درباره وزن گیری نوزاد، آنچه مادران باید بدانند

نگران هستید که کودک شما وزن خود را با نرخ طبیعی به دست نمی آورد؟ در این مطلب به روند معقولی که باید در سال اول تولد کودک انتظار داشته و کارهایی که در صورت عدم تحقق آنها باید انجام دهید اشاره شده است.
زنی که کودک دوم خود را به دنیا آورده بود اظهار می کرد که فرزندش هنگام تولد ۳٫۳ کیلوگرم وزن داشته و پس از ابتلا به زردی تا سه و نیم هفتگی هنوز به وزن اولیه تولدش نرسیده بود. سپس به نظر می رسید که او سریع تر وزن می گیرد. در نظر این مادر، کودکش جزء بچه هایی است که در وزن گرفتن کمی کندتر از سایر نوزادان است و احتمالاً خیلی از ما نیز راجع به فرزندمان همین فکر را می کنیم.
این زن ادامه داد که این رویه رشد خوب در چهار ماهگی کودکش دوباره متوقف شد و میزان افزایش وزن او دوباره کاهش یافت، به گونه ای که بین چهار تا شش ماهگی او تنها ۲۵۰ گرم وزن اضافه کرد. از سوی دیگر، او کمی قبل از مراجعه به دکتر بیمار بود و این زن تصور می کرد که این موضوع وزن او را تحت تاثیر قرار داده است. پزشک عمومی نیز پس از بررسی های لازم آنها را به پزشک متخصص اطفال ارجاع داد
در سال های اخیر، درک ما از افزایش وزن طبیعی کودک بهبود یافته است. والری مارچاند، متخصص گوارش و اطفال مونترال و رئیس کمیته تغذیه و گاسترونترولوژی دانشکده پزشکی کانادا، از گروهی بود که استفاده از نمودار رشد جدید ایجاد شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) را پیشنهاد کرد. در حالیکه نمودارهای پیشنهادی قبلی برای بررسی افزایش وزن کودک، مبتنی بر نشانه گذاری و دنبال کردن الگوهای رشد کودک و برای نوزادان تغذیه شده با شیر خشک تدوین شده بود، این نمودارهای جدید مبتنی بر نوزادانی است که در اواسط سال اول تولد و در حین شیرخوارگی از غذاهای جامد نیز استفاده می کنند.
مارچاند ادامه می دهد که عامل بزرگترین تفاوت بین نمودارهای جدید و نمودارهای قدیمی این است که نوزادان شیرخوار از شیر مادر در چهار تا شش ماهه اول سریعتر رشد می کنند و سپس این رویه کاهش می یابد، در حالی که نوزادانی که شیر خشک می خورند برعکس بوده و ابتدا به آرامی و سپس سریعتر رشد می کنند. بنابراین با استناد به نمودارهای قدیمی، می تواند اینگونه به نظر برسد که یک نوزاد تغذیه شونده از شیر مادر پس از مدت کوتاهی دیگر رشد خوبی ندارد. اکثر متخصصان اطفال می دانستند که نوزاد مراجعه شده به لحاظ رشدی خوب است، اما بسیاری از والدین با دیدن این نمودارها نگران می شوند و بعضی از آنها شیر خشک را نیز به تغذیه کودکشان اضافه می کنند. اما با استفاده از نمودارهای جدید، والدین متوجه خواهند شد که تغذیه نوزاد از شیر مادر مناسب بوده و نیازی به افزودن خوراکیهای اضافی دیگر نیست.

افزایش وزن طبیعی برای نوزادان شیرخوار چقدر است؟
انتظارات متوسط و معقول برای افزایش وزن نوزادان شیرخوار به شرح زیر است:
- در چند روز اول پس از تولد، نوزادان به طور معمول مقداری از وزن خود را از دست می دهند و سپس طی حدود ۱۰ روز به وزن تولد خود می رسند. اگر بازگشت وزن کودک این گونه نیست، کودک و نحوه تغذیه او باید توسط یک دکتر ارزیابی شود.
- در سه ماه اول، یک کودک باید به طور متوسط ۱۴۰ تا ۲۱۰ گرم (پنج تا هفت و نیم اونس) در هفته به دست آورد. جک نیومن متخصص تغذیه با شیر مادر و متخصص اطفال در تورنتو اشاره می کند که البته این میانگین ها می توانند گمراه کننده باشند. کودکانی که بالای صدک ۹۵ در نمودار رشد حرکت می کنند، ممکن است به طور قابل توجهی بیشتر وزن بگیرند و کودکان واقع در صدک سوم به طور قابل ملاحظه ای کمتر. به همین دلیل و البته دلایلی دیگر منحنی رشد یک راه بهتر برای قضاوت در مورد نحوه رشد کودک است.
- بین سه تا شش ماهگی، متوسط افزایش وزن نوزاد از مقدار بالا کاهش یافته و به ۱۰۵ تا ۱۴۷ گرم (چهار تا پنج اونس) در هفته می رسد.
- بین شش تا ۱۲ ماهگی، میانگین رشد ۷۰ تا ۹۱ گرم (۲٫۵ تا ۳ اونس) در هفته است.
- به طور متوسط، نوزادان در چهار یا پنج ماهگی دو برابر و در یک سالگی سه برابر وزن تولد خود را دارند.
مارچاند اضافه می کند که والدین باید آگاه باشند که وزن تولد نوزاد بیشتر به رژیم غذایی و سلامتی مادر در دوران بارداری بستگی دارد تا به ژنتیک. به عنوان مثال، مادرانی که دارای دیابت بارداری هستند احتمالاً یک نوزاد بزرگتر از حد معمول دارند حتی اگر ژنتیک کودک در بزرگسالی او، حکم به اندازه کوچک او بدهد. برعکس ممکن است نوزادان دیگر در بدو تولد کوچکتر از حد متوسط باشند اما به طور ژنتیکی برای بزرگ شدن در بزرگسالی مستعد باشند. مارچاند می گوید: "پس برخی از نوزادان سریع وزن می گیرند، در حالی که برخی دیگر روال معکوسی دارند".

چه موقع باید نگران وزن کودک خود باشید؟
در حالی که معمولاً نوزادانی که به آرامی وزن می گیرند بیشترین توجه را به خود جلب می کنند، اما به ویژه از زمان معرفی نمودارهای WHOنگرانی های جدیدی در مورد نوزادانی که سریع وزن می گیرند نیز به وجود آمده است. مارچاند می گوید: "شما باید به قد و وزن به طور توام نگاه کنید. یک کودک که در صدک ۵۰ ام وزن بوده، اما تنها در پنجمین صدک از نظر قد قرار دارد، ممکن است اضافه وزن داشته باشد. اما کودکی که در صدک ۹۵ برای هر دوی وزن و قد است، رشد مناسبی دارد".
افزایش وزن سریع کودکان برای نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می کنند، محتملتر است و مارچاند می گوید که گاهی اوقات کودکی که ۱٫۷ لیتر (۶۰ اونس) شیر خشک را در یک روز می نوشد بسیار سریع رشد می کند. او می گوید: " این موارد باید مورد توجه قرار گیرند، زیرا پدر و مادر ممکن است نشانه های کودک را اشتباه تفسیر کنند.
نیومن اظهار می کند که افزایش وزن و سلامتی نوزادانی که شیر مادر می خورند، کمتر نگرانی زاست. زیرا نوزادان تغذیه شونده با شیر مادر هنگامی که خودشان سیر می شوند، متوقف می شوند نه زمانی که بطری خالی شده است و آنها بهتر قادر به تنظیم مصرف خودشان هستند.
نیومن اضافه می کند که در حالی که پیگیری افزایش وزن کودک یک کار مفید است، اما باید عاقلانه انجام شود. ما با تعدادی عدد سر و کار داریم، اما آنها تنها بخشی از داستان هستند. مقیاسها می توانند اشتباه باشند و شما ممکن است در دو محل مختلف (از جمله در بیمارستان و مطب دکتر) دو مقیاس متفاوت و غیر قابل مقایسه دریافت کنید. اشتباهات در مقیاسهای وزن به ویژه برای کودکان شیرخوار از شیر مادر معمولاً رخ می دهد.

وقتی کودک شما وزن نمی گیرد، چه کاری باید انجام دهید
زنی اظهار می کند که فرزندش در حدود ۴٫۲ کیلوگرم متولد شده است، اما روند اضافه کردن وزن او کند بوده و تا یک سالگی فقط به دو برابر این مقدار رسیده است. نرخ کند رشد او از حدود شش هفتگی توجه پزشک را نیز به خود جلب کرده بود، اما این زن قصد داشت تا زمانی که فرزندش برای خوردن غذاهای جامد آماده شود به طور انحصاری به تغذیه او با شیر مادر ادامه دهد.
جک نیومن متخصص اطفال و تغذیه با شیر مادر می گوید که گام اول برای بهبود شیوه شیر دادن به نوزاد، بهبود گرفتن پستان است. مهم است که مادر زمانی که کودک شیر می خورد را از زمانی که فقط به صورت نافرجام مک می زند، تشخیص دهد. هنگامی که کودک خیلی نمی تواند بنوشد، فشردن سینه می تواند کمک کند تا شیر به دهان کودک وارد شود. اگر روال افزایش وزن کودک کاهش یافته یا حتی متوقف شود، ممکن است شیر مادر کاهش یافته باشد و این باید توسط فردی با تخصص تغذیه با شیر مادر مورد بررسی قرار گیرد. چگونگی قرارگیری کودک هنگام شیر خورن نیز برای دریافت حداکثر شیر ممکن، مهم است.
پس از مدتی کوتاه زنی که از رشد ناکافی وزن کودکش گله مند بود متوجه شد که این مقدار افزایش در نمودارهای جدید سازمان بهداشت جهانی استاندارد تلقی شده و به او در مورد میزان رشد فرزندش اطمینان می دهد و از آنجایی که او باانگیزه و فعال بود، اعتماد به نفس لازم در ادامه دادن به شیر دهی فرزندش را دریافت کرد.