تشنج در نوزادان، علت چیست؟

تشنج‎های دوران نوزادی، معمولاً نشانه یک بیماری زمینه‎ای جدی بوده و خطرناک است و یک اورژانس پزشکی محسوب می‎شود که می‎تواند منجر به آسیب‎های دائم مغزی شود.

حرکات شدید اندام‎ها، پرش‎های عضلانی تکراری، لرزش پلک‎ها، سفت شدن اندام‎ها، حرکات شبیه مکیدن (ملچ و ملوچ) یا جویدن در دهان، حرکات چرخشی چشم‎ها، خیره شدن به نقطه‎ای برای چند لحظه، حرکات پاها به‎صورت پا زدن رکابی، گریه غیر طبیعی و از دست دادن کنترل ادرار در زمان حمله، از علائم تشنج نوزادی است. درمان تشنج نوزادان نیز کوتاه مدت است و بر حسب وضعیت بالینی نوزاد و پاسخ او به درمان، از ۲ هفته تا ۳ ماه بعد از آخرین تشنج، دارو را در صورت تأیید پزشک، می‎توان قطع نمود.

تشنج می‎تواند از نوع خفیف و یا کاملاً آشکار باشد و در نوزادان نارس و کم‎وزن شایع‎تر است.

تشنج نوزادی اختلال موقتی در مغز است که به‎صورت ناگهانی آغاز می‎شود و غیر ارادی و غیر قابل کنترل است. در ۲۵ تا ۳۵ درصد نوزادانی که دچار تشنج می‌‎شوند، عوارض تکاملی ـ عصبی برجای می‎ماند.

علل تشنج نوزادی چیست؟

شایع‎ترین علت تشنج در دوران نوزادی، نرسیدن اکسیژن به مغز است. سایر علل آن، عبارتند از:

علل متابولیکی: کاهش قند خون، کاهش کلسیم و منیزیم خون، افزایش یا کاهش دمای بدن، افزایش یا کاهش سدیم، کمبود چند ماده‎ خونی دیگر

علل عفونی: عفونت‎های قبل و بعد از تولد مانند مننژیت

آسیب‎های وارده به نوزاد حین تولد

مشکلات سیستم عصبی نوزاد

علل دیگر: افزایش اوره خون، افزایش بیلی روبین (زردی بسیار بالا) و ...

عوامل تعیین پیش‎آگاهی از تشنج نوزادی

این عوامل شامل مشاهده مشخصات تشنج، عوامل قبل از تولد، وجود علائم عصبی، وجود عوامل ایجاد کننده، بررسی آزمایشگاهی و ناهنجاری‎های نوار مغز نوزاد است.

علائم تشنج نوزادی

نوزادان به‎طور تقریباً شایع در ۴ روز اول زندگی دچار لرزش‎های ضعیف در یک یا چند اندام می‎شوند که باید از تشنج افتراق داده شود.

اگر لرزش‎های نوزاد با حرکات غیرمعمول چشمی و دهانی و قطع تنفس (کبودی) همراه باشد، بدون وقفه و طولانی و با خمیدگی اندام همراه باشند، بعد از چهار روزگی ادامه یابد و اگر به تحریکات خارجی پاسخ ندهند، تشنج تلقی می‎شوند.

حرکات شدید اندام‎ها، پرش‎های عضلانی تکراری، لرزش پلک‎ها، سفت‎شدن اندام‎ها، حرکات شبیه مکیدن (ملچ و ملوچ) یا جویدن در دهان، حرکات چرخشی چشم‎ها، خیره‎شدن به نقطه‎ای برای چند لحظه، حرکات پاها به‎صورت پا زدن رکابی، گریه غیر طبیعی و از دست دادن کنترل ادرار در زمان حمله، از علائم تشنج نوزادی است.

درمان

برای درمان تشنج، با توجه به نظر پزشک از شیوه‎های مختلفی استفاده می‎شود:

تزریق سرم؛ دارو

نوزاد را برای اطمینان از کنترل تشنج تحت نظر قرار می‎دهند.

گرفتن نوار مغز و انجام MRI مغزی

تعیین وضعیت نوزاد در آینده از نظر تکرار تشنج و یا شدت آسیب مغزی، معمولاً به‎راحتی قابل پیش‎بینی نیست و نیاز به گذشت زمان دارد.

نکته

در صورت ترخیص نوزاد با داروهای ضدتشنج در دادن به‎موقع و دقیق آن‎ها توجه داشته باشید و مراجعه به‎موقع به پزشک را فراموش نکنید.

از آنجایی‎که بیشترین رشد مغز در سال اول و آن هم در سه‎ماهه اول زندگی است، همین امر باعث شده که اغلب مشکلاتی که در هنگام ترخیص در نوزادان ملاحظه می‎شود، در ۳ تا ۴ ماهگی به‎تدریج از بین برود، به همین دلیل درمان تشنج نوزادان نیز کوتاه‎مدت است و بر حسب وضعیت بالینی نوزاد و پاسخ او به درمان، از ۲ هفته تا ۳ ماه بعد از آخرین تشنج، دارو را در صورت تأیید پزشک، می‎توان قطع نمود.