زگیل تناسلی مردان، چطور ایجاد می شود؟

زگیل تناسلی مردان یک بیماری جنسی است که از طریق رابطه ی جنسی منتقل می شود و عامل بوجود آورنده ی آن ویرسی است بنام "ویروس پاپیلومای انسانی" یا HPV. این بیماری شایع ترین بیماری است که از طریق سکس منتقل می شود. تعداد قابل توجهی از افراد تا قبل از ابتلا، اطلاعی از وجود این بیماری و روش های انتقال و پیشگیری از ابتلای به زگیل تناسلی ندارند و فقط با نام بیماری های جنسی دیگر مثل سوزاک، سفلیس، هپاتیت و ایدز (HIV) آشنا بوده اند.

نام های دیگر زگیل تناسلی چیست؟

این بیماری را با نام های ژنیتال وارت (Genital Wart) و کوندیلوما آکومیناتا نیز می شناسند.

علت بوجود آمدن زگیل تناسلی مردان چیست؟

- رابطه جنسی

علت بودجود آمدن زگیل تناسلی در مردان و زنان تقریبا مشابه هست و همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم شایع ترین عامل بروز زگیل تناسلی رابطه ی جنسی با فرد آلوده به ویروس HPV است که معمولا در روابط جنسی خارج از چارچوب خانواده که از نظر بهداشتی به آن رابطه جنسی غیر ایمن یا پرخطر گفته می شود، رخ می دهد.

- استفاده از لوازم شخصی آلوده به ویروس HPV

اگر از وسایل شخصی فرد آلوده به ویروس HPV استفاده کنیم امکان ابتلای به زگیل تناسلی وجود دارد. این وسایل شامل تیغ اصلاح، حوله ی حمام و لیف می باشد.

- سونای بخار و ماساژ

در صورتی که فرد در سونای بخار یا بر روی سکو یا تخت ماساژ، لخت کامل بخوابد و شورت یا مایو نیز بر تن نداشته باشد. این شیوه ی انتقال در ایران بدلیل وجود شرایط اجتماعی حاکم بر جامعه خوشبختانه مرسوم نمی باشد.

- اپیلاسیون

اگر اپیلاسیون بصورت غیر بهداشتی انجام شود و کاردکی که توسط آن موم بر روی سطح بدن کشیده می شود، مشترک باشد، احتمال انتقال ویروس HPV وجود دارد. بجز رابطه ی جنسی، دیگر روش های فوق الذکر سهم خیلی کمی در انتقال ویروس HPV و ابتلا به زگیل تناسلی دارند.

- استخر

اگر چه استخر می تواند باعث انتقال زگیل پا و یا دست شود، ولی برخلاف تصور عموم مردم، استخر باعث انتقال زگیل تناسلی نمی شود؛ چرا که در استخر بدلیل پوششی که در ناحیه تناسلی وجود دارد، انتقال ویروس HPV به ناحیه تناسلی و کاشته شدن در سطح پوست تناسلی وجود ندارد.

- توالت فرنگی

تا بحال به اثبات نرسیده که استفاده از توالت فرنگی نقشی در انتقال ویروس HPV داشته باشد.

- بوسیدن

بوسیدن دیگران نقشی در انتقال ویروس HPV ندارد.

- استفاده از لباس زیر دیگران

اگر چه از نظر بهداشتی توصیه به استفاده از لباس زیر دیگران نمی شود، ولی این روش هم در انتقال ویروس HPV مرسوم نیست.

- ارتباطات در منزل

نیازی به ایزوله و جداسازی لوازم در منزل و ایجاد شرایط سخت پاکسازی سطوح سرویس بهداشتی و عدم تماس با دیگران مثل دست دادن، در آغوش کشیدن و جداسازی ظروف غذا و دیگر موارد نیست و فقط بایستی که لوازم حمام و تراشیدن موهای زائد جدا باشد.

- لمس معمولی بدن

برای انتقال ویروس HPV و بروز زگیل تناسلی، بایستی ویروس در بدن کاشته شود؛ بعبارتی همانند بذری که بایستی در خاک کاشته شود تا بتواند رشد کند، ویروس هم بایستی در بدن و سلول های قاعده ای پوست کاشته شوند تا بتوانند رشد کنند و برای کاشته شدن ویروس نیاز به بروز خراش های ریز و میکروسکپی بر روی سطح پوست می باشد؛ لذا از آنجایی که لمس معمولی بدن باعث ایجاد خراش نمی شود، انتقال ویروس هم صورت نمی گیرد؛ ولی در مالش شدید که اصولا حین رابطه ی جنسی رخ می دهد و یا استفاده مشترک از تیغ برای اصلاح موها، حوله حمام، لیف و یا اپیلاسیون و همچنین خاراندن ناحیه تناسلی می تواند باعث انتقال ویروس HPV به دیگری و یا انتشار بیماری در خود فرد شود.

تشخیص زگیل تناسلی در مردان

تشخیص زگیل تناسلی براساس معاینه هست. دیدن خال های گوشتی که وقتی بزرگ تر می شوند، ظاهر گل کلمی به خود می گیرند، مشخصه ی بارز زگیل تناسلی است. زگیل تناسلی اگر چه می تواند باعث بروز خارش و بوی نامطلوب بویژه در نواحی چین دار و مرطوب شود، ولی این علائم اختصاصی برای زگیل تناسلی نبوده و در دیگر بیماری های عفونی و حتی غیر عفونی نیز دیده می شوند.

توصیه می کنم تشخیص زگیل تناسلی را بعهده ی پزشک بویژه پزشکانی که در این زمینه تجربه بیشتری دارند بسپارید و حتما در صورت دیدن ضایعات مشکوک در ناحیه تناسلی به پزشک متخصص زگیل تناسلی مراجعه کنید. در مواردی که ضایعه مشکوک باشد، پزشک توصیه به نمونه برداری و ارسال برای آزمایش HPV PCR می کند.

تشخیص زگیل تناسلی با تشخیص به ویروس HPV دو موضوع کاملا متفاوت هستند. همانطور که در بالا به آن اشاره شد، تشخیص زگیل تناسلی براساس معاینه و دیدن خال های گوشتی و غالبا گل کلمی است. ولی در فردی که ضایعه ای ندارد و فقط می خواهد از نظر ابتلای به ویروس HPV اطلاع حاصل کند، بایستی با نمونه گیری از سطوح تناسلی مورد نظر و انجام تست HPV PCR به این موضوع پی برد. اما این آزمایش به عنوان یک شیوه ی معمول و مرسوم برای پی بردن به ابتلای به ویروس HPV در مردان توصیه نمی شود؛ چون از یک طرف اطلاع از ابتلای به ویروس HPV کمکی به درمان نمی کند و فقط بر افزایش استرس و کاهش کیفیت زندگی می انجامد و از طرف دیگر نتیجه ی این آزمایش و نحوه ی نمونه گیری چندان قابل اعتماد نیستند.

این ویروس در خون وجود ندارد؛ لذا آزمایش خون نقشی در تشخیص ویروس HPV ندارد.

شکل ظاهری زگیل تناسلی در مردان

زگیل تناسلی غالبا بصورت خال گوشتی تو پر و گل کلمی بروز می کند. البته در زگیل های کوچک ممکن است ظاهر گل کلمی نداشته باشند. زگیل تناسلی غالبا پایه دار و تو خالی نیست. در نواحی گردن و زیر بغل و صورت نمی زند و زمینه های ارثی ندارد یعنی در دیگر اعضای خانواده دیده نمی شود. رنگ زگیل تناسلی می تواند همرنگ پوست، روشن تر یا تیره تر باشد ولی سفید و یا قرمز نبوده و حاوی ترشح نیستند، بعبارتی با فشار دادن نمی توان آن ها را ترکاند و محتوای آن را تخلیه کرد.

مراقبت بعد از لیزر زگیل تناسلی

زگیل تناسلی زیر پوستی نیست. اندازه ی زگیل ها نیز متغیر بوده و از یک میلی متر تا چند سانتیتر متفاوت است. زگیل ها می توانند برجسته باشند یا اینکه نسبتا مسطح بوده و میزان برجستگی خیلی کم باشد. سرعت رشد زگیل ها نامشخص بوده و به نوع ویروس، سیستم ایمنی فرد و تعداد شرکای جنسی بستگی دارد. زگیل ها گذرا نیستند، یعنی اینکه ظرف مدت کوتاهی مثلا یک ماه برطرف نمی شوند. زگیل تناسلی با درد همراه نیست.

زگیل تناسلی در زنان

نحوه ی بروز و نمای ظاهری زگیل تناسلی در زنان همانند مردان می باشد ولی تفاوت بارزی که در زنان وجود دارد این است که بخش قابل توجهی از دستگاه تناسلی زنان داخل بدن قرار گرفته و امکان تشخیص نواحی داخلی یعنی واژن (مهبل) و دهانه ی رحم (سرویکس) توسط خود فرد وجود نداشته و حتما بایستی توسط پزشک معاینه شوند و از آنجایی که یکی از دلایل بروز سرطان دهانه ی رحم ابتلا به ویروس های HPV پر خطر مثل تیپ های ۱۶ و ۱۸ می باشد، لذا در زنان توصیه می شود علاوه بر معاینه، نمونه گیری برای آزمایش پاپ اسمیر (که تغییرات سلولی دهانه ی رحم را بررسی می کند) و HPV PCR (که ابتلای دهانه ی رحم به ویروس HPV را بررسی می کند) انجام شود.

به زنان توصیه می کنم که نگران نباشید، ولی مراقب باشید. ابتلای به ویروس های HPV پرخطر مساوی با ابتلای به سرطان دهانه ی رحم نیست، ولی شانس آن را بالا می برد؛ لذا نیاز به پیگیری های دوره ای بر اساس نتیجه ی آزمایشات و زمان بندی است که پزشک تان به شما توصیه می کند.

درمان زگیل تناسلی در مردان

انتخاب شیوه ی درمانی زگیل تناسلی به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل:

- تعداد زگیل های تناسلی

- اندازه ی زگیل های تناسلی

- محل زگیل های تناسلی

- انتخاب و ترجیح بیمار

- انتخاب و ترجیح پزشک

- امکانات پزشک

- امکانات محل زندگی بیمار

برای درمان زگیل تناسلی بایستی در سه بعد اقدام کرد:

از بین بردن زگیل های تناسلی موجود

برای از بین زگیل های تناسلی دو شیوه ی کلی وجود دارد:

پماد زگیل تناسلی و روش های موضعی

درمان زگیل تناسلی با اسید سالیسیلیک

- محلول پودوفیلین

- محلول پودوفیلوکس

- کرم آلدرا یا ایمیکوئیمود

- اسید سالیسیلیک

- فلورواوراسیل یا ۵FU

- مواد سنتی مثل سرکه و شیره ی انجیر

لیزر | کوتر | کرایو | جراحی و محلول

لیزر CO۲ (لیزر دی اکسید کربن)

روشی سریع، مطمئن، تک جلسه ای، بدون درد و خونریزی، با احتمال عود بسیار بسیار کم در محل لیزر که بصورت سرپایی و در مطب انجام می شود. دستگاه مکنده ای که همراه با لیزر استفاده می شود بخارات حاصل از سوزاندن لیزر را از محیط فیلتر و حذف و به خارج از فضای اطاق هدایت می کند. لذا این عقیده که لیزر باعث انتشار ویروس بداخل فضای می شود در استفاده از دستگه مکنده صحیح نمی باشد.

کرایو (فریز یا سرما درمانی)

این روش نیز مناسب است ولی غالبا نیاز به جلسات متعدد دارد و هرچه تعداد و سایز ضایعات بیشتر باشد تعداد جلسات بیشتر و شانس موفقیت کمتر است و در مقایسه با لیزر میزان موفقیت کمتر و احتمال عود بیشتری دارد.

کوتر (سوزاندن با برق)

روشی است که با قلم متصل به برق انجام می شود. این شیوه قدیمی است ولی هنوز طرفداران خود را دارد.

جراحی

بیشتر در زگیل های بزرگ و وسیع انجام می شود.

محلول تری کلرواستیک اسید ۸۰ یا ۹۰ درصد

با توجه به قوی بودن این اسید و خطراتی که دارد بایتسی توسط پزشک انجام شود.

پیشگیری از انتشار زگیل از خود بیمار به خودش و از دیگران به بیمار

رابطه جنسی و بیماری قلبی

برای جلوگیری از انتشار زگیل توصیه های زیر را جدی بگیرید:

- عدم اصلاح موهای زائد ناحیه تناسلی با تیغ (ترجیحا از ماشین های اصلاح سر همراه با شانه ی آن استفاده شود)

- عدم استفاده از حوله به روش مالشی برای خشک کردن ناحیه تناسلی (ترجیحا از دستمال کاغذی و آن هم بصورت گذاشتن و برداشتن دستمال استفاده شود نه کشیدن روی پوست تناسلی)

- عدم استفاده از لیف و کیسه برای شستن ناحیه تناسلی در زمان استحمام (ترجیحا از شامپوی بدن و با لمس ملایم شسته شود)

- پرهیز از تماس پوستی ناحیه تناسلی حین رابطه ی جنسی (استفاده ی هم زمان از کاندوم و شورت چسبانی که فقط به اندازه خارج شدن آلت تناسلی مرد سوراخ شده باشد.

- پرهیز از خاراندن ناحیه تناسلی

حذف یا کنترل ویروس HPV در بدن

استرس

- اگرچه همیشه امکان حذف و ریشه کنی ویروس HPV وجود ندارد ولی تقویت سیستم ایمنی می تواند به حذف یا کنترل فعالیت ویروس کمک کند.

- پرهیز از استعمال سیگار و قلیان

- پرهیز از استرس و فشار کاری بالا

- استفاده از مواد غذایی حاوی ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها مثل چای سبز، سیر تازه، لیمو ترش و دیگر میوه جات و سبزیجات تازه

- ورزش

- استفاده از داروهای مکمل حاوی آنتی اکسیدان و ویتامین ها

نکته ی مهم: درمان زگیل های موجود پایان کار نیست و احتمال وجود نواحی پنهان و عود زگیل در محل های جدید همیشه وجود دارد لذا همیشه توصیه به پیگیری و چکاپ دوره ای توسط پزشک می شود.