بازی نوزاد پنج ماهه، چی خوبه؟

اسباب بازی ها صرفا یک منبع سرگرم کننده برای کودکان نیستند بلکه دنیای آن ها می باشند.

بازی کودک او را برای رویارویی با زندگی در آینده آماده می‌کند. با افزایش هماهنگی دست و چشم، کودک پنج ماهه ­شما نه تنها اشیا را می­بیند بلکه خودش را به آنها می­رساند، آنها را می­گیرد و می­چشد!و هر روز چیزهای جدیدی را کشف می­کند.به همین دلیل سعی کنید اشیای بی­خطری که شکل­ها، اندازه­ها، بافت­ها و رنگ­های گوناگونی دارند تهیه کنید. همچنین، برای پاسخ به سؤالات مربوط به رشد کودک و بچه ­داری مطالب زیر را بخوانید.

کودک در این سن چگونه بازی می­کند؟
· می­تواند خودش را به سمت اسباب­بازی­ها کشیده و آنها را بگیرد.
· به بچه­ های دیگر و به تصویر خودش در آینه لبخند می­زند! حالا می­تواند چند کار را با هم انجام دهد؛ برای مثال، سر و صدا در آوردن و همزمان با آن ، رفتن به سوی چیزی.
· وقتی می­خواهید یک اسباب­بازی را به او بدهید، موقعیت خودش را برای گرفتن آن تنظیم می­کند.
· می­تواند از روی شکم به پشت بغلتد.
· آگاهانه دستش را دراز کرده و اسباب­بازی­ها را می­گیرد.
· برای کشف بیشتر اطراف خود، هر چه را می بیند،آن را در دهان می­گذارد.

اسباب بازی های متناسب با این سن
1-اسباب­بازی­های حجم دار، مناسب برای ضربه زدن
با پیشرفت تدریجی هماهنگی چشم و دست فرزند شما دیگر می­تواند توانایی­های جدید خود برای رسیدن و ضربه زدن به اسباب­بازی­ها را کشف کند یا حتی به سمت شیئی که از جایی افتاده برود.اسباب­بازی­هایی که وقتی بچه به آنها ضربه می­زند عکس­العملی از خود نشان می­دهند، مهارت­های در حال رشد و تکامل او را تکمیل می­کنند و در عین حال باعث می­شوند او مفاهیمی مانند تعادل را نیز تمرین کند.فرزند شما احتمالاً هنوز روی شکم یا پشت خود می­خوابد و بازی می­کند و تلاش می­کند که بلند شده و بنشیند. یک اسباب­بازی حجم دار برای این سن عالی است زیرا کودک می­تواند به راحتی با آن بازی کند.ابتدا خودتان خودتان با آن بازی کنید تا آن را ببیند و سپس ببینید او در پاسخ چه می­کند.ضمنا، برای تشویق فرزندتان به حرکت دادن عضلات حرکتی، این اسباب­بازی را با یک دست فاصله در میدان دیدش قرار دهید. او سعی خواهد کرد که به آن نزدیک شود تا بتواند اسباب­بازی خود را بهتر ببیند.کار دیگری که می توانید انجام دهید این است که وقتی روی شکم خوابیده این اسباب­بازی را به او نشان دهید. آن را روی زمین جلوی او و در جایی که به راحتی بتواند رنگ­های روشن آن را ببیند قرار دهید تا دستش را به سمت آن دراز کند.بچه برای دیدن اتفاقات جالبی که حدس می­زند، به سمت اسباب بازی رفته و رویش ضربه می­زند. با تغییر مکان آن به دو طرف کودک،هیجان او را بیشتر کنید.
2-اسباب­ بازی­هایی که حس بودن را تقویت می­کنند
او الآن شما را از طریق دیدن می­شناسد و توانایی تشخیص آشنایان هم در حال افزایش است.اسباب­بازی­هایی که آینه دارند نه تنها باعث سرگرمیش می­شوند (زیرا او دوست دارد به بچه­های دیگر و حتی تصویر خودش که درون آینه است لبخند بزند!)بلکه توانایی تشخیص چهره را هم در او تقویت می­کنند.فرزندتان را در آغوش­تان بگیرید و مانند وقتی که یک کتاب را در دست می­گیرید ،اسباب بازیش را روبروی خودتان بگیرید. تمام جوانب آن را با کودک خود بررسی کرده و چیزی که می­بینید را برای او توصیف کنید.طوری به آینه نگاه کنید که کودک بتواند شما را در آینه ببیند. سپس آن را جلوی صورت او بگیرید تا بتواند تصویر خودش را هم ببیند. فرزند شما احتمالاً هنوز خودش را نمی­شناسد اما با دیدن خودش در آینه هیجان ­زده می­شود!ضمنا ، خوابیدن بر روی شکم برای رشد و تقویت عضلات گردن، مهم است.برای اینکه تشویقش کنید که بیشتر روی شکمش بماند، چیزی را با فاصله­ی یک دست در معرض دیدش بگذارید تا با آن بازی کرده و سرگرم شود اما هر از گاهی زاویه دید او را تغییر دهید.
3-اسباب­ بازی­های موزیکال دستی
درک اینکه کارها نتایجی دارند می­تواند شروع خوبی باشد.اسباب­بازی­هایی که به راحتی تکان می­خورند یا به هر نحو دیگری به آسانی عکس­العمل جالبی از خود نشان می­دهند (مثل پخش موسیقی جالب)قطعاً باعث بهبود ارتباط بچه با دنیای اطرافش و درک بهتر آن می­شوند.همزمان با پیشرفت کودک در گرفتن و تکان دادن اسباب­بازی­ها، به دنبال اسباب­بازی­های دستی باشید که در پاسخ به تلاش­های بچه، با صدا و موسیقی به او جایزه می­دهند.با این کار،کودک می­فهمد کارهائی که انجام می دهد ،نتایج را کنترل می کنند و باعث بروز اتفاقاتی مانند موسیقی و صدا می­شوند.این فرصت را به کودک بدهید که تمام خصوصیات ظاهری، رنگ­ها و بافت اسباب­بازی­اش را کشف کند. وقتی که او را در آغوش­تان گرفته­اید، اسباب­بازی را در دست بگیرید و اجازه دهید در این وضعیت روی هر چیزی که برایش جذاب و جالب است تمرکز کند.این کار حس­های مختلف را در او را تحریک می کند.همچنین، با اشاره به ویژگی­های مختلف این اسباب­بازی ،تمایل به شناسایی و شناخت اشیا را در ذهنش ایجاد کنید.مثلا «گوش کن ببین وقتی دماغش رو فشار میدی چه آواز قشنگی می­خونه»!
به طور کلی،همیشه سعی کنید اسباب­بازی­های کودک را کنار هم قرار دهید، به او کمک کنید که قسمت های مختلف را احساس کند و صداها و حرکات را ایجاد کند و تمام ویژگی­های اسباب­بازی­هایش را کشف کند.تمام این تحریک­های حسی باعث تقویت حافظه­او می­شوند. از آنجائی که چنین اسباب­بازی­هایی را در هر زمانی می­توان برای بازی استفاده کرد، زمانی که روی شکم یا پشتش خوابیده هم آنها را در دسترسش قرار دهید و تنها به زمانی که نشسته بسنده نکنید.بچه­ها نمی­توانند در برابر رنگ­ها و حرکاتی که دوست دارند به آنها برسند و لمس­شان کنند مقاومت کنندو همین باعث تقویت هماهنگی دست و چشم و همچنین مهارت­های شناختیشان خواهد شد.

بازی برای افزایش هوش و خلاقیت از ۳ تا ۶ ماهگی
هوش نوزاد را از همان مراحل ابتدایی رشد او می‎توان تقویت کرد، پس با بازی با نوزادان کمک کنید تا آن‌ها بتوانند استعدادهای خود را بروز دهند. خواهش می‎کنیم شما نیز مانند بسیاری از افراد قدیمی فکر نکنید که اگر بچه شما ساکت باشد و نیازی به تحرک و بازی نداشته باشد کودکی سالم و آرام است! کودک شما نیازمند تحرک و بازی است تا بتواند از مهارت‌ها و هوش خود بیشتر استفاده کند.

بازی اول : شناختن دست
تحقیقات نشان می دهد : تمرین مهارت های بینایی در شش ماه اول زندگی ضروری است.
نوزادان عاشق نگاه کردن به چهره های مهربان و جذاب و اسباب بازی های رنگی هستند.
نوع بازی :
اسباب بازی های رنگی مختلفی را بردارید و آنها را یکی یکی در مقابل نوزادتان آهسته عقب و جلو ببرید. آنقدر این کار را ادامه دهید تا توجه نوزادتان به آن اسباب بازی جلب شود و با چشم هایش حرکت آن را دنبال کند.
در ۳ تا ۶ ماه اول زندگی نوزادان به مرور شناخت بیشتری نسبت به دست هایشان پیدا می کنند و می فهمند که کارهای زیادی می توانند با دست هایشان انجام دهند. آنها مرتب به دستهایشان نگاه می کنند آنها را مقابل صورتشان می گیرند و به این طرف و آن طرف تکان می دهند.
دست های کودکتان را در دست بگیرید و به آرامی مقابل صورتش بیاورید و سپس آنها را به هم بزنید.همین طور که دارید دست می زنید،شعر زیر را هم برایش بخوانید:
" کوچولوی نازم دست بزن.
دستاتو هی به هم بزن.
دستاتو بزار رو صورت من.
دستاتو هی به هم بزن."
(به جای کلمه "من"،اسم هر کس دیگری که دارد برای کودک شعر می خواند گفته شود،مثلا "صورت بابا" یا "صورت مامان").

بازی دوم : مالیدن بینی ها به هم
تحقیقات نشان می دهد : وقتی با ملایمت و مهربانی نوزاد خود را در آغوش می گیرید و به او ابراز محبت می کنید، در او احساس امنیت و آرامش ایجاد می کنید و باعث می شوید اعتماد به نفسش بالا برود و در سال های آتی زندگی فرد مستقلی بشود .
این بازی به نوزاد شما کمک می کند تا پیوند عاطفی صمیمانه ای با شما برقرار کند .
نوع بازی:
کودکتان را به هوا بلند کنید .بعد او را به آرامی پایین بیاورید و بینی خود را به بینی او بمالید و بگویید:«دماغ خوشگلش رو ،دماغ کوچولوش رو ،به دماغم می مالم .»
این بازی را چند بار تکرار کنید و هر بار که به کلمه ی «می مالم » رسیدید ،بینی تان را به بینی او بمالید.
حالا بدون اینکه او را بالا و پایین کنید ،کلمه ی «می مالم» را چند بار تکرار کنید و همزمان با گفتن آن ،بینی تان را به بینی نوزادتان بمالید (مثلا بگویید «دماغم را می مالم ،می مالم،می مالم به دماغش»
و بینی اش را سه بار به بینی خودتان بمالید ).

بازی سوم : بالا و پایین بردن دست و پا
تحقیقات نشان می دهد : وابستگی های عاطفی حس اعتماد را در نوزادان پرورش می دهد .
این بازی هم باعث ایجاد اعتماد بین شما و نوزادتان می شود و هم عضلاتش را تقویت می کند .
نوع بازی :
انگشت های نوزادتان را در دست هایتان بگیرید و بعد یواش یواش دست هایش را بلند کنید و همزمان این شعر را برایش بخوانید :
«از پله ها میریم بالا ،
میریم بالا،می ریم بالا.
از پله ها میایم پایین
میایم پایین ،میایم پایین .»
حالا نوبت پاهایش است. پاهای نوزادتان را در دست بگیرید و آرام آرام آنها را بلند کنید و شعر بالا را از نو برایش بخوانید .
به این بازی ادامه بدهید و هر بار یکی از اعضای بدنش را بلند کنید و همزمان شعر بالا را برایش بخوانید .
در انتهای بازی ،کودکتان را محکم بگیرید و چندین بار در بغل تکانش دهید و هر دفعه او را ببوسید .

بازی چهارم : تلق و تولوق …تلق و تولوق
تحقیقات نشان می دهد : تکان دادن دست ها و سایر اعضای بدن در هنگام صحبت با نوزاد کار بسیار مفیدی است چون این حرکت های نمایشی نوزاد را به ابراز احساسات تشویق می کند . این مسائله به نوبه ی خود مغز او را فعال می کند تا هورمون هایی را که برای تقویت حافظه مفیدند آزاد کند.
در این بازی هم شعر وجود دارد و هم حرکت.ترکیب این دو با هم نه تنها برای نوزادتان شادی بخش است بلکه کنجکاوی او را هم تحریک می کند .
نوع بازی :
همین طور که دارید شعر زیر را برای نوزادتان میخوانید ،انگشت هایتان را روی مچ دست او بکشید ،بعد روی ساعدش و سپس روی بازویش .بعد دوباره از بالای بازویش به مچ دستش برگردید:
«تلق و تولوق،تلق و تولوق
قطار داره میاد بالا .
بوق ،بوق،بوق،بوق،
قطار داره می ره پایین .»
همین کار را با دست دیگر او هم تکرار کنید.
هنگام گفتن کلمه ی «بوق»، سعی کنید ادای بوق زدن را هم درآورید. طولی نمی کشد که نوزادتان سعی می کند صدای بوق را تقلید کند.

بازی پنجم : برقراری ارتباط از طریق صحبت کردن
تحقیقات نشان می دهد : تعداد کلماتی که نوزادان هر روز می شنوند، بر هوش و ذکاوت ،مهارت های اجتماعی و موفقیت های تحصیلی آنها در آینده تاثیر می گذارد .
سعی کنید مدام با کودکتان حرف بزنید و با حوصله به واکنش های او جواب بدهید .وقتی طوری رفتار کنید که نوزادتان بفهمد دارید با تمام وجود به او گوش می دهید ،هم اعتماد به نفسش تقویت می شود و هم مهارت های زبانی اش .
نوع بازی :
با نوزادتان شروع به حرف زدن کنید.جمله ی کوتاهی مثل این بگویید :«امروز چه روز قشنگیه».
به صحبت کردنتان ادامه بدهید و نوزادتان را تشویق به حرف زدن کنید .
وقتی نوزادتان جواب می دهد ،صداهایی را که از خودش در آورده تقلید کنید و آنها را با همان لحن تکرار کنید .
این قان و قون های ساده بعد ها تبدیل به «کلمه » میشوند .همین طور که نوزادتان دارد حرف می زند، سرتان را تکان بدهید یا به او لبخند بزنید و به این صورت به حرف هایش پاسخ بدهید .
این واکنش شما به نوزادتان می فهماند که دارید به او گوش می دهید و از شنیدن صداهایی که او از خودش در می آورد لذت می برید .
با گفتن یک جمله ی جدید بازی را ادامه بدهید .یادتان باشد همیشه در وسط صحبت هایتان کمی سکوت کنید و به پاسخ نوزادتان گوش کنید.

بازی ششم : ضبط کردن صداها
تحقیقات نشان می دهد : نوزادانی که تنها ۴ روز از عمرشان می گذرد می توانند زبانی را از زبان دیگر تشخیص دهند و خیلی زود به صداها (کلمه هایی) که مهم باشند توجه نشان می دهند.
یکی از روش های عالی برای تقویت مهارت های زبانی کودک این هست که با انجام بازی های مختلف حس کنجکاوی او را تحریک کنید و وادارش کنید واکنش نشان بدهد. هر چه کودک را بیشتر تشویق به حرف زدن کنید،در آینده بهتر صحبت می کند.
نوع بازی :
ضبط صوتی را کنار نوزادتان بگذارید. بعد شروع به حرف زدن با او کنید و او را تشویق کنید به صحبت های شما جواب بدهد.
صداهایی را که نوزاد در جواب شما از خودش در می آورد ضبط کنید.
بعد آن صداها را برایش پخش کنید و ببینید چه واکنشی نشان می دهد.
آیا نوزادتان با شنیدن این صداها هیجان زده می شود؟ آیا به آن ها جواب می دهد؟
اگر می بینید نوزادتان از گوش دادن به صداهای ضبط شده خوشش می آید،صداهای دیگری را امتحان کنید. مثلا صداهایی که در طبیعت به گوش می رسند(صدای پرندگان،صدای آب)

بازی هفتم : لگد زدن
تحقیقات نشان می دهد : تکرار پیوسته مهارت های حرکتی باعث افزایش فعالیت مدارهای عصبی موجود در مغز نوزاد می شود. این مدارهای عصبی از نواحی فکری مغز به نواحی حرکتی و از آنجا به عصب هایی می روند که عضلات را حرکت می دهند.
" لگد زدن " به اشیا،هم مهارت های حرکتی نوزاد را پرورش می دهد و هم خیلی برای او لذت بخش است.
نوع بازی :
اشیا رنگارنگی را به مچ پای نوزادتان ببندید. می بینید که خیلی زود توجه کودکتان به آن ها جلب می شود و با خوشحالی شروع به لگد زدن می کند.
بسیاری از کفش های بافتنی که والدین به پای کودکان می کنند ،پنجه های رنگارنگی دارند.نوزادان خیلی دوست دارند این پنجه های رنگارنگ را تماشا کنند و با پاهایشان به آن ها لگد بزنند.
جغجغه یا زنگوله ای را مقابل پاهای نوزادتان آویزان کنید. سپس به او نشان بدهید چطور به آن لگد بزند.

بازی هشتم : رقصاندن نوزاد
تحقیقات نشان داده است : وقتی " ابراز محبت" به نوزاد همراه با " آواز خواندن" و " تکان دادن " او باشد، اتصالات عصبی فراوانی را در مغز او به وجود می آورد که می تواند به رشد نوزاد در آینده کمک کند.
این شعر را برای کودکتان بخوانید و حرکت های گفته شده را انجام دهید. کودکتان حتما از این بازی خوشش می آید.
نوع بازی :
نوزادتان را محکم با دستانتان بگیرید و بلند کنید. بعد او را با ملایمت روی سطح نرمی برقصانید.
شعر زیر را برایش بخوانید و کارهای گفته شده را انجام دهید :
" نی نی کوچولو رو برقصون،
نی نی کوچولو رو برقصون.
(او را تکان دهید)
آروم بذار رو دامنت،
(نوزاد را روی پاهایتان بگذارید)
یواش یواش نازش کن.
(آرام گونه او را نوازش کنید)
نی نی کوچولو را برقصون،
نی نی کوچولو را برقصون."
(دوباره او را بلند کنید و تکان دهید)

بازی نهم : سینه خیز رفتن
تحقیقات نشان می دهد : حرکت هایی مثل " تکان خوردن" و " سینه خیز رفتن" موجب افزایش اتصالات عصبی در مغز نوزاد می شود. این اتصالات عصبی در تقویت مهارت های حرکتی بزرگ در آینده موثرند.
نوزادان مدام خودشان را به این طرف و آن طرف تکان می دهند. این تکان خوردن ها و دست و پا زدن ها آنها را برای سینه خیز رفتن آماده می کند.
نوع بازی :
نوزادتان را به شکم روی زمین بخوابانید و خودتان هم در مقابلش روی زمین بخوابید.
اسباب بازی جذابی را مقابلش بگذارید. البته ان را در فاصله ای بگذارید که دستش به ان نرسد.
اسباب بازی را به عقب و جلو حرکت دهید ( جغجغه یا توپ های زنگوله ای برای این بازی مناسبند).
نوزاد با دیدن توپ و شنیدن صدای آن توجهش جلب می شود و سعی می کند توپ را بگیرد و احتمالا در حین این کار کمی خودش را به سمت جلو می کشد.
بگذارید توپ را در دست هایش بگیرد و وقتی این کار را کرد حسابی او را تشویق کنید. موفق شدن در این بازی اعتماد به نفس زیادی را در کودک به وجود می اورد.

بازی دهم : عوض کردن دست
تحقیقات نشان می دهد : تکرار پیوسته یک مهارت حرکتی باعث زیاد شدن گردش های عصبی می شوند که از نواحی فکری مغز به قشر حرکتی و از آنجا به اعصاب حرکت دهنده عضلات می روند.
وقتی به نوزادتان یاد می دهید چطور اشیا را از یک دستش به دست دیگرش بدهد،در واقع دارید به تقویت جریان های عصبی در مغز او کمک می کنید. این بازی مهارت های حرکتی کوچک کودک و نیز هماهنگی بین دست ها و چشم های او را هم تقویت می کند.
نوزادان معمولا بین ۳ ماهگی تا ۶ ماهگی شروع به دست به دست کردن اشیا می کنند.
نوع بازی
جغجغه کوچکی را توی یکی از دست های کودکتان بگذارید.
بعد همان دستش را که جغجغه توی آن است را تکان بدهید.
به او نشان دهید چطور جغجغه را از یک دست به دست دیگرش بدهد. این کار را در دو مرحله انجام بدهید :
دست خالی اش را روی جغجغه بگذارید. او به طور ناخودآگاه آن را می گیرد.
انگشت های دست اولش را از دور جغجغه باز کنید و بعد انگشتانش را ببوسید.

بازی یازدهم : هاپ،دو ، سه ،چهار
تحقیقات نشان می دهد : آواز خواندن و رقصیدن با کودک دو تا از بهترین کارهایی هستند که می توان برای کمک به رشد مغز او انجام داد.
نوزادان موسیقی و ریتم را دوست دارند. انها در دوران جنینی، ضربان قلب را احساس می کنند و صدای گردش خون را در اعضای بدن می شنوند.
نوع بازی :
کودکتان را محکم در آغوش بگیرید و همین طور که دارید ترانه های مورد علاقه تان را می خوانید دور اتاق بچرخانید. مهم نیست چه شعری می خوانید،فقط باید خودتان آن را دوست داشته باشید تا روی کودکتان هم تاثیر بگذارد.
کودک تان شادی شما را احساس می کند و خودش هم خوشحال می شود.
مثل سربازها به حالت رژه دور اتاق بگردید و بگویید :"هاپ،دو،سه ،چهار."
حالا می توانید حرکت را عوض کنید.مثلا بچرخید،تاب بخورید،روی پنجه راه بروید یا قدم های بلند بردارید.