خطرات عکس رنگی از رحم

عکس رنگی رحم اصولاً جهت بررسی باز بودن لوله‌های رحمی انجام می‌شود. در این روش متخصص بعد از معاینه و قراردادن (کتتر) در داخل گردن رحم تزریق انجام می‌دهد و همزمان با اشعه ایکس از بیمار تصویر برداری می‌شود. عکس رنگی رحم کمک‌کننده است در تشخیص بیماری‌های لوله و گاهی در تشخیص ضایعات داخل رحمی.

هیستروسالینگوگرام چیست:
هیستروسالینگوگرافی یا HSG نوعی عکس‌برداری مخصوص با اشعه X است که برای تشخیص و دیدن باز بودن لوله‌‌های رحمی و نرمال بودن حفره رحمی استفاده می‌‌شود. انجام HSG حدود کمتر از ۵ دقیقه طول می‌‌کشد و زمان انجام آن معمولاً پس از پایان زمان قاعدگی و پیش از تخمک‌گذاری است.

نحوه انجام هیستروسالینگوگرافی چگونه است؟
بر روی یک قسمت در زیر دستگاه فلورسکوپ بیمار گذاشته می‌‌شود. فلورسکوپ یک تصویرگر اشعه X است که در طول انجام تست، عکس‌برداری می‌‌کند. متخصص زنان یا متخصص رادیولوژی، رحم بیمار را مورد بررسی قرار داده و یک اسپاکلوم در داخل واژن بیمار قرار می‌‌دهد. ابتدا بایستی سرویکس یا دهانه رحم پاک شود و سپس یک وسیله مخصوص که کانولای سرویکس نام دارد در داخل مجرای دهانه رحم گذاشته می‌‌شود. در مرحله بعد مایعی که حاوی ید است (مایعی که توسط اشعه X دیده می‌‌شود) از طریق کانولا به داخل رحم انفوزیون می‌‌شود و حفره رحم با این ماده که ید می‌‌شود کشنده است و به صورت مناطق سفید رنگ بر روی ککشیه دیده می‌‌شود و نمای رحم در حین عبور ماده حاجب از کانولای سرویکس به داخل رحم و لوله‌‌های رحمی قابل روئیت است. با استفاده از این روش می‌‌توان طول لوله‌‌های رحمی و باز بودن آن‌‌ها در صورتی که ماده حاجب از انتهای آن به داخل شکم نشست کنند، تشخیص داده شود. آنومالی‌‌های داخل رحم توسط پزشک معالج در حین مشاهده عبور ماده حاجب می‌‌تواند شناسایی شود؛ چرا‌که آنومالی‌‌های رحمی و مشکلات رحمی، حرکت ماده حاجب را مختل می‌‌کند. HSG برای ارزیابی وضعیت تخمدان‌‌ها، تشخیص آندومتریوزیس و تشخیص فیبروم‌‌های خارج از حفره آندومتریال و یا داخل عضلات رحم و یا خارج از رحم طراحی نشده است. اغلب برای تصویر نمای جانبی رحم با تغییر حالت بیمار دراز کشیده بر روی تخت، قابل دستیابی است. بعد از سالینگوگرافی هیچ محدودیتی برای انجام فعالیت‌‌های معمولی نیست، هر چند بعضی از پزشکان از بیماران خود می‌‌خواهند که به مدت چند روز مقاربت نداشته باشند.

آیا سالینگوگرافی ایجاد‌ ناراحتی می‌‌کند؟
معمولاً با انجام هیستروسالینگوگرافی کرامپ‌‌های رحمی ضعیف یا کمی متوسط به مدت ۱۰ - ۵ دقیقه ایجاد می‌‌شود. اما در بعضی از خانم‌‌ها این کرامپ‌‌ها می‌‌تواند تا چند ساعت نیز طول بکشد. برای کاهش و جلوگیری از این انقباضات رحمی می‌توان از داروهای کاهنده درد در زمان شروع قاعدگی استفاده کرد. بایستی به بیماران اطلاع رسانی شود که یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان‌شان به عنوان همراه در زمان انجام هستروسالینگو گرافی به همراه داشته باشند تا در زمان دردهای رحمی و این کرامپ‌‌ها به آن‌‌ها کمک کنند.

آیا هیستروسالینگوگرافی شانس باروری را افزایش می‌‌دهد؟
اتفاق نظر در مورد این که هیستروسالینگوگرافی شانس باروری را افزایش می‌‌دهد وجود ندارد. در بعضی از مطالعات، افزایش مختصری در بارداری، پس از انجام یک HSG نرمال گزارش شده است، اما بیشتر دکتر‌ها HSG به دلایل تشخیصی انجام می‌دهند.

خطرات و مشکلات مربوط به HSG چیست؟
HSG یک روش تشخیص بسیار سالمی است و در کمتر از ۱% موارد مشکلاتی شناسایی شده است:
عفونت: شایع‌‌ترین مشکلات شناخته شده در ارتباط با HSG عفونت است. این مشکل زمانی که بیمار از عفونت‌‌های لوله‌ای قبلی مانند عفونت کلومیدیایی رنج می‌‌برده‌اند، دیده شده است. در موارد نادر عفونت باعث آسیب به لوله‌‌های رحمی شده که نیاز به قطع لوله‌‌های رحمی وجود دارد. بیمار بایستی پزشک خود را در زمانی که درد فزاینده و تب در ۲ - ۱ روز پس از HSG را تجربه می‌کند مطلع سازد.
بی‌‌حال شدن، غش کردن: در موارد نادر بیمار در طول و یا کمی پس از انجام HSG دچار منگی و گیج‌شدگی می‌‌شود.
در معرض اشعه: میزان در معرض اشعه قرار گرفتن در HSG بسیار کم است و کمتر از میزان استفاده شده در تست‌‌های کلیوی و روده‌‌ای است. حتی اگر بیمار در همان ماه باردار شود، این در معرض اشعه بودن، باعث آسیب‌رسانی نمی‌شود. اگر حاملگی مطرح باشد HSG نبایستی انجام شود.
حساسیت به ید: در موارد بسیار نادر یک بیمار ممکن است به ید حساسیت داشته باشد. اگر بیمار به ید، مواد رنگی کنتراست وریدی و یا غذاهای دریایی حساسیت دارد، باید پزشک خود را مطلع کند. زنانی که به ید حساسیت دارند، باید تحت انجام HSG بدون ماده حاجب یدی قرار گیرند. اگر بیمار دچار خارش، کهیر و یا ادم شد، باید پزشک خود را مطلع سازد.
لکه‌بینی: لکه‌بینی ۲ - ۱ روز پس از انجام HSG رخ می‌‌دهد. اگر یک بیمار بعد از HSG خونریزی شدید دارد، باید به پزشک خود اطلاع‌رسانی کند.

قدم بعدی در صورتی که لوله‌‌های رحمی بسته باشد چیست؟
اگر لوله‌‌های رحمی بسته باشد، پزشک شما احتمالاً به شما یا عمل جراحی که از طریق آن لوله‌‌های رحمی به صورت مستقیم دیده می‌‌شود (لاپاراسکوپی) یا انجام IVF را توصیه می‌‌کند. این یک تصمیم سختی است که بیمار باید در رابطه با آن، با پزشک معالج مشورت کند. برای اطلاعات بیشتر لطفاً به دفترچه ASRM که به مربوط به لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی است مراجعه نماید.

آیا انتخاب دیگری برای ارزیابی وضوح (روئیت) لوله‌‌های رحمی است؟
اگر لوله‌‌های رحمی باز باشد، می‌‌توان لاپاراسکوپی را مدنظر دانست. با استفاده از عمل کروموپتروتوبین chromopcrtubation یک عمل جایگزین برای بررسی میزان وضوح لوله‌‌های رحمی، سونوهیستروسالینگوگرافی است. برای SHG یک کانتر (لوله نازک) از طریق واژن در داخل رحم گذاشته می‌‌شود و هوا و محلول نمکی به داخل رحم انفوزیون می‌شود. در زنانی که لوله‌‌های رحمی باز دارند، حباب‌‌های کوچک هوا در طول سونوگرافی، در طول لوله‌‌های رحمی دیده می‌شود. اگرچه که این روش جنسیت به HSG برای ارزیابی میزان وضوح لوله‌‌های رحمی ارزش کمتری دارد.