صحبت درباره مرگ با کودکان، برخوردهایشان چگونه است؟

به محض اینکه کودک احساس کند نسبت به کسی علاقه و دلبستگی پیدا کرده است درباره احتمال فقدان او فکر می کند.

هر کودکی به مرگ فکر میکند. حتی در جوامعی که مرگ و عزاداری به صورت مسائلی خصوصی در آمده و از حیطه خانواده ها فراتر نمی رود باز هم کودک را نمیتوان از اندیشه درباره ی مرگ بر حذر داشت. کودک درباره مرگ بستگان ، دوستان و یا حیوانات مورد علاقه خود فکر میکند حتی اگر هیچ یک را هنوز از دست نداده باشد.

به محض اینکه کودک احساس کند نسبت به کسی علاقه و دلبستگی پیدا کرده است درباره احتمال فقدان او فکر می کند.ترس از مرگ ترس از دادن کسی که به او علاقه داریم یک احساس اساسی و اصیل انسانی است که بدون وجود انگیزه خارجی به طور خودکار و غریزی از درون کودک می جوشد.

به همین دلیل شما نمیتوانید دور کودک خود حصاری بکشید و نگذارید که در مورد مرگ بیندیشد. تنها کار اصولی آن است که به او کمک کنید مرگ را به عنوان بخشی از سیکل حیات بپزیرد.

هنوز مدت زمان زیادی از شروع سخن گفتن نمی گذرد که کودک درباره مرگ از شما سوال می کند.ممکن است سال ها بگذرد و او نتواند مرگ را درست بفهمد ولی پیوسته از شما سوال خواهد کرد. در واقع اغلب کودکان قادر به تفکر منطقی در این باره به شیوه بزرگ تر ها نیستند.

آنها از سن هشت یا نه سالگی سعی میکنند که معنی مرگ را بفهمند. بزرگترها معمولا از این که کودک در مقابل مرگ کسی که دوست داشته عکس العمل حاد از خود نشان نمیدهد تعجب میکنند. ولی اگر بپذیریم که پذیرفتن واقعیاتی چون مرگ به مرور زمان احتیاج دارد و کودک باید سنین مختلف را پشت سر بگذارد آنگاه خواهید یافت که کودک از نظر عاطفی به طور همزمان احساسات و ادراکات مختلف را تجربه می کند.

این مسئله به ویژه در فاصله سنی پنج تا هشت سالگی مشهودتر است. یک کودک ممکن است با سخنان خود به ما بفهماند که می داند پدربزرگ یا مادربزرگش برای همیشه رفته اند و گاهگاهی نیز بپرسد که آیا آنها برنمیگردند؟ هنگامی که کودک در این سنین می گوید که دلش می خواهد پدر و مادرش را بکشد منظورش این است که دلش می خواهد آنها مدتی در کنارش نباشند و اگر بداند که در مردن بازگشتی وجود ندارد به هیچ وجه هوس کشتن آنها را نخواهد کرد.

پذیرش مسئله مرگ سهل و ممتنع است. مرگ واقعیتی است که به هیچ وجه کسی نمیتواند آن را انکار کند و در عین حال کمتر افرادی حاضر به پذیرش ذهنی آن هستند. هیچوقت به کودک نگویید که (( پدربزرگ برای همیشه خوابیده است)) زیرا ممکن است که او از ترس ((خوابیدن ابدی)) از خیر خوابیدن بگذرد.

کودک از اینکه به پدربزرگ شب بخیر نگفته و او ((بیدار نخواهد شد)) احساس گناه خواهد کرد. گفتن عباراتی مثل (( خدا او را برده تا پیش او زندگی کند)) نیز صحیح نیست. کودک ممکن است بترسد که نکند خدا دلش بخواهد که او را هم ببرد.

عکس العمل های ناراحت کننده

اگر کودک پس از مرگ یک فرد عکس العمل های شدید از خود نشان می دهد مطمئین باشید که فقدان آن شخص دلیل اصلی رفتارهای او نبوده و کودک قبل از فقدان او دچار اضطراب ها و ناراحتی های روانی پنهان و آشکاری بوده است که شما به آن توجه نکرده اید.

کودک بزرگ تر هم با آنکه ذهن واقع بین تری دارد ممکن است نسبت به فقدان یک فرد احساس گناه کند و خود را به خاطر دعواهای گهگاه که با او کرده است سرزنش نماید. ممکن است کودک هیجانات خود را به شیوه های مختلف نشان دهد.اندوه فوق العاده زیاد یا حالت تهاجمی شدید و یا ترکیبی از احساس گناه و اندوه عکس العمل های مختلف کودکان هستند.

چنین کودکی احتیاج دارد که درباره احساسات خود سخن بگوید. شاید حرف های او به نظر شما غیرعادی ، ظالمانه و غیر منطقی برسند ولی گوش کنید و به عواطفش احترام بگذارید.

درباره مرگ با کودک خود صحبت کنید

اقامه دلیل کافی و دادن پاسخ قانع کننده در مورد مرگ به یک کودک مشکل است به ویژه اگر شخص مرده یک کودک باشد. مرگ شاید به نظر کودک غیرعادلانه و اندوه بار برسد ولی در زندگی مسائل بسیاری هستند که غیرعادلانه به نظر می رسند و پاسخ دقیق و منطقی برای آنها نمیتوان ارائه داد.

پدر و مادر حق ندارند مسئله مرگ را انکار کنند بلکه باید به کودک کمک کنند که بیش از حد لزوم در این مورد هیجان زده و مضطرب نشوند و بهتر است به کودک بیاموزند که به جای ترس از مردن سعی کند زندگی را دوست بدارد و درست زندگی کند.

توضیح وقایع پس از مرگ به اعتقادات شما برمیگردد. حتی اگر به زندگی بعد از مرگ اعتقاد ندارید بهتر است بقای پس از مرگ را به صورت زندگی در بهشت برای کودک توضیح دهید تا او اطمینان خاطر پیدا کند که دوست یا شخص مورد علاقه اش را خواهد دید.

به کودکان بزرگتر میتوان این مسئله را تفهیم کرد که ارزش زندگی به طولانی بودن آن نیست بلکه مسئله مهم کیفیت زندگی است. بسیاری از افرادی که در جوانی می میرند بیشتر از افرادی که عمر طولانی دارند مزه ی زندگی سعادتمندانه را چشیده اند.

اگر بخواهید به یک باره مسئله مرگ را برای کودک حل کنید تلاش بیهوده ای کرده اید. فقط میتوانید به او کمک کنید که فقدان کسی را که دوست دارد بهتر تحمل کند.