عقیم بودن زوجه، علائم ظاهری و جسمی

عقیم بودن یا ناباروری یعنی عدم توانایی باردار شدن پس از گذشت یک سال رابطه جنسی محافظت نشده است.

عقیم بودن یعنی چه؟ علائم عقیم بودن در مردان و زنان چطور خود را نشان می دهد؟ عقیم بودن یا ناباروری یعنی عدم توانایی باردار شدن پس از گذشت یک سال رابطه جنسی محافظت نشده است.

علائم عقیم بودن در زنان و مردان متفاوت است. اختلال باروری شامل شرایطی است که باعث تاخیر یا عدم باروری زن یا مرد می شود. ناباروری همیشه در مورد زنان شایع نبوده و مردان هم می توانند دچار ناباروی یا اصطلاحا عقیم بودن شوند.

در این مطلب به بررسی علل و علائم عقیم بودن در همه گروههای سنی می پردازیم.

زنانی که دوره های منظم قاعدگی نداشته و یا بیش از ۳۵ سال دارند و در طول یک دوره ۶ ماهه تلاش کرده و باردار نشده اند، باید یک قرار ملاقات با متخصص غدد و ناباروری داشته باشند.

پزشک متخصص غدد و ناباروی می تواند راهکارهای موثری برای زنانی ارائه دهد که به طور مکرر در اقدام به بارداری شکست خورده اند یا بیشتر از ۲ بار سقط جنین خود به خودی داشته اند.

مراحل لقاح اسپرم و تخمک

بارداری در طی مراحل مهمی ایجاد می شود. برای باردار شدن، بدن زن باید در زمان مشخصی توانایی آزاد سازی تخمک ها از تخمدان (تخمک گذاری) را داشته باشد. اسپرم باید در طول مسیر با تخمک ترکیب شود. تخمک بارورشده باید از طریق لوله فالوپی به سمت رحم برود. تخمک آماده باید به رحم متصل شود. (لانه گزینی).

ممکن است دریک یا چند مورد از این مراحل اختلال ایجاد شده و به ناباروی منجر شود. بسیاری از زوج ها با ناباروری مقابله کرده و برای کمک به بارداری تلاش می کنند؛ با این حال، مشکل ناباروری بیشتر در زنان مورد توجه قرار می گیرد.

مطالعات CDC داده های مربوط به بررسی ملی رشد جمعیت و تجزیه و تحلیل آن نشان داده است، 7.5 درصد از مردان، در سن 45 سالگی، هنوز هم بارور بوده اند. 18% از مردان مبتلا به کمردرد، مبتلا به مشکل ناباروری بوده و 14% هم مشکلات مربوط به اسپرم و واریکوسل و در نتیجه مشکل ناباروری داشتند.

عقیم بودن یا ناباروری در مردان می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شده و معمولا با تجزیه و تحلیل اسپرم ارزیابی می شود. متخصص این حوزه، تعداد اسپرم (غلظت)، تحرک (حرکت) و مورفولوژی (شکل) اسپرم را ارزیابی خواهد کرد.

تجزیه و تحلیل مایع منی و تعداد پایین غیرطبیعی اسپرم به این معنا نیست که یک مرد لزوما نابارور است. در عوض، تجزیه و تحلیل اسپرم کمک می کند تا تعیین کند که چگونه عوامل مختلف، به ناباروری کمک می کند.

شرایطی که می توانند در عملکرد و یا تعداد اسپرم موثر باشد عبارتند از:

- واریکوسل: بیماری است که بر اثر آن رگ های بیضه های مرد متورم و بزرگ شده و باعث می شوند که بیش از حد گرم شوند. گرم شدن بیش از حد بیضه ها، می تواند سبب کاهش تعداد اسپرم ها شود.

- بیماری هایی مانند دیابت، فیبروز کیستی، تروما، عفونت بیضه و یا شیمی درمانی و اشعه ایکس.

- عادات ناسالم مانند مصرف الکل سنگین مکمل تستوسترون، سیگار کشیدن، مصرف استروئید آنابولیک و مصرف مواد مخدر غیر مجاز.

- سموم زیست محیطی از جمله قرار گرفتن در معرض آفت کش ها و سرب.

علایم ظاهری و جسمی عقیم بودن مردان

برخی علائم عقیم بودن به صورت ظاهری و جسمی در مردان مشاهده می شود، این علائم عبارتند از: رشد موهای زائد در صورت و بدن، اختلالات پوستی، افزایش وزن و گاهی اوقات هم ریزش مو. به طور کلی علائم کلی عقیم بودن و ناباروری مردان به صورت زیر قابل تعریف است:

مشکلات مربوط به نعوظ

سطح مناسب هورمون های مرد با نعوظ و توانایی او در نعوظ ، مرتبط است. به همین دلیل سطح متعادل هورمون ها باید بررسی و کنترل شود.

تغییر در میل جنسی

باروری مرد، رابطه مستقیمی با سلامت هورمون های جنسی او دارد. تغییرات در روحیه که اغلب از طریق هورمون ها کنترل می شود، یکی از علائم تشخیصی عقیم بودن مردان به شمار می رود.

درد مزمن یا تورم بیضه:

در بسیاری موارد ممکن است بر اثر عوامل مختلفی درد یا التهاب در بیضه ها ایجاد شود. برخی از این عوامل می توانند بر باروری مرد تاثیر گذار باشند.

مشکلات مربوط به خروج منی:

مشکل در انزال زودرس و کم بودن مایع منی می تواند علامتی از مشکلات باروری بوده و بهتر است توسط پزشک متخصص ارزیابی شود.

شکل ظاهری بیضه ها:

شکل ظاهری بیضه ها هم می تواند در باروری مرد موثر باشند. گاهی اوقات بیضه های کوچک می توانند یکی از علائم عقیم بودن باشد.

علائم عقیم بودن و نازا بودن زنان

زنان هم می توانند علائمی از عقیم بودن داشته باشند که با این علائم می توان به مشکل نازایی در آن ها پی برد:

اشکالات هورمونی

هر گونه اختلال در کارکرد هورمونی می تواند رابطه مستقیمی با ناباروری زن داشته باشد . در صورت بروز علائم زیر بهتر است با پزشک مشورت کنید:مشکلات پوستی، اضافه وزن زیاد، ریزش مو، کم شدن میل جنسی و زیاد شدن موی صورت.

دوره های نامنظم قاعدگی

چرخه قاعدگی زنان معمولا ۲۸ روز است. هر گونه تاخیر در این چرخه می تواند علل مختلفی داشته باشد و تاخیر در این دوره ها لزوما دلیل بر عقیم بودن زنان نیست. اما در صورتی که تاخیر زیاد و یا اختلالات زیادی در دوره قاعدگی زن ایجاد شود، به طوری که تاریخ آن را هم به طور دقیق به خاطر نیاورد، می توان به تنبلی تخمدان و اشکال در بارداری شک کرد.

عدم قاعدگی

تاخیر در قاعدگی معمولا برای زن امری طبیعی محسوب می شود اما در صورتی که چندین ماه قاعدگی ایجاد نشود؛ این مشکل باید تحت نظر متخصص بررسی شود.

درد زیاد در طی نزدیکی

اکثر زنان ممکن است در طی نزدیکی و مقاربت کمی درد را تجربه کرده باشند اما لازم به ذکر است که درد زیاد و دائم در طی رابطه جنسی ممکن است با مشکلات دیگری مانند آندومتریوز و مشکلات ناباروری در ارتباط باشد.

درد زیاد و مدت طولانی زمان قاعدگی

درد در این دوره یک مشکل تقریبا طبیعی است. اما دردهای شدید و طولانی شدن دوره قاعدگی ممکن است نشانه ای از ناباروری زن باشد.

علائم عقیم بودن در نوجوانی

توصیه می شود که علائم عقیم بودن و ناباروری مردان از همان ابتدای نوجوانی بررسی شده و ارزیابی های لازم صورت گیرد. در این دوران به طور موثرتری می توان در درمان و جلوگیری از مضرات احتمالی آن در آینده قدم برداشت. برخی از نوجوانان حتی متوجه نمی شوند که دارای برخی از نشانه های ناباروری هستند اما این علائم ممکن است در برخی دیگر کاملا مشخص باشد.

نوجوانان بین ۱۶ تا ۲۴ ساله، ممکن است در بازگو کردن مشکلات جنسی خجالت کشیده و یا این موضوع را مخفی کنند؛ به همین دلیل ممکن است شرایط آن ها بدتر شود. در صورت بروز هر نشانه نگران کننده ای توصیه می شود در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه شود.

بر اساس تحقیقات انجام شده می توان گفت که یکی از دلایل مهم تاثیر گذار در ناباروری نوجوانان، داشتن رابطه های جنسی محافظت نشده، در اختیار داشتن شرکای جنسی متعدد و یا بروز بیماری های جنسی مانند کلامیدیا است که باعث عقیم شدن می شود.

از میان نشانه های عقیم بودن در نوجوانان می توان به مواردی مانند رشد غیرطبیعی بیضه ها، اختلالات هورمونی، سرفه های زیاد و بروز عفونت، اشاره کرد. به دلیل حساسیت موضوع ، در صورت بروز هر کدام از این علائم در دوران نوجوانی لازم است بلافاصله به پزشک مراجعه شود تا بررسی های لازم صورت گرفته و نسبت به مشکل ناباوری پیشگیری و اقدام شود.