تاثیر روزه داری بر شیر مادر، ضرر دارد؟

آیا می‌توانید در ماه رمضان روزه بگیرید، آن هم در حالی که به نوزادتان شیر می‌دهید؟ تاثیر روزه‌داری بر شیر مادر چیست؟ ما برایتان در این‌باره صحبت می‌کنیم.

در این مقاله می‌خوانید:

• آیا روزه گرفتن در دوران بارداری بی‌خطر است؟
• هیدراته ماندن در بارداری
• آیا روزه گرفتن در دوران شیردهی بی‌خطر است؟
• آیا روزه داری می‌تواند بر میزان شیر شما تاثیر بگذارد؟
• آیا روزه داری متناوب در دوران بارداری بی‌خطر است؟
• روزه گرفتن در دوران شیردهی، بی‌خطر است؟

نکاتی برای روزه داری
روزه گرفتن بخشی از از آیین مذهبی ادیان مختلف است. مسلمانان به طور سنتی در ماه رمضان روزه می‌گیرند. اما آیا کنار گذاشتن وعده‌های غذایی، هنگام بارداری یا شیردهی ایمن است؟
البته این موضوع را در نظر داشته باشید که روزه گرفتن به دلایل شرعی با روزه گرفتن برای کاهش وزن، تفاوت زیادی دارد. با این حال، لازم است بدانید که روزه در بارداری، یا شیردهی چه تاثیری بر بدن شما می‌گذارد.

زنـى کـه بـچه شیر مى‌دهد و شیر او کم است چه مادر بچه یا دایه او باشد، یا بى‌اجرت شیر دهد اگـر روزه بـراى خودش یا بچه‌‎اى که شیر می‌دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید براى هر روز یـک مـد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت روزه‌هایى را که نگرفته باید قضا نماید.

آیا روزه گرفتن در دوران بارداری بی‌خطر است؟
خوب است بدانید رشد جنین در رحم شما، حدود ۳۰۰ کالری در روز نیازهای غذایی شما را افزایش می‌دهد.
برخی تحقیقات نشان داده است که پرهیز از خوردن غذا ممکن است بر روی جنین تاثیر منفی بگذارد.
با در نظر گرفتن این موضوع، به احتمال زیاد شما می‌توانید در هنگام بارداری به صورت جسته و گریخته روزه بگیرید. نباید در این دوران، روزهای متوالی روزه بگیرید، بلکه باید بین روزه‌داری، چند روز استراحت کنید و دوباره روزه بگیرید.
هیچ دو حاملگی دقیقا یکسان نیستند، بنابراین اگر روزه داری برای شما مهم است، با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
روزه گرفتن در بارداری ممکن است به عوامل خاصی بستگی داشته باشد، مانند سه ماهه‌ای که در آن قرار دارید، یا هر بیماری پزشکی که شما و کودکتان ممکن است به آن دچار باشید.

هیدراته ماندن در بارداری
مهم نیست شما و پزشک چه تصمیمی می‌گیرید، هیدراته ماندن مهم است. آب، نقش مهمی در رشد کودک شما دارد، بنابراین در هیچ زمانی نباید نوشیدن آب را متوقف کنید.
کمبود آب بدن می‌تواند منجر به کمبود مایع آمنیوتیک ، زایمان زودرس و نقایص مادرزادی شود.
اگر شما و پزشکتان تصمیم گرفتید که روزه گرفتن برای مدتی کوتاه بی‌خطر است، مطمئن شوید که در طول روز، حداقل هشت لیوان آب می‌نوشید.
همچنین لازم است از هر گونه فعالیت شدید که باعث از بین رفتن مایعات بدنتان می‌شود، خودداری کنید.

آیا روزه گرفتن در دوران شیردهی بی‌خطر است؟

• شیردهی، حتی بیش از بارداری نیازهای غذایی شما را افزایش می‌دهد. مادرانی که به فرزندشان شیر می‌دهند، باید حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ کالری اضافی در روز دریافت کنند که انجام این کار در هنگام روزه‌داری دشوار است.
• به خاطر داشته باشید که اکثر ادیان، مادران شیرده را از روزه داری معاف می‌کنند، بنابراین نباید حس بدی داشته باشید.
• با این اوصاف، اکثر متخصصان اتفاق نظر دارند که روزه گرفتن بر تولید شیر تاثیر نمی‌گذارد و سلامتی مادر یا کودک را مختل نمی کند، البته اگر هر دو از قبل سالم باشند.
• مادران باید قبل از شروع روزه داری، میزان مایعات خود را افزایش دهند و ورزش شدید را هنگام روزه‌داری محدود کنند تا از سوزاندن بیش از حد و بی‌مورد کالری‌ها پیشگیری شود.
• مادران شیرده باید به مقدار کافی، مایعات بنوشند. عادت کنید هر بار که شیر می‌دهید، یک لیوان آب بنوشید و هر روز که روزه می‌گیرید، پس از پایان روزه‌داری چند لیوان آب اضافی بنوشید.
• اما باید از روزه داری طولانی‌مدت یا گرسنگی، هنگام شیردهی خودداری کنید زیرا می‌تواند مقدار شیر شما را کاهش دهد.
• بعلاوه، بهتر است بلافاصله پس از زایمان روزه نگیرید، در این شرایط بدن شما در حال بهبودی است و شیر تولید می‌کند.
• به همین دلیل پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای شما و نوزادتان بسیار اهمیت دارد، بنابراین روزه گرفتن برای دوره طولانی برای شما یا کودکتان مناسب نیست.

آیا روزه داری می‌تواند بر میزان شیر شما تاثیر بگذارد؟
تحقیقات نشان می‌دهد روزه داری برای دوره‌های کوتاه‌مدت احتمالا شیر شما را کاهش نمی‌دهد. بدن شما برای ادامه تولید شیر برای کودک بسیار تلاش خواهد کرد، اما این باعث نمی‌شود روزه گرفتن ایده خوبی باشد.
چرا؟ شواهد فراوان نشان می‌دهد که کیفیت غذایی شیر مادر تا حد زیادی توسط رژیم غذایی او تعیین می‌شود. وقتی کالری کمتری دریافت می‌کنید، یعنی ویتامین و مواد معدنی کمتری مصرف می‌کنید که در نهایت می‌تواند باعث شود شیر شما مواد غذایی کافی برای تغذیه نوزاد را نداشته باشد.
شیردهی از نظر جسمی، از بدن شما انرژی می‌گیرد، بنابراین دریافت کالری مداوم باعث می‌شود بدنتان انرژی لازم دریافت نکند.
احتمال زیادی وجود دارد که روزه داری، شما را خسته کند در این شرایط، مراقبت از نوزاد یا کودک نوپا، بسیار دشوارتر خواهد شد.
اگر روزه داری را انتخاب کردید، مطمئن شوید که مقدار زیادی آب می‌نوشید تا از کمبود آب بدن جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید: تغذیه دوران شیردهی، مادر قوی نوزاد قوی

آیا روزه داری در دوران بارداری بی‌خطر است؟
روزه داری برای دوره‌های حداقل ۱۲ ساعته در روز، معمولا به عنوان راهی برای کاهش وزن معرفی می‌شود، اما هرگز نباید سعی کنید هنگام بارداری، لاغر شوید.
روزه داری می‌تواند بر رشد و نمو جنین شما تاثیر منفی بگذارد.
اگر نگران وزن خود در دوران بارداری هستید، با پزشکتان خود صحبت کنید تا راه حلی مناسب به شما ارائه بدهد.

بیشتر بخوانید: روزه گرفتن در بارداری درسته یا غلط؟

روزه گرفتن در دوران شیردهی، بی‌خطر است؟
روزه داری در زنان شیرده مورد مطالعه قرار نگرفته است، بنابراین متخصصان نمی‌توانند به طور قطعی بگویند که آیا روزه گرفتن برای کاهش وزن، ایمن است یا نه.
مانند سایر اشکال روزه داری، گرسنه ماندن طولانی‌مدت می‌تواند احساس کندی و کمبود انرژی در شما ایجاد کند.
البته ممکن است مشتاق باشید که در سریع‌ترین زمان ممکن، به وزن قبل از بارداری برگردید. اما سعی کنید صبور باشید. از آنجا که شیردهی در روز حدود ۵۰۰ کالری می‌سوزاند، ممکن است با گذشت مدتی، وزن اضافی شما به خودی خود جبران شود.
اگر می‌خواهید بعد از زایمان وزن کم کنید، باید حداقل 6 تا 8 هفته پس از زایمان منتظر بمانید و حداقل در روز، 1800 کالری دریافت کنید.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: برای کاهش وزن پس از زایمان با متخصصان تغذیه تماس بگیرید

حکم روزه گرفتن در شیردهی
در ادامه، نظر برخی مراجع تقلید را درباره روزه گرفتن در شیردهی، برایتان مطرح می‌کنیم:

نظر فقهی آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی
زنانى که بچه شیر مى‌دهند (خواه مادر بچه، خواه دایه) اگر روزه گرفتن باعث کمى ‌شیر آن‌ها و ناراحتى بچه ‌شود، روزه بر آن‌ها واجب نیست، ولى براى هر روز، کفاره (یک مد طعام) واجب است و بعدا نیز باید روزه را قضا کنند، اما اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد، کفاره لازم نیست، ولى بعدا روزه‌هایی را که نگرفته‌اند، باید قضا کنند.

شیردهی، حتی بیش از بارداری نیازهای غذایی شما را افزایش می‌دهد. مادرانی که به فرزندشان شیر می‌دهند، باید حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ کالری اضافی در روز دریافت کنند که انجام این کار در هنگام روزه‌داری دشوار است. به خاطر داشته باشید که اکثر ادیان، مادران شیرده را از روزه داری معاف می‌کنند، بنابراین نباید حس بدی داشته باشید.

نظر فقهی آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی
چنانچه روزه براى بچه یا مادر او به خاطر شیر دادن ضرر داشته یا احتمال عقلایى ضرر مى‌داده که قهرا موجب خوف ضرر می‌شود، خوردن روزه اشکال نداشته، ولى باید براى هر روزی که خورده یک مد طعام مانند گندم و جو و برنج به فقیر غیر سید بدهد و دادن پول این‌ها کفایت نمى‌کند و باید قضاى روزه‌ها را نیز بگیرد.

نظر فقهی آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی
اگر شیر او کم باشد و روزه برای بچه یا برای خودش ضرر داشته باشد، جایز نیست روزه بگیرد بلکه باید بعدا قضای آن را بجا آورد و این حکم در صورتی است که شیر خوردن این بچه از راه دیگری میسر نباشد و اگر میسر باشد واجب است آن زن روزه بگیرد و در صورتی که روزه برای بچه‌اش ضرر داشته باشد علاوه بر قضا باید فدیه هم بپردازد یعنی برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و احتیاط مستحب این است که در صورتی که روزه برای خودش ضرر داشته باشد برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد.

نظر فقهی آیت‌الله‌العظمی سیدعلی سیستانی
زنـى کـه بـچه شیر مى‌دهد و شیر او کم است چه مادر بچه یا دایه او باشد، یا بى‌اجرت شیر دهد اگـر روزه بـراى خودش یا بچه‌‎اى که شیر می‌دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید براى هر روز یـک مـد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت روزه‌هایى را که نگرفته باید قضا نماید، ولى بنابر احتیاط واجـب ایـن حـکـم اخـتصاص به موردى دارد که شیر دادن بچه منحصر به همین راه باشد و اما اگر راه دیـگـرى بـراى شـیر دادن بچه باشد -مثلا این که چند زن در شیر دادن او شرکت کنند- ثبوت این حکم محل اشکال است.

نکاتی برای روزه داری در شیردهی
این نکات می‌تواند در روزه گرفتن به شما کمک کند:

• با پزشک خود مشورت کنید
  به یاد داشته باشید که شرایط جسمی و روحی هر مادر متفاوت است. به همین دلیل مشاوره با پزشک یا ماما قبل از روزه گرفتن بسیار مهم است.
  
  
• هیدراته بمانید
  کمبود آب هم برای مادران آینده و هم برای مادرهایی که به نوزادشان شیر می‌دهند خطرناک است. قبل از روزه داری، مایعات اضافی بنوشید و مطمئن شوید که به بدنتان آب‌رسانی می‌کنید.

بیشتر بخوانید: اهمیت و ضرورت مصرف آب در بارداری

• پرهیز از روزه داری طولانی
  در صورت بارداری یا شیردهی، از روزه داری طولانی خودداری کنید. روزه گرفتن برای مدت طولانی می‌تواند در صورت بارداری روی جنین و در صورت شیردهی بر تولید شیر تاثیر بگذارد.

بیشتر بخوانید: پرسش و پاسخ شیردهی برای آن‌هایی که تازه مادر شده‌اند

• سخت نگیرید
  این احتمال وجود دارد که در هنگام روزه داری انرژی کمتری داشته باشید، بنابراین از انجام فعالیت‌های سنگین یا ورزش خودداری کنید.
  
  
• به بدن خود گوش دهید
  وقتی احساس کندی و خستگی می‌کنید استراحت کنید. و اگر در هر مرحله از روزه داری احساس ضعف کردید، باید غذا بخورید.