درمان یبوست نوزاد، چند روش موثر

امکان دارد نوزادان به دلیل مشکل در دفع دچار بیقراری شوند و آرامششان از بین برود ، یکی از مشکلاتی که ناراحتی شیرخوار و نگرانی والدین را در بر دارد، یبوست در نوزادان است…مدفوع کودک در هنگام ابتلاء به یبوست، سفت و خشک می‌شود و به ‌طور عادی تخلیه نمی‌شود و کودک در زمان دفع، احساس درد خواهد داشت.معمولاً نوزادان شیرخوار کمتر دچار یبوست می‌شوند، چون شیر مادر به‌راحتی قابل هضم می باشد و ترکیب چربی و پروتئین در شیر مادر به طوری است که باعث ابتلا به یبوست نخواهد شد.
روده نوزادان شیرخوار دارای نواع باکتری‌های مفید است که میتوانند پروتئین های پیچیده درون شیر را هضم کنند، درنتیجه در این کودکان مدفوع نرم‌تر و حرکات روده راحت‌تر است. همچنین میزان هورمون موتیلین که حرکات روده را افزایش می‌دهد در نوزادان شیرخوار بیشتر است.برای نوزادان هضم شیرخشک دشوار می باشد و معمولاً از یبوست رنج می‌برند. حرکات روده شیرخوارانی که فقط شیرخشک می‌خورند، از بچه‌هایی که شیرمادر می‌خورند، کمتر و مدفوعشان سفت و سبزرنگ می باشد.

دفع ادرار در ماه های اول تولد نوزادان ممکن است روزی چندبار یا هفته ای یکبار باشد که طبیعی است ،در برخی موارد نوزادان ممکن است بین هر بار دفع ادرار ۳ هفته هم فاصله بیفتد. حرکات روده نوزادان شیر خوار ، معمولا تا ۲ یا ۳ ماهگی حرکات روده بیشتر است و مدفوع زردرنگ میباشد. با شروع مصرف غذای جامد در نوزادان ، حرکات روده تغییر می‌کند و ممکن است شکم کودک روزی چند بار یا هر ۲ یا ۳ روز یک‌بار کار کند. در این دوران برخی نوزادان به‌علت دریافت ترکیب‌های جدید موادغذایی، دچار یبوست خفیف خواهند شد. ممکن است دلیل یبوست در نوزادان کم آبی بدن باشد.

شیر خشک
تغذیه نوزاد با شیر خشک او را مستعد یبوست می کند، چون هضم شیر خشک سخت تر از هضم شیر مادر می باشد. شیر خشک مدفوع را سفت تر و حجیم تر می‌کند. نوزدانی که شیر مادر می خورند، معمولاً دچار یبوست نمی‌شوند و مدفوع‌شان نرم تر می باشد، حتی اگر شکم‌شان چند روز کار نکرده باشد.
مواد غذایی جامد
زمانی که نوزاد شروع به دریافت مواد غذایی جامد به عنوان غذای مکمل می کند زمانی طول می کشد تا بدن روش هضم غذاهای جدید را یاد بگیرد، همین موضوع نوزاد را دچار یبوست می کند. غذاهایی با فیبر کم و کم آبی بدن نوزاد سبب ایجاد یبوست در وی می شود.
کم‌آبی بدن کودک و نوزاد
دندان درآوردن، برفک دهان نوزاد، عفونت در گلو، سرماخوردگی یا عفونت در گوش باعث بی‌اشتهایی در نوزاد و بی‌میلی او در مصرف شیر می شود. نوزادانی که غذای کمکی دریافت می کنند گاهی در اثر مصرف نکردن شیر یا آب کافی همراه با غذا دچار یبوست خواهند شد. دلیل یبوست هر چه باشد، اگر نوزاد مایعات کافی دریافت نکند، آب بدنش کم می‌شود و باعث یبوست در نوزادان وشیرخواران خواهد شد.
ابتلا به بیماری یا عارضه‌های مختلف
یبوست گاهی علامت آلرژی غذایی، مسمومیت‌های غذایی مانند بوتولیسم یا ابتلا به اختلال‌های متابولیسم یعنی وجود مشکل در شیوه جذب غذا توسط بدن نوزادان می باشد.
یبوست نوزادان به ندرت از بیماری‌های مادرزادی در آنها نشأت می‌گیرد. با این حالبیماری‌های مادرزادی آسیب زننده به عملکرد روده بزرگ مانند بیماری هیرشپرونگ، مهره شکاف‌دار یا اسپینا بیفیدا و سیستیک فیبروسیس نیز منجر به یبوست می‌شود.

نشانه های یبوست در نوزادان :
-دفع با تاخیر یا در فاصله های طولانی (کمتر از دو بار در هفته) مدفوع کوچک، خشک و سفت
-درد و تقلا نوزاد در هنگام مدفوع
-مدفوع بدبو یا باد شکم در نوزاد
-نفخ شدید در نوزادان
-بی‌اشتهایی در نوزاد
-بی‌حالی نوزاد و نداشتن انرژی
-گریه و ناراحتی نوزاد ، تحریک پذیری یا درد قبل از دفع ادرار
-خشک، سخت و گلوله‌ای بودن مدفوعی که به سختی خارج می‌شود.
-شکم کمتر از سه بار در هفته کار می‌کند.
-سفت بودن شکم نوزاد

تغییر شیر نوزاد
زمانی که نوزاد شیر مادر مصرف می کند و دچار یبوست می شود، بهتر است رژیم غذایی نوزاد را تغییر دهید. ممکن است نوزاد به چیزی در رژیم غذایی مادر حساس باشد و این حساسیت عامل یبوست در نوزاد باشد. اما اگر نوزاد شیرخوار از شیشه شیر(شیر خشک) تغذیه کند، بهتر است شیر خشک حداقل تا زمان رفع یبوست عوض شود. حساسیت به بعضی مواد اولیه شیر خشک باعث یبوست می‌شود.

بعضی غذاهای جامد باعث کار نکردن شکم نوزاد می‌شود و او را دچار یبوست میکند، حال آن که بعضی غذاها دفع را آسان می‌کند. اگر تغذیه نوزاد از غذاهای جامد را تازه شروع کرده‌اید، سعی کنید خوراکی‌های زیر را که فیبربالایی دارند به کودک بخورانید:
-کلم بروکلی
-گلابی
-آلو
-هلو
-سیب بدون پوست
به جای برنجک یا گندمک فرآوری و تصفیه شده غلاتی مانند جو، جو دوسر یا خاویار گیاهی (کینوا) را بپزید. نان کامل سبوس‌دار، کراکر و برشتوک سبوس‌دار نیز مدفوع را حجیم و یبوست را شیرخواران را درمان می‌کند.

در صورتی که مصرف غذاهای مکمل جامد را بررای نوزادان هنوز شروع نکرده اید بهتر است بعضی از خوراکی‌های اشاره شده در بالا را پوره کنید و به او بدهید. به خاطر داشته باشید که میوه‌ها و سبزیجات فیبر طبیعی بالایی دارند که مدفوع را حجیم می‌کند. بعضی خوراکی‌ها بیشتر از بقیه به انجام عمل دفع کمک می‌کنند و شکم را به کار می‌اندازند.

تامین آب بدن کودک از راه‌های ساده‌ای مانند مصرف آب و شیر برای دفع منظم ضروری است. آلو و آب گلابی نیز انقباض‌های روده و در نتیجه دفع را سریع‌تر می‌کند. اگر آب میوه بیش از حد برای ذائقه کودک شیرین یا طعم‌دار باشد، می‌توانید آن را با یک فنجان آب رقیق کنید.

تحرک به گوارش کمک می کند. اگر نوزاد راه رفتن بلد نیست، حرکت دوچرخه پاها و تمرین‌های دیگر را می‌توان جایگزین راه رفتن کرد تا شکم نوزاد بهتر کار کند.
ماساژ
ماساژ ملایم شکم و پایین شکم روده را تحریک به دفع مدفوع می‌کند. شکم سفت نوزاد را چند بار در طول روز ماساژ دهید تا نوزاد در نهایت مدفوع کند.

تحریک راست روده
با انگشت، دماسنج مقعدی یا گوش پاک کن به آرامی به راست روده فشار بیاورید. این تحریک به سرعت منجر به کار کردن شکم می‌شود.

شیاف گلیسیرین
اگر متوجه نشانه‌های پاره شدن راست روده یعنی وجود خون قرمز روشن در مدفوع شدید، می‌توانید از شیاف گلیسیرین استفاده کنید تا نوزاد راحت‌تر مدفوع کند. شیاف را مطابق دستورات روی بسته دارو یا توصیه پزشک مصرف کنید.

پیشگیری از یبوست در نوزاد
روش‌های درمانی فوق برای پیشگیری و درمان یبوست در تمام گروه‌های سنی مفید است، اما دو توصیه زیر مختص یبوست نوزادان است:
-مقدار کمتری شیر خشک را در وعده‌های بیشتر به نوزاد بدهید تا روده بهتر بتواند شیر خشک را هضم کند. قاعده کلی این است که حجم شیر خشک را نصف و تعداد دفعات تغذیه را دو برابر کنید.
-شروع تغذیه با خوراکی‌های جامد، به ویژه مواد عامل یبوست مانند برنج و موز، را به تاخیر بیاندازید. به جای برنجک از برشتوک جو استفاده کنید. پوره گلابی و پوره آلو از بهترین غذاهای اولیه کودک هستند که به دلیل فیبر بالا برای درمان یبوست مناسب هستند.