استرس در دوران بارداری، عوامل ایجاد کننده

استرس در دوران بارداری و اضطراب در زنان باردار غیرمعمول نیست. داشتن کمی اضطراب و افسردگی طبیعی است و دلیلی برای ناراحتی در این مورد وجود ندارد؛ اما اگر احساس نگرانی بیش‌ازحد دارید و ترس در وجودتان رخنه بسته، این مورد نگران‌کننده است. در این مقاله قصد داریم به بررسی استرس در دوران بارداری، علائم، تأثیرات و نکاتی در خصوص کاهش آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

چه عواملی موجب ایجاد استرس در دوران بارداری می‌شوند؟
عوامل ایجادکننده استرس در خانم‌ها متفاوت است. برای برخی از مادران، باردار بودن به‌خودی‌خود استرس‌زاست. کنترل و مدیریت تغییرات فیزیکی در این مرحله برای آن‌ها بسیار دشواراست. با این حال سایر عوامل دیگر ایجادکننده استرس در دوران بارداری عبارت‌اند از:
تجربه استرس فیزیکی به علت بروز نشانه‌های حاملگی از قبیل تهوع، یبوست، بی‌حالی یا دردهای بدن.
نوسانات هورمونی که منجر به نوسانات خلقی می‌شود، می‌تواند بر روحیه تأثیر گذاشته و اداره کردن آن از استرس نیز سخت‌تر باشد.
مدیریت همه کارها با هم، بارداری و انجام کارهای خانه ممکن است برای آن‌ها دشوار باشد. این مورد می‌تواند زندگی شخصی و حرفه‌ای آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده و موجب افزایش میزان استرس آن‌ها شود.

اگر بیش از یک مورد از عوامل بالا را در زندگی خود تجربه کرده‌اید، سطح استرس شما می‌تواند بالاتر باشد.

چه نوع استرسی موجب ایجاد مشکلات بارداری می‌شود؟
به‌محض آگاه شدن از وجود استرس، می‌توانید سریعاً آن را مدیریت کنید. استرس روزمره، مانند رانندگی در ترافیک، ممکن است لزوماً به مشکلات بارداری موجود اضافه نشود. بااین‌حال، انواع دیگر استرس می‌توانند در دوران بارداری موجب ایجاد خسارت شوند؛ ازجمله:
۱. تجربیات منفی زندگی
تجربیات منفی زندگی از قبیل ازدواج و طلاق ناموفق، بیماری‌های مهلک، مرگ عزیزان، یا از دست دادن شغل می‌توانند موجب ایجاد استرس شدید شوند.
۲. حوادث ناگوار
حوادث ناگوار ازجمله حوادث طبیعی مانند طوفان، زمین‌لرزه، سیل یا سایر بلایای طبیعی، حملات تروریستی یا تصادف ممکن است موجب ایجاد تأثیر عاطفی عمیق در دوران بارداری و همچنین منجر به استرس ذهنی شوند.
۳. استرس حاد
استرس حاد به علت مشکلات مالی و مسائل روحی، می‌توانند موجب بدتر شدن وضعیت شما شده و همچنین منجر به افسردگی طولانی‌مدت شوند.
۴. استرس بارداری
استرس در دوران بارداری که ناشی از ترس از سقط‌جنین، درد زایمان، سلامت کودک یا استرس مادر شدن است، یکی دیگر از دلایل ایجاد استرس در زنان است.

چگونه استرس بر بارداری تأثیر می‌گذارد؟
اگر استرس به‌درستی مدیریت شود، بعید است موجب ایجاد مشکلات شدید شود؛ اما در موارد شدید می‌تواند سلامت مادر و کودک را تحت تأثیر قرار دهد. استرس طولانی‌مدت در صورت عدم درمان، می‌تواند عوارض زیر را بر جا بگذارد:
-فشارخون بالا
-دیابت بارداری
-سیستم ایمنی ضعیف
-افسردگی شدید
برخی از خانم‌ها سعی می‌کنند با مصرف سیگار، مصرف الکل و مواد مخدر، استرس خود را کنترل کنند؛ درصورتی‌که انجام چنین کارهایی می‌تواند به ایجاد مشکلات وخیم‌تر و جدی‌تر منجر شود.

تاثیر استرس بارداری بر سلامت نوزاد متولد نشده
استرس در دوران بارداری می‌تواند به روش‌های مختلفی بر سلامت نوزاد متولد نشده تأثیرگذار باشد.
۱. استرس عاطفی می‌تواند موجب آزاد شدن هورمون کورتیزول شود و این امر به‌شدت میزان استرس را افزایش می‌دهد. افزایش استرس بعدها زندگی نوزاد را تحت تأثیر قرار داده و می‌تواند منجر به ایجاد مشکلاتی ازجمله افسردگی، چاقی، بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان در فرزن شما شود.
۲. استرس در شما ممکن است به زایمان زودرس منجر شود که این امر در برخی موارد موجب مشکلات گوارشی، مشکلات تنفسی، سیستم ایمنی ضعیف و مرگ نوزاد می‌شود.
۳. در برخی موارد، استرس موجب می‌شود نوزاد متولدشده دارای وزن کم، سستی و دستگاه ایمنی ضعیف باشد. همچنین ممکن است دچار کاهش اکسیژن در حین تولد شود و چنین امری می‌تواند منجر به ایجاد پیامدهای طولانی‌مدت در نوزادان شود.
۴. افزایش استرس در دوران بارداری، همچنین می‌تواند طی سال‌های زندگی نوزاد، منجر به اختلال کم‌توجهی_بیش فعالی ADHD که نوعی اختلالی رفتاری در رشد است گردد.

علائم استرس در دوران بارداری کدام‌اند؟
استرس شدید می‌تواند منجر به بروز علائم جسمی، روحی، روانی و اجتماعی شود. ازجمله این علائم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، مشکلات بینایی، سردرد، ضربان قلب نامنظم، سرگیجه، خستگی، درد عضلانی و مشکلات معده
۲. سردرگمی، کابوس، از دست دادن حافظه، تغییر در الگوی خواب و مشکل در تنفس
۳. احساس ناراحتی، گناه، اضطراب، تحریک‌پذیری، ترس، انکار، نگرانی، تنهایی یا ناامیدی
۴. بی‌اشتهایی، مصرف مواد مخدر و الکل

روش‌های مدیریت استرس در دوران بارداری
هنگامی‌که استرس به‌درستی تشخیص داده شود، مدیریت و نحوه رفتار با آن آسان خواهد بود. این امر منجر به تجربه حاملگی مثبت و کاهش خطر عوارض بهداشتی برای مادر و کودک می‌شود.
در زیر روش‌هایی برای کاهش استرس در دوران بارداری مطرح‌شده است:
۱. انجام فعالیت‌های ورزشی سبک مانند راه رفتن؛ راه رفتن نه‌تنها استرس را کاهش می‌دهد بلکه مانع از ناراحتی‌های معمول بارداری می‌شود
۲. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن
۳. سرگرم کردن خود با فعالیت‌هایی مانند کتاب خواندن، تماشای فیلم موردعلاقه، یا انجام فعالیت‌های لذت‌بخش
۴. کشف آنچه باعث استرس بیشتر شما می‌شود و صحبت کردن در مورد آن با شریک زندگی، دوست یا حتی روانشناس
۵. دریافت حمایت از طرف خانواده و دوستان
۶. رفتن به کلاس‌های آموزشی قبل از زایمان به‌منظور درک بارداری، زایمان، تکنیک‌های آرام‌سازی و ورزش‌ها
۷. انجام پروژه‌ها در محل کار و پرهیز از به تعویق انداختن آن‌ها
۸. اگر احساس می‌کنید افسرده شده‌اید، برای جلوگیری از مصرف داروهای ضدافسردگی، حتماً خودتان را معالجه کنید
۹. خوردن غذای سالم و مغذی

سؤالات متداول پرسش و پاسخ درباره استرس در دوران بارداری
۱. آیا استرس در دوران بارداری موجب سقط‌جنین می‌شود؟
پاسخ: خیر، تاکنون مطالعه‌ای اثبات نکرده که استرس می‌تواند به سقط‌ جنین منجر شود. با این‌ حال استرس زودرس می‌تواند موجب زایمان زودرس، تولد نوزاد کم‌وزن یا مشکلات رفتاری بعد از تولد شود.
۲. آیا استرس سه‌ماهه سوم بارداری را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
پاسخ: استرس شدید در سه‌ ماهه سوم بارداری، سطوح کورتیزول مادر را افزایش می‌دهد که می‌تواند تأثیراتی پایدار بر توانایی‌های شناختی کودک و سطح IQ او داشته باشد.
۳. آیا استرس موجب نقص مادرزادی می‌شود؟
پاسخ: استرس شدید در دوران بارداری احتمالاً باعث ایجاد نقص‌های مادرزادی ترک کام، ترک لب، اسپینا بیفیدا، آنانسفالی و نقص قلب مادرزادی می‌شود.
۴. آیا گریه کردن بر بارداری تأثیر می‌گذارد؟
پاسخ: گریه کردن در دوران بارداری ناشی از استرس عاطفی و افسردگی است. گریه کردن موجب زایمان زودرس، تولد نوزادان کم‌وزن و محدودیت‌های رشد داخل رحمی می‌شود.