علائم سرطان پستانها، درمان به چه شکل است؟

قبل از بحث درباره‌ی سرطان سینه بهتر است برای درک بیشتر، آشنایی مختصری با آناتومی سینه داشته باشیم. بافت پستان به طور طبیعی شامل غدد شیری است که توسط مجاری باریکی در نوک پستان به سطح پوست متصل شده است. غدد و مجاری متشکل از چربی و مواد فیبری هستند که در بستری از بافت همبند قرار دارند. بقیه‌ی بافت پستان را عروق خونی، اعصاب و کانال های لنفی تشکیل می دهند. محل آناتومیک پستان بالای ماهیچه های سینه‌ای در زیر پوست قرار دارد. در همه‌ی انواع سرطان سلول‌های خودی هستند که به صورت غیر قابل کنترل و غیر طبیعی رشد می کند و ممکن است به قسمت‌های دیگر بدن مهاجرت کند، به این فرآیند متاستاز گفته می شود.
لازم به ذکر است که سرطان سینه ابتدا در مجاری شیری(ductal carcinoma) یا غدد(lobular carcinoma) رشد می کند. حتی در صورتی که بعد از متاستاز به نقاط دیگر بدن، برای اولین بار تشخیص داده شود همچنان به عنوان سرطان سینه شناخته شده و درمان می شود. همچنین اولین نشانه‌ی سرطان سینه، لمس توده‌ی سینه‌ای یا رسوب کلسیم در بافت سینه یا یک ماموگرافی غیرطبیعی است. سرطان سینه در سطح اولیه‌ی قابل درمان تا مرحله‌ی متاستاتیک، با درمان‌های متفاوت دسته‌بندی می شود. جالب است بدانید۱% از مبتلایان به سرطان سینه را مردان تشکیل می‌دهند. همچنین سرطان سینه شایع‌ترین سرطان و دومین سرطان بعد از سرطان ریه است که موجب مرگ و میرمی شود. از نظر آماری انتظار می رود ۱۲.۵% از زنان ۸۵ ساله در طول زندگی خود به سرطان سینه مبتلا شده باشند. ⅔ زنان مبتلا، سن بالای ۵۰سال دارند و غالب افراد باقی مانده ۳۹ تا ۴۹ ساله هستند. ۹۰% زنان مبتلا به سرطان سینه، حداقل ۵ سال پس از تشخیص شانس زندگی دارند.

چه عواملی در ابتلا به سرطان سینه موثرند؟
باوجود اینکه علل ابتلا به سرطان سینه به صورت واضح مشخص نیستند اما عوامل عمده‌ای در ابتلا به سرطان سینه نقش دارند که در ذیل به شرح مختصر این عوامل پرداخته‌ایم.
سن
یکی از عوامل موثر بر سرطان سینه است که با افزایش آن خطر ابتلا نیز افزایش می‌یابد.
سابقه‌ی شخصی
از جمله عوامل تاثیرگذار بر سرطان سینه می باشد که اگر شخص قبلا به توده ی خوش خیم، سرطان رحم، تخمدان یا کولون مبتلا بوده، ‌خطر ابتلا به سرطان سینه بیشتر است.
سابقه‌ی خانوادگی
می‌تواند موثر باشد. اگر مادر، خواهر یا دختر فردی درگیر باشند خطر ابتلای این شخص به سرطان سینه ۲ الی۳ برابر اشخاص دیگر است، مخصوصا اگر بیش از یک نفر از اعضای درجه اول مبتلا باشند.
ژنتیک
نیز از عوامل موثر است که ۰.۵% زنان ژن های BRCA۱/BRCA۲ را دارا هستند، این زنان در طول زندگی شان ۴۵% تا ۸۰% در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.
چاقی مفرط
به دلیل تغییر در متابولیسم استروژن خطر ابتلابه سرطان سینه را افزایش می دهد.
مصرف الکل
خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
نظر رژیم غذایی
زنانی که غذاهای پرچربی مانند گوشت قرمز و لبنیات پرچرب استفاده می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان سینه در آنها افزایش می‌یابد.
سن قاعدگی
اگر سن قاعدگی قبل از ۱۲ سالگی و سن یا ئسگی بعد از ۵۵ سالگی باشد، خطر ابتلابه سرطان سینه در این افراد افزایش می‌یابد.
شیردهی
در مادرانی که به فرزند خود شیر می‌دهند، خطر ابتلا به سرطان سینه در آن ها کاهش می‌یابد.
سن اولین حاملگی
اگر اولین حاملگی، بعد از۳۰ سالگی باشد خطر ابتلا به سرطان سینه در این افراد بیشتر می‌شود.
قرص‌های ضد بارداری
اگر برای جلوگیری از بارداری، قرص‌های پیشگیری مصرف می‌کنید توجه داشته باشید که بعضی از مطالعات معتقدند تاثیری بر احتمال ابتلا‌ به سرطان سینه ندارد ولی نتایج برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که بدون توجه به طول مصرف، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
هورمون تراپی
هورمون تراپی اگر به صورت ترکیبی از استروژن و پروژسترون باشد می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
اشعه با دوز بالا
مثل رادیوتراپی که در لنفوم هاجکین اعمال می شود، اگر به مدت ۱۵ تا ۲۰ سال ادامه یابد، خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش می‌یابد.
ماموگرافی
ماموگرافی تاثیری درریسک ابتلا به سرطان سینه ندارد.

علایم و نشانه های سرطان سینه چیست؟
توده‌ی سینه‌ای تنها علامت سرطان سینه نیست و همچنین غالب توده‌های سینه‌ای بدخیم نیستند. توده یا ضخامتی که در نزدیکی پستان یا زیر دست که در دوره‌ی قاعدگی ظاهر می شود، می‌تواند از علائم سرطان سینه باشد. حتی توده‌ای که به کوچکی یک نخود لمس شود. هرگونه تغییر در سایز، رنگ یا شکل پستان، ممکن است از نشانه های سرطان سینه باشد. چنانچه ترشح خون یا مایع شفافی از نوک پستان مشاهده کردید، یا تغییری در هنگام لمس یا در ظاهر پوست پستان و نوک آن حس کردید، از علائم سرطان سینه است و حتما به دکتر سرطان زنان و آنکولوژی مراجعه کنید. وجود ناحیه ای مرمری شکل زیر پوست نیز می تواند از علائم ظاهری سرطان سینه باشد. سرطان سینه در خارج ازناحیه ی سینه علائمی مانند بی‌خوابی، ضعف و خستگی، مشکلات گوارشی، کاهش اشتها و وزن، نفس کم آوردن دارد که احتمال دارد این نشانه ها بروزپیدا کنند.

چه بررسی هایی برای تشخیص سرطان سینه لازم است؟
برای پیشگیری و همچنین تشخیص سرطان سینه اقداماتی لازم است انجام شود که به توضیح مختصر آن ها می پردازیم.
معاینه‌ی فیزیکی
ابتدا معاینات توسط خود فرد، سپس پزشک از طریق دیدن یا لمس هرگونه تغییر و یا مورد غیرطبیعی انجام می‌شود
ماموگرافی
بهتر است بدانید X-RAY مخصوصی است که در زوایای مختلف از بافت پستان عکس می گیرد و توده های بسیار کوچک و هرگونه تغییری که در معاینه فیزیکی قابل فهم نیست را پیدا می‌یابد. و در پیشگیری از بدخیمی ها ی پستان نقش به‌سزایی دارد.
اولتراسوند
فرایند بدون دردی است که درآن از امواج صوتی برای عکسبرداری استفاده می شود تا علاوه بر ماموگرافی در تشخیص کیست مایع یا توده‌ی جامد، سرطانی بودن توده و نیزتعیین مکان دقیق توده برای انجام بیوپسی از آن بهره برد.
MRI
نوعی تصویربرداری است که از آن در تعیین سایز و گستردگی توده استفاده می‌شود.
بیوپسی
در واقع نمونه برداری از بافت سینه است زمانی انجام می شود که با وجود انجام اقدامات دیگر همچنان تشخیص قطعی نشده باشد، برای رسیدن به تشخیص قطعی سرطان سینه از بیوپسی استفاده می شود. در این روش سلول ها از بافت مشکوک به روش های مختلفی(بسته به شرایط توده وتشخیص پزشک) خارج می شوند و زیر میکروسکوپ توسط پاتولوژیست به تشخیص قطعی می‌رسد.

چه تشخیص افتراقی هایی در سرطان سینه مطرح است؟
علائمی در سرطان سینه می بینیم که ممکن است با نشانه های بیماری های دیگری مشابه باشند، در این مقاله چند مورد از تشخیص‌های محتمل را مطرح می کنیم.
- ضایعات پستانی، هر نوع تغییر در بافت پستان که به عنوان ضایعه پستانی تلقی شود.
- بیماری های خوش خیم پستان مثل فیبرو آدنوما (توده های غیر سرطانی که از نظر قوام می تواند نرم یا سفت و سخت باشد. که به راحتی در معاینه زیر دست حرکت می کند. فیبروآدنوم ها در سایزهای مختلفی وجود دارند.) و کیست( توده های دایره یا بیضی شکلی که از جنس بافت غددی پستان هستند. و درون آن غالبا از مایع پرشده است، اما گاهی ممکن است از ماده ای جامد پر شده باشد.)
- لنفوم
- متاستاز به سینه، ثانویه از سرطان های دیگر مثل میلوئید لوکمی حاد و نورو اندو کرین
- ضخیم شدن پوست و سرطان های التهابی و التهاب پستان
- نکروز چربی یا زخم کشیده شده یا فیبرو آدنومای غضروفی شده
- گشادشدگی مجرا همراه با یا بدون ترشح از نوک پستان
- پاپیلوما، ضایعات پستانی مختلفی هستند که از نظر میکروسکوپی یا ماکروسکوپی، به شکل پاپیلا هستند.
- داکتال کارسینوما، سرطان غیرتهاجمی سینه که محدود به مجاری( duct) می‌باشد. با کاربرد بیشتر ماموگرافی، تشخیص داکتال کارسینوما افزایش یافته است.
- فیبروکیستیک، تغییر خوش خیمی است که در زنان سنین باروری رخ می‌دهد. از علائم آن توده،درد و تندرنس است.
- توده‌ی آبسه‌ای پستان

برای مدیریت و درمان صحیح سرطان سینه چه اقداماتی لازم است؟
گزینه های مختلف درمانی براساس تشخیص پزشک بسته به شرایط(مدل، سایز، گسترش توده و وضعیت ژنتیکی، سن، شخصیت بیمار) به شرح زیر مطرح هست:
جراحی
به طور کلی برای درمان سرطان سینه ۲مدل جراحی وجود دارد، که بسته به صلاحدید پزشک و وضعیت توده از یکی از روش های جراحی استفاده می شود. روش های جراحی رایجی که برای درمان سرطان به کار می‌روند:
- ماستکتومی(برداشتن کل بافت پستان)
- لامپکتومی(برداشتن تومور وبافت های اطراف آن)
- رادیوتراپی: امواج پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی در بافت پستان استفاده می شود.
- کموتراپی: با استفاده از داروهای قوی برای از بین بردن سلول های سرطانی اقدام می شود،که عوارضی را نیز به دنبال دارند.
- هورمون تراپی: استفاده از داروها برای ممانعت از تغذیه رسانی هورمون‌ها به سلول‌های سرطانی می‌باشد، یکی از هورمون‌های تغذیه کننده سلول‌های توده‌ای در سرطان سینه، استروژن می‌باشد، که برای جلوگیری از عملکرد این هورمون، دارو‌‌های زیر به کار می‌رود:
- تاموکسیفن(نولوادکس/سولتاموکس)
- اناستروزول
- اگزمستان
- لتروزول
- فول وسترانت
- تارگت تراپی: درمان بیولوژیکی است که درآن از سیستم ایمنی و هورمون‌های بدن بیمار علیه سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

چگونه سرطان سینه را مدیریت کنیم؟
بیمار مبتلا طی فرآیند درمان ممکن است دچار خستگی شود که به طور معمول برطرف نمی شود. و این خستگی ناشی از سرطان یا مراحل درمانی سرطان می‌باشد. اما باید وضعیت بیمار مرتبا پیگیری شود. باتوجه به اهمیت این موضوع اقدامات مراقبتی که لازم است بیمار انجام دهد را در این مقاله به اختصار مطرح می کنیم.
- پس از درمان به مدت ۲ سال باید هر ۳ماه، پس از آن هر ۶ ماه به مدت ۳تا ۵ سال ، و در آخر سالانه تا پایان عمر توسط پزشک مربوطه ویزیت شود.
- ماموگرافی، بهتر است به صورت منظم انجام شود.
- آزمایش خون، در افرادی که شیمی درمانی داشته‌اند برای اطمینان از ریکاوری باید منظم انجام شود.
- معاینات فیزیکی فردی هم باید به صورت ماهانه انجام شود و به هر تغییری توجه شود.
- باتوجه به درمان ها و داروهای مصرفی و عوارض آنها به هر گونه استخوان درد، درد پشت یا خونریزی واژینال غیرطبیعی و عوارض داروهای مصرفی خود توجه فرمایید.
- طبق مطالعات انجام تمرینات ورزشی مستمر در طول درمان و پس از آن تاثیر به سزایی در روند بهبودی بیمار داشته است.
- از نظر تغذیه‌ای، رژیم غذایی این بیماران پر پروتئین و پر کالری می باشد. لذا اگر در اثر عوارض داروها دچار یبوست شدید، طبق صلاحدید پزشک از رژیم پر فیبر و آب فراوان استفاده کنید.

غربالگری و پیشگیری
معاینه‌ی فیزیکی
توسط فرد بیمار یا کادر درمان لازم است به صورت ماهیانه انجام شود.
ماموگرافی
در صورت مشاهده معاینه‌ی مشکوک یا دیگر عوامل خطر، معمولا در زنان بالاتر از ۳۵ سال توصیه می‌شود.
MRI
در افرادی که ماموگرافی غیر طبیعی داشتند یا ریسک بالای ابتلا به سرطان سینه دارند، باید انجام شود.
ترموگرافی
دوربینی است حساس به دما، با توجه به اینکه دمای تومور ها نسبت به بافت طبیعی بدن متفاوت است، این دستگاه با ثبت دمای متفاوت تومور، در تشخیص سرطان سینه کاربرد دارد.
بیوپسی یا نمونه برداری
از تومور، قسمتی از بافت مشکوک خارج شده و پاتولوژیست با مشاهده ی بافت مشکوک زیر میکروسکوپ به تشخیص قطعی سرطان سینه می‌رسد.
تست ژنتیک
برای افرادی که ریسک بالای ابتلا دارند و در معرض خطر هستند توصیه می‌شود.
با توجه به ریسک فاکتورهای ابتلا می توان روش های پیشگیری مناسبی اتخاذ نمود. برای نمونه از عوامل ژنتیکی نمی توان پیشگیری کرد اما از ریسک فاکتوری مثل سیگار می‌توان با تغییر سبک زندگی، پیشگیری کرد. از جمله اقداماتی که در پیشگیری از سرطان می‌تواند موثر باشد. همچنین درمان بیماری‌هایی که ممکن است در آینده منجر به سرطان شود، تاثیر به‌سزایی در این روند دارد. در راستای پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه می توان اقدامات زیر را انجام داد:
- تغییر سبک زندگی
- ورزش کردن
- و تغییر رژیم غذایی
- اجتناب از سیگار کشیدن و مصرف الکل