واکسن دوماهگی نوزاد، مراقبت های پس از آن

تزریق واکسن به نوزادان، از مهم‌ترین راههای پیشگیری بیماری‌های احتمالی در دوران کودکی است که باید اهمیت زیادی برای آن قائل بود. کودک از دوران تولد خود، در سنین ۲، ۴، ۶ و ۱۲ ماهگی باید واکسن‌های سه‌گانه سرخجه، کزاز و سیاه‌سرفه را از طریق ران خود دریافت کند. کودک شما بعد از انجام واکسیناسیون ممکن است متحمل دردهای بسیاری شود؛ بنابراین قبل از انجام واکسن، با آگاهی و اطلاعات کامل، واکسیناسیون او را انجام دهید. این اطلاعات شامل آگاهی از زمان انجام واکسن، انواع واکسن‌ها، عوارض آن‌ها و نحوه درمان درد بعد از واکسیناسیون نوزاد است که در زیر به آن اشاره‌ خواهیم کرد. در ادامه علاوه بر این موارد به واکسن دو ماهگی نوزاد نیز خواهیم پرداخت.

دلایل زدن واکسن به نوزادان
واکسن‌ها از باکتری‌ها و یا ویروس‌های ضعیف شده یا کشته‌شده که باعث ایجاد بیماری‌های خاص می‌گردند، ساخته ‌شده‌اند. در موقع تزریق یا خوردن این نوع واکسن‌ها، سیستم ایمنی بدن شروع به تولید آنتی‌بادی می‌کند و به ویروس‌های ضعیف شده حمله می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها به‌طور دائم در بدن فعال می‌مانند و برای مقابله با بیماری‌ها آماده هستند.
واکسن‌هایی که به نوزاد تزریق می‌شود و یا به شکل قطره فلج اطفال به او خورانده می‌شود، اغلب میکروب ضعیف شده و یا کشته‌ شده یک بیماری است که محققان پس از مدت‌ها مطالعه و بررسی، به ساخت آن واکسن دست‌ یافته‌اند. هنگامی‌که میکروب ضعیف شده و یا کشته‌شده یک بیماری به بدن نوزاد وارد می‌شود، سیستم ایمنی بدن او شروع به تولید آنتی‌بادی‌هایی علیه آن میکروب می‌کنند تا آن را از بین ببرد و چون این میکروب توسط متخصصین تضعیف و یا کشته‌ شده است، بدن موفق به از بین بردن آن می‌شود.
اما هدف اصلی از تزریق واکسن به کودک آن است که با از بین رفتن میکروب بیماری، آنتی‌بادی‌هایی که علیه آن در بدن کودک ساخته ‌شده‌اند، باقی بمانند و نتیه آن این است که در صورتی که آن میکروب، یک بار دیگر وارد بدن کودک شد، هرگز به آن بیماری مبتلا نخواهد شد. نوزادی که به دنیا می‌آید باید بلافاصله پس از تولد طبق برنامه تنظیم ‌شده، واکسن‌های مختلفی را در زمان‌های مختلف دریافت کند، زیرا محققین بیماری‌های خطرناک و کشنده‌ای را که موجب مرگ و میر و یا صدمات جدی به نوزدان می‌شود را بررسی کرده‌اند و با ساخت واکسن آن‌ها، مصونیت‌های لازم را برای نوزادان به وجود می‌آورند.
واکسن خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش می دهد.

واکسن دو ماهگی نوزاد
واکسن‌هایی که در سن دوماهگی به نوزادان تزریق می‌شوند، عبارتند از:
۱. واکسن DTAP
برای حفاظت بدن از بیماری‌هایی نظیر دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه، این واکسن در شش مرحله به نوزادان تزریق می‌شود. که اولین آن در سن دو ماهگی است.
۲. واکسن دو ماهگی هپاتیت B
همان‌گونه که از اسم این واکسن مشخص است، این واکسن برای حفاظت بدن نوزاد از بیماری‌های هپاتیت B به او تزریق می‌شود. این بیماری باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی می‌شود. علاوه بر اینکه این نوع واکسن قبل از ترخیص نوزاد از بیمارستان به او زده می‌شود، در دو ماهگی نیز یک مرحله دیگر از این واکسن باید به او تزریق شود.
۳. واکسنHIB
برای محافظت بدن نوزاد از بیماری هموفیلوس آنفولانزا از نوع B از این نوع واکسن استفاده می‌کنند. مشکلات شایع مربوط به این واکسن نظیر سرسام، ذات‌الریه، سینه پهلو و اپیگلویتت در نوزادان است. این واکسن نیز در دو ماهگی باید به نوزاد تزریق شود.
۴. واکسن دو ماهگی PVC
این واکسن بدن نوزاد را در برابر بیماری‌هایی که ناشی از پنوموکوک است محافظت می‌کند. بیماری‌هایی که ناشی از پنوموکوک هستند، عبارتنداز منژیت یا سرسام، ذات‌الریه، سینه‌پهلو و عفونت گوش
۵. واکسنIPV
در سن دو ماهگی این واکسن باید به نوزاد تزریق شود تا بدن او در برابر فلج اطفال واکسینه شود.
پس از تزریق واکسن به نوزادان، در بیشتر موارد مشاهده شده است نوزاد در همان شب اول به رنگ‌پریدگی مبتلا خواهد شد. اما نشانه‌های دیگری نیز در کودک مشاهده می‌شود که شامل تب نوزاد بعد از واکسن، درد، متورم شدن محل تزریق واکسن و گاهی استفراغ و اسهال است. اگر هر یک از این موارد را در نوزادان مشاهده کردید سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
درصورتی‌که نوزاد پس از تزریق واکسن دو ماهگی به تب مبتلا شد، می‌توانید مقدار مشخصی استامینوفن به نوزاد بدهید. اما بهتر است در این مورد با پزشک متخصص مشورت کنید. بعضی از متخصصان اطفال پیشنهاد می‌کنند که از کمپرس آب گرم را برای تسکین درد استفاده کنید. اما این موضوع ثابت نشده است. واکسن دو ماهگی نوزاد بسیار ضروری است، پس بهتر است این واکسن به موقع و تحت نظر مراقبت‌های پزشکی به نوزاد تزریق شود.

آرام کردن نوزاد به هنگام واکسن زدن
در هنگام تزریق به نوزاد، اسباب‌بازی‌های موردعلاقه‌ی او را نشان دهید تا حواس نوزاد کاملاً پرت شود.
با کودک آرام صحبت کنید و برای او شعر بخوانید و بشکن بزنید و یا او را با ادا و اطوار بخندانید. این موضوع در مورد نوزادانی که با صدای مادر خود آرام می‌شوند بسیار عملی خواهد بود و درد واکسن را فراموش می‌کنند.
گاهی نیز می‌توانید در دهان نوزاد پستانک قرار دهید تا او آرام شود.

عوارض بعد از واکسن زدن در نوزادان
-کج‌خلقی نوزاد برای مدت کوتاه بعد از انجام واکسیناسیون
-بالا رفتن درجه حرارت بدن نوزاد برای مدت کوتاه بعد از انجام واکسیناسیون
-قرمز شدن و تورم محل تزریق واکسن در بدن نوزادان، برای مدت کوتاه پس از واکسیناسیون
-حساسیت نوزاد در هنگام لمس نقطه تزریق واکسن توسط افراد دیگر، برای مدت کوتاه بعد از انجام واکسیناسیون

-حتماً بعد از دیدن این علائم به پزشک متخصص مراجعه کنید. این علائم جای هیچ‌گونه نگرانی ندارد و پزشک به کودک شما داروهای ضد درد و تب تجویز خواهد نمود.

مراقبت‌های لازم پس از واکسن دو ماهگی نوزاد
۱. فراهم کردن محیطی آرام برای کودک در خانه
بدن اکثر نوزادان بعد از تزریق واکسن کاملاً تحریک پذیر است. این کودکان با واکنش‌های شدید به این حالت، موقعیت کسل‌کننده‌ای را در خانه ایجاد کرده و حتی در بعضی موارد ممکن است که احساس عصبی را به اعضای خانواده انتقال دهند. در چنین موقعیتی شما به عنوان مادر نوزاد خود با برنامه‌ریزی دقیق و انجام برخی از کارها، قبل از واکسینه کردن نوزاد می‌توانید آرامش را در منزل برقرار کنید. درجه حرارت اتاق کودک خود را پایین آورید و لباس‌هایی گشاد به تن او کنید. مطمئن باشید که فرزند شما به راحتی تنفس خواهد کرد و به آرامش نسبی می‌رسد.
۲. کودک خود را بعد از واکسیناسیون در آغوش بگیرید
مادران برای آرامش بیشتر نوزاد خود باید بازوی واکسیناسیون شده نوزاد را در دستان خود نگه‌ دارند تا او نتواند با انجام حرکات اضافی و یا تماس دادن بازوی خود به محل تزریق، باعث درد در آن ناحیه شود. چون در روزهای اول واکسیناسیون دردهای بدن کودکان بسیار ناراحت‌کننده خواهد بود.
بلافاصله بعد زا زدن واکسن کودک را در آغوش بگیرید.
۳. مراقب تغذیه کودکان بعد از واکسیناسیون باشید
کودکان به علت واکسینه شدن و گریه‌های پی در پی کمتر شیر می‌خورند. کارشناسان تغذیه می‌گویند که دلیل بروز این حالت در بدن نوزادان آن است که نوزادان در لحظه زندگی می‌کنند و این حالت آزردگی می‌تواند در روند تغذیه آن‌ها تاثیر گذار باشد. اما مادران باید توجه کنند که تغذیه کودکان بعد از انجام واکسیناسیون می‌تواند میزان درد آن‌ها را کاهش دهد
۴. از کمپرس آب سرد بر روی ناحیه تزریق و کاهش درد استفاده کنید
یکی دیگر از راه‌های موثر برای تسکین درد بدن نوزادان پس از انجام عمل واکسیناسیون، فراهم کردن یک لیف حمام تمیز که با آب سرد خیس شده و قرار دادن آن در محل تزریق واکسن خواهد بود. به عنوان یک مادر جوان و بی‌تجربه به یاد داشته باشید که این کار به کاهش درد و از بین بردن حالت حساسیت به لمس محل تزریق در بدن نوزادان کمک زیادی خواهد کرد. اما یادتان باشد که اگر در چنین شرایطی، اوضاع بعد از گذشتن ۲۴ ساعت بازهم بهبود نیافت، شما باید کودک خود را نزدیک پزشک متخصص اطفال ببرید و وضعیت موجود را همراه با او مورد بررسی قرار دهید.
۵. با کودکتان بازی کنید تا درد را فراموش کند
یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای آرامش در کودکان پس از انجام واکسیناسیون، بازی کردن با او و پرت کردن حواس کودکان است. در چنین مواقعی به عنوان والدین یک نوزاد واکسینه شده سعی کنید تا با خریدن هدیه‌ای جدید و یا یک اسباب‌بازی نو، توجه فرزندتان را از محل انجام واکسیناسیون منحرف کنید. همچنین، می‌توانید تعویض کردن زود به زود کودک خود از واکنش نشان دادن به درد واکسن، امتحان کنید.
۶. برای درمان درد نوزادان از شکر استفاده کنید
استفاده از شکر و یک محلول شیرین می‌تواند میزان تحمل درد نوزادان را بالا ببرد. فراموش نکنید که استفاده از فوت و فن خوراندن محلول شیرین به خصوص برای بچه‌های زیر شش ماه بسیار مفید خواهد بود. برای این کار شما می‌توانید کودک خود را قبل از واکسینه کردن با مقداری آب‌قند شیرین تغذیه کنید و با کمک گرفتن از شیب پستانک آب‌قند را به خورد او دهید. از آنجا که نوزادان ممکن است مدتی بعد از واکسینه شدن همچنان گریه کنند، پس باید به عنوان یک مادر جوان و بی‌تجربه به خاطر داشته باشید که در چنین مواقعی نوزاد شما نیاز خواهد داشت تا توسط شما و پدرش، بیشتر مورد نوازش قرار بگیرد و لحظات آرامش‌بخش زیادی را به همراه شما پشت سر بگذارد. همچنین به یاد داشته باشید که نگرانی بیش از حد والدین در دوران واکسینه کردن نوزادشان نقش عمده‌ای در افزایش پریشانی و بی‌قراری در کودکان را ایفا می‌کند.