مراقبت های بارداری پرخطر، آیا میدانید؟

داشتن یک حاملگی پرخطر به این معنی است که احتمال بیشتری دارد که شما یا جنین شما در هنگام بارداری، تولد یا بعد از زایمان دچار مشکلاتی شوید. این مشکلات می‌توانند مسائل بسیار جزیی باشند، اما در بعضی موارد، یک وضعیت خطرناک می‌تواند برای زن یا جنینش مرگ‌بار باشد. به همین دلیل یک حاملگی پرخطر نیاز به نظارت بیشتری توسط پرشک دارد. شنیدن این که حاملگی شما پرخطر است می‌تواند یک شوک باشد و احتمالا ترکیبی از احساسات را تجربه خواهید کرد. ممکن است لذت بردن از بارداریتان دشوار باشد زیرا نگران سلامت خود یا سلامت جنین هستید. اما داشتن حاملگی پرخطر، به این معنا نیست که شما کودک سالم نخواهید داشت. پس ناامید نشوید. از متخصص زنان و زایمان برای دریافت اطلاعات درباره بارداری خود و نحوه جلوگیری یا مدیریت مشکلات سوال کنید.
زمانی یک حاملگی پرخطر است که عواقب بالقوه‌ای وجود دارد که می‌تواند بر مادر، کودک یا هر دو تاثیر بگذارد. بارداری پرخطر باید توسط متخصص در جهت اطمینان از بهترین نتیجه برای مادر و نوزاد، تحت کنترل باشد. آگاهی پیدا کنید که چه چیزی باعث حاملگی پرخطر می‌شود و برای مراقبت از خود و نوزاد خود چه کاری می‌توانید انجام دهید. مراقبت دقیقی که شما و نوزادتان نیاز دارید بستگی به شرایط خاص شما و دلایل حاملگی پرخطر شما دارد.

عوامل خطر
گاهی اوقات یک بارداری پرخطر، نتیجه وجود یک بیماری قبل از بارداری است. در موارد دیگر، یک وضعیت پزشکی که در دوران بارداری برای مادر یا کودک ایجاد می‌شود، حاملگی را به خطر می‌اندازد. فاکتورهای خاصی که ممکن است در بارداری پرخطر نقش داشته باشند عبارتند از:
سن بارداری بالا، خطرات بارداری برای مادران ۳۵ ساله و بالاتر بیشتر است.
مسائل مربوط به سبک زندگی به عنوان مثال سیگار کشیدن که می‌تواند حاملگی را پرخطر کند.
تاریخچه پزشکی، زایمان سزارین قبلی، کم وزنی نوزاد در هنگام تولد یا زایمان زودرس، (زایمان قبل از هفته ۳۷ بارداری) ممکن است خطر بارداری‌های بعدی را افزایش دهد. سایر عوامل خطر شامل سابقه خانوادگی مشکلات ژنتیکی، سابقه سقط جنین یا مرگ نوزاد در مدت کوتاهی پس از تولد است.
مشکلات زمینه‌ای، مشکلات مزمن (مانند دیابت، فشار خون بالا و صرع) خطر حاملگی ‌های پرخطر را افزایش می‌دهد. وجود یک مشکل خونی مانند کم خونی، عفونت و یا مشکل روانی نیز می‌تواند خطرات بارداری را افزایش دهد.
عوارض بارداری، عوارض مختلفی که در طی دوران بارداری ایجاد می‌شوند، مانند مشکلات رحم، دهانه رحم یا جفت، باعث ایجاد خطرات بارداری می‌شوند. نگرانی‌های دیگر ممکن است شامل مایع آمنیوتیک بیش از حد (پلی هیدرآمنیوس) یا مایع آمنیوتیک کم (اولیگوهیدرآمنیوس)، رشد محدود جنین، یا حساسیت به Rh (ناسازگاری خونی، یک وضعیت بالقوه جدی است که زمانی می‌تواند رخ دهد که گروه خون مادر Rh منفی و گروه خون جنین او Rh مثبت باشد) باشد.
بارداری چندقلو، ریسک‌های بارداری برای زنانی که دوقلو یا چندقلو باردار هستند، بیشتر است.

تست‌ها و آزمایشات
اگر زن دچار دوران حاملگی پرخطر باشد، ممکن است علاوه بر تست‌های غربالگری معمول بارداری نیاز به آزمایشات یا روش‌های مختلف دیگری نیز داشته باشد. بسته به شرایط موجود، پزشک ممکن است آزمایشات زیر را توصیه کند:
سونوگرافی اختصاصی یا هدفمند
این نوع سونوگرافی جنین (یک روش تصویربرداری که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویری از جنین در رحم استفاده می‌کند) بررسی یک مشکل مشکوک مانند رشد غیر طبیعی را مورد هدف قرار می‌دهد.
آمنیوسنتز
در طول آمنیوسنتز، نمونه‌ای از مایعی که نوزاد را در دوران بارداری احاطه و محافظت می‌کند‌ (مایع آمنیوتیک) از رحم خارج می‌شود. آمنیوسنتز به طور معمول بعد از ۱۵ هفته بارداری انجام می‌شود و می‌تواند برخی از مشکلات ژنتیکی و همچنین نقایص لوله عصبی، اختلالات شدید مغز یا نخاع را شناسایی کند.
نمونه برداری از غشای بیرونی جنین
در روش نمونه برداری از غشای بیرونی جنین (CVS)، یک نمونه از سلول‌ها از جفت برداشته می‌شوند. CVS که به طور معمول بین هفته‌های ۱۰ تا ۱۲ بارداری انجام می‌شود، می‌تواند شرایط خاص ژنتیکی را شناسایی کند.
کوردوسنتز
این آزمایش، که به نمونه برداری زیر پوستی خون بند ناف نیز شناخته می‌شود، یک آزمایش بسیار تخصصی قبل از تولد است که در آن نمونه خون جنین از بند ناف برداشته می‌شود. این آزمایش که به طور معمول پس از ۱۸ هفته بارداری انجام می‌شود، می‌تواند مشکلات کروموزومی، اختلالات خون و عفونت را شناسایی کند.
اندازه گیری طول دهانه رحم
پزشک متخصص ممکن است از یک سونوگرافی برای اندازه گیری طول دهانه رحم مادر در مراجعات بارداری استفاده نماید تا تعیین کند آیا او در معرض خطر زایمان زودرس است یا نه.
تست‌های آزمایشگاهی
پزشک ممکن است با استفاده از یک گوش‌پاک‌کن ترشحات واژینال مادر را جدا کند تا فیبرونکتین جنین (ماده ای که مانند چسب بین کیسه جنین و پوشش رحم عمل می‌کند) را بررسی نماید. وجود فیبرونکتین جنین ممکن است نشانه ای از زایمان زودرس باشد.
بایوفیزیکال‭ ‬پروفایل
این آزمون پیش از تولد برای بررسی سلامت جنین استفاده می‌شود. این تست شامل بررسی ضربان قلب جنین (آزمون غیر فشاری) و سونوگرافی جنین است. برخی از آزمون‌های تشخیصی قبل از زایمان مانند آمنیوسنتز و نمونه برداری از کوریون با خطر اندک سقط جنین همراه هستند. در نهایت، تصمیم گیری برای انجام آزمایش قبل از زایمان به زوجین بستگی دارد. در مورد خطرات و مزایای این آزمایشات با پزشک مشورت کنید.

مراقبت‌های لازم برای حاملگی پرخطر
چه زن از قبل بداند که دچار بارداری پرخطر است و چه به دنبال انجام کارهایی برای جلوگیری از بارداری پرخطر باشد، باید اصول اولیه را انحام دهد. مثلا:
برای یک قرار ملاقات با پزشک قبل از بارداری برنامه ریزی کنید
اگر زنی در فکر باردار شدن است، باید با پزشک مشورت کند. ممکن است پزشک توصیه کند تا قبل از اینکه باردار شوند، ویتامین روزانه پیش از بارداری مصرف کنند و به وزن سالم برسند. اگر زن دچار یک وضعیت پزشکی باشد، ممکن است نیاز به کنترل و درمان قبل از بارداری داشته باشد. پزشک همچنین ممکن است در مورد خطر داشتن فرزند دارای مشکلات ژنتیکی بحث کند.
هنگام استفاده از تکنولوژی کمک باروری مراقب باشید
اگر زنی در حال برنامه ریزی برای استفاده از تکنولوژی کمک باروری مراقب باشید (ART ) برای باردار شدن باشد، به تعداد جنینی که کاشته می‌شود دقت کنید. حاملگی‌های چندگانه خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهند.
مراقبت‌های دوران بارداری منظم داشته باشید
مراجعات دوران بارداری می‌تواند پزشک را از سلامت زن و سلامت جنین آگاه کند. بسته به شرایط، ممکن است مادر به متخصص مادر و جنین، متخصص ژنتیک، متخصص اطفال یا سایر حوزه‌های پزشکی ارجاع داده شود.
رژیم غذایی سالم مصرف کنید
در دوران بارداری، مادر نیاز به مصرف فولیک اسید، کلسیم، آهن و دیگر مواد مغذی ضروری دارد. ویتامین روزانه دوران بارداری می‌تواند به رفع هر گونه کمبودی کمک کند. اگر فرد در اثر بیماری مانند دیابت، دچار نیازهای تغذیه‌ای خاصی باشد، با پزشک مراقبتی صحبت کنید.
هوشمندانه وزن اضافه کنید
افزایش وزن مناسب می‌تواند سلامت کودک را تضمین کند و کاهش وزن اضافی پس از زایمان را آسان‌تر نماید. برای تعیین میزان وزن مناسب برای مادر، با پزشک مشورت کنید.
از مواد خطرناک دوری کنید
اگر زنی سیگار بکشد، باید آن را ترک کند. قبل از شروع یا ترک مصرف داروها یا مکمل‌ها، اجازه پزشک را بگیرید.