نیامدن شیر مادر، بعد از زایمان چه علتی دارد؟

پس از زایمان تقریباً نصف هفته به طول می انجامد تا شیر در سینه های مادر جریان پیدا کند. بعضی از عوارض پزشکی و بعضی از شیوه های زایمان می تواند آغاز شیردهی را به تعویق بیندازد. همین طور اشاره شده است بیست و پنج درصد از مادران بیشتر از سه روز تعویق در تولید شیر را مشاهده می کنند.

انسولین، کورتی زول، پرولاکتین و اکسایتوسین از جمله هورمون هایی می باشند که برای تولید شیر مادر مهم هستند و بدن در مدت بارداری به تولید آن ها می پردازد. بنابر این، تولید شیر مادر فقط بین سی تا چهل ساعت بعد از به دنیا آمدن فرزند آغاز می شود. هورمون پروژسترون، که از تولید شیر مادر جلوگیری می کند، بعد از به دنیا آمدن نوزاد و جدا شدن جفت از رحم کم می شود. کم شدن پروژسترون موجب تولید شیر مادر می شود.

دو روز بعد از زایمان، پستان مادر شروع به پر شدن می کند؛ این نخستین نشانه آمدن شیر مادر است. هورمونی که به بدن مادر نشانه تولید شیر می دهد پرولاکتین است و در طول زمان حاملگی زیاد می شود. با توجه به این ، تأثیر آن ها با تولید هورمون پروژسترون کم می شود. این هورمون توسط جفت تولید می شود، که از پاسخ بدن به پرولاکتین جلوگیری می کند. تولید طبیعی شیر مادر فقط هنگامی آغاز می شود که نوزاد به دنیا می آید و هورمون های جفت بدن مادر را ترک کرده اند.
خانم های باردار برخی مواقع متوجه می شوند که از سینه های آن ها شیر ترشح می شود. کلستروم نخستین شیر غنی و خامه ای است (اهمیت آغوز برای فرزند تازه به دنیا آمده) که سینه خانم از اواسط حاملگی شروع به تولید آن می کند. این ماده، غذایی خیلی خوب و ضروری برای طفل است که قبل از تولید شیر ترشح می شود.
تغذیه با شیر مادر برترین کار برای فرزندان تازه به دنیا آمده است. ولی با کمال تأسف باید بگوییم که این موضوع برای برخی از مادران در ابتدای زایمان فراهم نیست. علت های زیادی برای کم شدن مقدار شیر مادر یا تولید نشدن آن وجود دارد. در این قسمت، تعدادی از این علت ها را عنوان خواهیم کرد.

زندگی در دنیای کنونی موجب شده است وقت کمتری برای خانواده و دوستان برای ما بماند. استرس یکی از علل مهم خیلی از بیماری ها شناخته می شود. این بیماری ها شامل بیماری قلبی، اضطراب، افسردگی و تولید شیر مادر است. استرس موجب می شود بدن به فرم متفاوتی واکنش نشان دهد و رفتار کند.

بر هم خوردن تعادل غده تیروئید موجب کاهش تولید شیر می شود. در بین مهم ترین هورمون های بدن، استروژن و پروژسترون باعث بزرگ شدن سینه، بلوغ و آغاز باروری در خانم ها می گردد. پرولاکتین نیز منجر به تولید شیر در زمان بارداری می شود و اکسی توسین هم کمک بسیاری به جریان شیر از راه مجاری می نماید. وجود نداشتن این هورمون ها به خاطر کارکرد غده تیروئید و یا هر عوامل دیگری با تولید شیر مادر تداخل به وجود می آورد.

دوره بارداری یک مرحله ی حساس است که به توجه بسیار زیادی نیاز دارد. روش زندگی سالم، رژیم نامناسب، خوردن الکل، استفاده از مواد مخدر، کشیدن سیگار و استفاده از کافئین به مقدار زیاد می تواند بر تولید شیر مادر اثرگذار باشد.

بسیاری از داروهای کنترل زایمان از طریق دستکاری هورمون ها عمل می نمایند. این دستکاری های مصنوعی امکان دارد تبعات کوتاه مدت و بلند مدت بر سلامتی زنان ایجاد نماید. شماری از خانم ها بعد از به دنیا آمدن نوزاد مصرف دارو را شروع می کنند و این کار موجب تولید نشدن شیر بعد از زایمان می شود.

مثل داروهای کنترل زایمان بعضی از داروهای دیگر و تعدادی از از گیاهان می توانند با تولید شیر مادر تداخل ایجاد کنند. در رابطه با کلیه داروهایی که استفاده می کنید با پزشک خود مشورت نمایید. گیاهانی مانند ریحان، سرکه، جعفری و نخود فرنگی از تولید شیر مادر جلوگیری می کنند. مناسب تر است از پزشکان و متخصصین رژیم غذایی برای تولید شیر مادر مشورت بگیرید (از مصرف و استفاده این مواد مدت زمان شیردهی خودداری کنید).

زایمان دشوار:
حتی با بودن علم، مهارت و فناوری که در اختیار انسان ها است، برنامه ریزی همه چیز کار سختی می باشد. این موضوع در مورد بارداری هم صدق می کند.
موارد زیادی هستند که در زمان زایمان نوزاد با آن رو به رو می شوید. از زایمان دشوار و خونریزی کردن بگیرید تا خطاهای مراقبین و مسئولین پزشکی؛ تمام این ها می تواند باعث بروز مشکل در مدت زایمان شوند. فشارهای به وجود آمده از چنین زایمانی امکان دارد بر تولید شیر مادر اثرگذار باشد.

حجم شیر تولید شده و ذخیره شده در پستان خانم به اندازه سینه های او مربوط نمی شود، بلکه به اندازه شیر تولید شده در سینه مربوط می شود. برخی از زنان سینه های بزرگ تری دارند ولی شیر کمتری دارند و تعدادی هم برعکس می باشند. برخی مواقع، یک سینه مقدار شیر بیشتری از دیگری تولید می کند! زنانی که شیر بیشتری تولید و ذخیره می کنند، می بایست دفعات بیشتری به نوزاد شیر بدهند یا به اندازه بیشتری شیر خود را بدوشند.

در شرایط مطلوب، هر قدر نوزاد بیشتر شیر بخورد، سینه مادر شیر بیشتری را تولید خواهد کرد. اگر نوزاد به میزان کافی شیر نخورد، شیر باقی مانده اجازه نمی دهد سینه مجدداً شیر تولید نماید (موضوعات مهم در شیر دادن به نوزاد). در این حالت می بایست شیر باقی مانده را بدوشید تا شیر بیشتری تولید شود. ماساژ دادن سینه ها موجب زیاد شدن جریان شیر می شود. همین طور نوشیدن بیشتر شیر توسط نوزاد هم موجب خالی شدن سینه و تولید شیر بیشتر می شود.

زایمان سزارین و طولانی موجب زیاد شدن هورمون استرس می شود، که به صورت مستقیم بر تولید شیر مادر اثر می گذارد.

تجویز مایعات IV در زمان تولد می تواند آغاز شیردهی را به تعویق بیندازد.

غده هیپوفیز بر اثر خونریزی زیاد می تواند در طول زایمان آسیب ببیند. این غده، که در مغز وجود دارد، عمل تحریک شیردهی را انجام می دهد. از دست دادن بیشتر از پانصد میلی لیتر خون موجب نگرانی می شود.

باقی مانده جفت می تواند موجب آزاد شدن پروژسترون گردد از آغاز شیردهی می تواند جلوگیری نماید.

اگر در مئت زمان انجام زایمان داروهای تسکین دهنده درد تجویز گردند، امکان دارد شروع شیردهی را عقب بیندازند.

در زمان زایمان زودرس (به چه ترتیب از زایمان زودرس جلوگیری نماییم؟) بافت غدد لنفاوی در پستان مادر، وقت کافی را برای رشد ندارد که می تواند باعث تاخیر در تولید شیر مادر شود.

در چند ساعت اول بعد از زایمان، یکی از کارهای مهم دوشیدن شیر است. چون بیرون آمدن شیر قدیمی برای تولید شیر تازه ضروری و مهم است.

یکی از با اهمیت ترین هورمون هایی که باعث تولید شیر مادر می شود، انسولین است. دیابت باعث نوسان در میزان انسولین می گردد که آغاز شیردهی را می تواند به تعویق بیندازد (دیابت دوران بارداری و شیوه های پیشگیری و درمان آن)

زایمان در سنین بالا یکی از علت های تأخیر در تولید شیر مادر است.

ترس، استرس و ناامنی به وجود آمده از تاخیر در تولید شیر می تواند مسائل را دشوارتر کند و موجب نیامدن شیر مادر شود.

چنانچه شیر مادر پس از زایمان دیگر تولید نشد، نیازی نیست خود را ناراحت و نگران کنید. نگرانی موجب زیاد شدن هورمون استرس می شود که این شرایط را بدتر می کند. ماساژ دادن سینه ها هر دو ساعت یک بار موجب تولید شیر می شود. شیردهی قسمتی از طراحی جالب طبیعت برای به وجود آوردن پیوند میان مادر و کودک است. عدم تولید شیر یک مورد خیلی نادر و بعید است. پیشنهاد می شود از پزشکان و کارشناسان تغذیه راهنمایی بگیرید تا وضعیت را بررسی نمایند. مهمتر از هر چیز، مادران می بایست از لحاظ فیزیکی و عاطفی مراقبت خودشان باشند.