط‌ها است و باید نسبت به آن کمی حساس بود. گاهی والدین و حتی پزشکان و پرستاران نیز در ارزیابی زردی دچار اشکال می‌شوند. البته راهنمایی‌هایی وجود دارد. مثلا اگر تنها سر و صورت مبتلا به زردی باشد و سینه و شکم و اندام‌ها زرد نباشد یعنی عدد زردی بالا نیست اما هرچه زردی پایین‌تر بیاید حاکی از آن است که میزان زردی در حال افزایش است و هرچه به پاها برسد یعنی عدد زردی بالاتر و نگران‌کننده‌تر است.در بسیاری از موارد ارزیابی چشمی کافی نبوده و پزشکان با دادن آزمایش خون مقدار زردی و نوع زردی را تعیین می‌کنند. زردی به ۲ نوع تقسیم میشود: زردی مستقیم و غیرمستقیم. آنچه اغلب در نوزادان اتفاق می‌افتد زردی غیرمستقیم است که می‌تواند به بافت مغزی خسارت بزند. زردی مستقیم چندان مشکل‌ساز نیست مگر اینکه نوزاد مبتلا به عفونت یا ناراحتی کبدی باشد. البته همیشه زردی تنها علامت نیست. اگر در کنار زردی علایم دیگری مانند بی‌حالی یا شیر خوب نخوردن یا بالا و پایین بودن درجه حرارت بدن وجود داشت احتمال خطر بالاتر است و مراجعه به پزشک باید با سرعت بیشتری صورت بگیرد.
پایدار بودن زردی
اگر نوزادی در روز اول تولد زرد شود یا در روزهای بعد عدد زردی (بیلی روبین ) بیشتر از ۱۵-۱۳ در نوزادان رسیده و بیشتر از ۱۰ در نوزادان نارس برسد و یا در خانواده فرزند دیگری قبلاً به علت زردی بستری شده باشد این نوزاد نیاز به بررسی بیشتر و مراجعه به پزشک و احیاناً بستری دارد. معمولاً زردی در نوزادان رسیده قبل از ۱۰ روز و در نوزادان نارس قبل از۲۱روز از بین می رود. در صورت پایدار بودن زردی بعد از هفته۳-۲ زندگی، بایستی نوزاد توسط پزشک معاینه شود. بیلی روبین که عامل زردی نوزاد است در حد کم نه تنها مضر نیست بلکه تا حدودی مفید نیز می باشد.
نوزادانی که بیشتر در معرض افزایش زردی می باشند
الف- اگر مادر گروه خون O داشته باشد ولی نوزاد گروه خون A یا B داشته باشد.
ب- اگر مادر Rh منفی و نوزاد Rh مثبت داشته باشد. بخصوص اگر مادر آمپول درگام حین حاملگی و بعد از زایمان دریافت نکرده باشد و به ویژه در زایمان های دوم به بعد.
ج- سابقه زردی در فرزندان قبلی
د- عدم دریافت کافی شیر مادر در روزهای اول زندگی
ه- نوزادان نارس (سن حاملگی کمتر از ۳۷ هفته)
و- نوزادان با وزن تولد کمتر از ۲۵۰۰ گرم
ز- نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت
ح- نوزاد مبتلا به فاوویسم
درمان زردی در نوزادان
اگر چه زردی یکی از شایعترین بیماریهای دوران نوزادی بوده ولی گاه عوارض خیلی بدی بر جای می گذارد در عین حال درمان نسبتاً آسان و موثر دارد. زردی را می توان توسط لامپهای مخصوص با طیف نوری خاص وبا ارتفاع مشخص از نوزاد و در مدت زمان مناسب درمان کرد.لامپهای مهتابی معمولی که در منزل استفاده می شود برای این کار مناسب نیستند و گاه خطراتی را بدنبال دارند. هنگامی که نوزاد زیر لامپ مخصوص زردی گذاشته می شود می بایست لخت بوده و فقط چشمها و قسمت تناسلی پوشیده باشد(چشم بند وپوشک داشته باشد) می بایست دقت کرد که چشم بند روی بینی نوزاد را نپوشاند و مشکل تنفسی برای او ایجاد نکند. فاصله نوزاد تا لامپ ۴۰-۲۰ سانتی مترباشدو می بایست در مدتی که زیرلامپ قرار دارد بسته به نیاز نوزاد که حدوداً هر۳-۲ ساعت می باشدمادر، نوزاد را از زیر لامپ خارج کرده و به او شیر بدهد و مجدداً با بستن چشمها او را به زیر لامپ برگرداند. بسته به شدت زردی میزان بیلی روبین نوزاد توسط آزمایش خون هر ۴-۱۲ساعت باید چک شود.
معمولاً وقتی عدد بیلی روبین به کمتر از ۱۲ برسد نور درمانی(فوتوتراپی) قطع می شود. گاهی بیلی روبین به حدی بالاست که برای نوزاد بسیار خطرناک بوده و می بایست سریعاً پایین آورده شودکه می تواند علت بالا بودن زردی تاخیروالدین در مراجعه به پزشک و یا بیماری نوزاد باشد در این موارد می بایست خون نوزاد سریعاً تعویض شود. تعویض خون نسبت به نور درمانی عوارض بسیار بیشتری دارد لذا می بایست والدین با مراجعه به موقع به پزشک و انجام توصیه های او از رسیدن به مرحله ی تعویض خون پیشگیری کنند ولی در صورتی که پزشک تعویض خون را صلاح بداندمطمئن باشید عوارض زردی بالا بسیار بیشتر از عوارض تعویض خون می باشد.
در صورتی که زردی درمان نشود چه عوارضی خواهد داشت؟
اگر شدت زردی بالا باشد و عدد آن به سرعت افزایش یابد و والدین نوزاد را سریع به پزشک ارجاع ندهند ممکن است زردی سبب بروز مشکلات مغزی در نوزاد شود. زردی می‌تواند در برخی مناطق مغز نفوذ کرده و انواع مشکلات مغزی، فلج مغزی یا دیگر مشکلات را پیش آورد. زردی در عین حال که مشکل شایعی است و برای تعداد زیادی از نوزادان رخ می‌دهد و اگر به موقع درمان شود مشکلی ایجاد نمی‌کند، چنانچه به موقع درمان نشود، می‌تواند در درصد پایینی مشکل‌ساز شود.
آیا زردی نوزاد را در خانه می توان درمان کرد؟
اگر عدد زردی خیلی بالا نباشد و نوزاد چند روزه سالم باشد والدین می‌توانند درمان را در خانه زیر دستگاه فوتوتراپی انجام دهند. تاکید می‌کنم دستگاه فوتوتراپی، نه هر لامپی. دستگاه فوتوتراپی لامپ مخصوص و ویژگی‌های مخصوصی دارد که باید آن را از مکان‌های معتبر و مطمئن تهیه کرد. این دستگاه‌ها باید استاندارد بوده و لامپهای آن به موقع تعویض شود. کارکرد بیش از ۲ هزار ساعت این لامپ‌ها در کاهش زردی نقش نخواهد داشت. توجه به فاصله این لامپ‌ها از بدن نوزاد و اینکه لامپ محافظ داشته باشد ضروری است تا در صورتی که شکسته شد، پوست نوزاد را دچار سوختگی یا دیگر عوارض نکند. در این شرایط به توصیه پزشک آزمایش خون نوزاد در فواصل مختلف تکرار میشود تا میزان زردی تعیین شود. اگر حال نوزاد مناسب نباشد یا عدد زردی بالا باشد بهتر است درمان در بیمارستان انجام پذیرد.
معمولا ۶۰ درصد نوزادان سالم پس از تولد دچار زردی می‌شوند
در مواردی که نوزاد نارس باشد این مورد به ۸۰ درصد می‌رسد. البته اینها مواردی است که زردی ظاهر میشود، ولی در مواردی هم، از آنجا که زردی کم است، نمی‌توان آن را تشخیص داد و فقط با آزمایش می‌توان فهمید که بیلی‌روبین نوزاد در حد عادی است که این مورد رایج و عادی است.
تشخیص زردی نوزاد
زردی تنها یک علامت دارد و آن زرد شدن سفیدی چشم، بدن و مخاط‌ها است و باید نسبت به آن کمی حساس بود. گاهی والدین و حتی پزشکان و پرستاران نیز در ارزیابی زردی دچار اشکال می‌شوند. البته راهنمایی‌هایی وجود دارد. مثلا اگر تنها سر و صورت مبتلا به زردی باشد و سینه و شکم و اندام‌ها زرد نباشد یعنی عدد زردی بالا نیست اما هرچه زردی پایین‌تر بیاید حاکی از آن است که میزان زردی در حال افزایش است و هرچه به پاها برسد یعنی عدد زردی بالاتر و نگران‌کننده‌تر است.در بسیاری از موارد ارزیابی چشمی کافی نبوده و پزشکان با دادن آزمایش خون مقدار زردی و نوع زردی را تعیین می‌کنند. زردی به ۲ نوع تقسیم میشود: زردی مستقیم و غیرمستقیم. آنچه اغلب در نوزادان اتفاق می‌افتد زردی غیرمستقیم است که می‌تواند به بافت مغزی خسارت بزند. زردی مستقیم چندان مشکل‌ساز نیست مگر اینکه نوزاد مبتلا به عفونت یا ناراحتی کبدی باشد. البته همیشه زردی تنها علامت نیست. اگر در کنار زردی علایم دیگری مانند بی‌حالی یا شیر خوب نخوردن یا بالا و پایین بودن درجه حرارت بدن وجود داشت احتمال خطر بالاتر است و مراجعه به پزشک باید با سرعت بیشتری صورت بگیرد.
پایدار بودن زردی
اگر نوزادی در روز اول تولد زرد شود یا در روزهای بعد عدد زردی (بیلی روبین ) بیشتر از ۱۵-۱۳ در نوزادان رسیده و بیشتر از ۱۰ در نوزادان نارس برسد و یا در خانواده فرزند دیگری قبلاً به علت زردی بستری شده باشد این نوزاد نیاز به بررسی بیشتر و مراجعه به پزشک و احیاناً بستری دارد. معمولاً زردی در نوزادان رسیده قبل از ۱۰ روز و در نوزادان نارس قبل از۲۱روز از بین می رود. در صورت پایدار بودن زردی بعد از هفته۳-۲ زندگی، بایستی نوزاد توسط پزشک معاینه شود. بیلی روبین که عامل زردی نوزاد است در حد کم نه تنها مضر نیست بلکه تا حدودی مفید نیز می باشد.
نوزادانی که بیشتر در معرض افزایش زردی می باشند
الف- اگر مادر گروه خون O داشته باشد ولی نوزاد گروه خون A یا B داشته باشد.
ب- اگر مادر Rh منفی و نوزاد Rh مثبت داشته باشد. بخصوص اگر مادر آمپول درگام حین حاملگی و بعد از زایمان دریافت نکرده باشد و به ویژه در زایمان های دوم به بعد.
ج- سابقه زردی در فرزندان قبلی
د- عدم دریافت کافی شیر مادر در روزهای اول زندگی
ه- نوزادان نارس (سن حاملگی کمتر از ۳۷ هفته)
و- نوزادان با وزن تولد کمتر از ۲۵۰۰ گرم
ز- نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت
ح- نوزاد مبتلا به فاوویسم
درمان زردی در نوزادان
اگر چه زردی یکی از شایعترین بیماریهای دوران نوزادی بوده ولی گاه عوارض خیلی بدی بر جای می گذارد در عین حال درمان نسبتاً آسان و موثر دارد. زردی را می توان توسط لامپهای مخصوص با طیف نوری خاص وبا ارتفاع مشخص از نوزاد و در مدت زمان مناسب درمان کرد.لامپهای مهتابی معمولی که در منزل استفاده می شود برای این کار مناسب نیستند و گاه خطراتی را بدنبال دارند. هنگامی که نوزاد زیر لامپ مخصوص زردی گذاشته می شود می بایست لخت بوده و فقط چشمها و قسمت تناسلی پوشیده باشد(چشم بند وپوشک داشته باشد) می بایست دقت کرد که چشم بند روی بینی نوزاد را نپوشاند و مشکل تنفسی برای او ایجاد نکند. فاصله نوزاد تا لامپ ۴۰-۲۰ سانتی مترباشدو می بایست در مدتی که زیرلامپ قرار دارد بسته به نیاز نوزاد که حدوداً هر۳-۲ ساعت می باشدمادر، نوزاد را از زیر لامپ خارج کرده و به او شیر بدهد و مجدداً با بستن چشمها او را به زیر لامپ برگرداند. بسته به شدت زردی میزان بیلی روبین نوزاد توسط آزمایش خون هر ۴-۱۲ساعت باید چک شود.
معمولاً وقتی عدد بیلی روبین به کمتر از ۱۲ برسد نور درمانی(فوتوتراپی) قطع می شود. گاهی بیلی روبین به حدی بالاست که برای نوزاد بسیار خطرناک بوده و می بایست سریعاً پایین آورده شودکه می تواند علت بالا بودن زردی تاخیروالدین در مراجعه به پزشک و یا بیماری نوزاد باشد در این موارد می بایست خون نوزاد سریعاً تعویض شود. تعویض خون نسبت به نور درمانی عوارض بسیار بیشتری دارد لذا می بایست والدین با مراجعه به موقع به پزشک و انجام توصیه های او از رسیدن به مرحله ی تعویض خون پیشگیری کنند ولی در صورتی که پزشک تعویض خون را صلاح بداندمطمئن باشید عوارض زردی بالا بسیار بیشتر از عوارض تعویض خون می باشد.
در صورتی که زردی درمان نشود چه عوارضی خواهد داشت؟
اگر شدت زردی بالا باشد و عدد آن به سرعت افزایش یابد و والدین نوزاد را سریع به پزشک ارجاع ندهند ممکن است زردی سبب بروز مشکلات مغزی در نوزاد شود. زردی می‌تواند در برخی مناطق مغز نفوذ کرده و انواع مشکلات مغزی، فلج مغزی یا دیگر مشکلات را پیش آورد. زردی در عین حال که مشکل شایعی است و برای تعداد زیادی از نوزادان رخ می‌دهد و اگر به موقع درمان شود مشکلی ایجاد نمی‌کند، چنانچه به موقع درمان نشود، می‌تواند در درصد پایینی مشکل‌ساز شود.
آیا زردی نوزاد را در خانه می توان درمان کرد؟
اگر عدد زردی خیلی بالا نباشد و نوزاد چند روزه سالم باشد والدین می‌توانند درمان را در خانه زیر دستگاه فوتوتراپی انجام دهند. تاکید می‌کنم دستگاه فوتوتراپی، نه هر لامپی. دستگاه فوتوتراپی لامپ مخصوص و ویژگی‌های مخصوصی دارد که باید آن را از مکان‌های معتبر و مطمئن تهیه کرد. این دستگاه‌ها باید استاندارد بوده و لامپهای آن به موقع تعویض شود. کارکرد بیش از ۲ هزار ساعت این لامپ‌ها در کاهش زردی نقش نخواهد داشت. توجه به فاصله این لامپ‌ها از بدن نوزاد و اینکه لامپ محافظ داشته باشد ضروری است تا در صورتی که شکسته شد، پوست نوزاد را دچار سوختگی یا دیگر عوارض نکند. در این شرایط به توصیه پزشک آزمایش خون نوزاد در فواصل مختلف تکرار میشود تا میزان زردی تعیین شود. اگر حال نوزاد مناسب نباشد یا عدد زردی بالا باشد بهتر است درمان در بیمارستان انجام پذیرد.
پ
منبع:
دکتر سلام
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼