بیماری آزواسپرمی در مردان، انواع و علائم

آزواسپرمی بیماری غیر معمول، اما فرمی شدید از ناباروری مردانه است. بهترین روش درمان آزواسپرمی به علت ایجاد آن و توان بالقوۀ باروری خانم بستگی دارد. در این مقاله بطور کامل درباره آزواسپرمی می خوانیم:
آزواسپرمی بیماری است که در آن هیچ اسپرمی در طول انزال (یا در مایع منی) بعد از ارگاسم یافت نمی شود. این مشکل از هر 100 نفر بر یک نفر تاثیر می گذارد. اما در هر 10 مردی که مشکلات باروری دارند، یک نفر با این مسئله مواجه می شود.

تولید اسپرم
برای درک بهتر آزواسپرمی، ابتدا باید روش تولید اسپرم و روش انزال را فهمید:
سلولهای اسپرم به بیضه ها منتقل می شوند که خارج از بدن در اسکروتوم (کیسه بیضه) قرار دارند. بیضه ها خارج از بدن قرار دارند زیرا اسپرم نسبت به گرما حساس است و دمای بدن مرد برای زنده ماندن اسپرم بسیار بالا است.
سلول های اسپرم وارد محفظه ای از مایع در بیضه ها نمی شوند بلکه وارد سیستم لوله ای کوچکی به نام لوله های منی ساز می شوند. سلولهای اسپرم از ابتدا به شکل بچه وزغ با سر و دم نیستند. آنها ابتدا به شکل سلول های گرد کوچک هستند. سپس با قرار گرفتن در معرض هورمون های تولید مثل مثل تستوسترون، FSH (هورمون تحریک کننده فولیکول) و LH (هورمون لووتیونی)، بالغ می شوند و به سلول اسپرمی که می شناسید، تبدیل می شوند. این هورمون ها توسط غده هیپوفیز و بیضه ها کنترل و تولید می شوند.
پس از این که سلول های اسپرم به سطح مشخصی از بلوغ در لوله های منی ساز می رسند، به سمت اپیدیدیم، یک منطقه طولانی، لوله ای پیچ خورده، حرکت می کند. این سلول ها چندین هفته در این منطقه می مانند و رشد می کنند.
بعد از اپیدیدیم، سلول های اسپرم به داخل لوله‌های منی‌بَر یا واز دفران (vas deferens) حرکت می کنند. (واز دفران قسمتی است که در طول وازکتومی قطع می شود.) پس از واز دفران، اسپرم به سمت کیسه منی، غده منی، حرکت می کند. در اینجا، بیشتر مایعی که منی را ایجاد می کند، تولید می شود. این مایع باعث رشد سلول های اسپرم می شود. توقف بعدی در غده پروستات است. در این قسمت مایعات پروستات به مجموع مایع منی افزوده می شود.
غده پروستات آخرین محل توقف اسپرم در سفر خود به سمت مجرای ادرار پیش از انزال می باشد. مجرای ادرار از مثانه، از طریق غده پروستات و در نهایت از طریق آلت تناسلی حرکت می کند. درست در زیر غده پروستات، دو غده به اندازه نخود وجود دارد که غده بولبواورترال یا غده کوپر نامیده می شود. در حالی که اسپرم به طور مستقیم از طریق این غده ها حرکت نمی کند، اما این غدد قبل از انزال، مایعی آزاد می کنند که اسیدیته مجرای ادرار (باقیمانده از ادرار قبلی) را خنثی می کند.

چه چیزی باعث می شود در طول انزال ادرار وارد مجرای ادرار نشود؟
هنگامی که مرد نعوظ می کند، عضلات اطراف "گردن" مثانه سفت می شود. این سفت شدگی باعث می شود ادرار در هنگام تحریک مرد از مثانه خارج نشود.

انواع آزواسپرمی
دو روش برای بحث در مورد آزواسپرمی وجود دارد: آزواسپرمی غیر انسدادی و یا ایجاد آزواسپرمی ناشی از انسداد.
آزواسپرمی غیر انسدادی
اگر بحث درباره مشکل در چرخه تولید مثل باشد، آزواسپرمی می تواند به سه دسته تقسیم شود: قبل از بیضه (پیش بیضه ای)، بیضه ای و پس بیضوی.
آزواسپرمی قبل از بیضه (پیش بیضه ای)
زمانی اتفاق می افتد که مشکل پیش آمده مربوط به هورمون های اصلی مرتبط با غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس است. این اتفاق گاهی اوقات نارسایی ثانویه بیضه نامیده می شود. در این حالت غدد درون ریز مغز ترکیب مناسب مواد شیمیایی برای تولید اسپرم سالم را تولید نمی کند.
آزواسپرمی بیضه ای
زمانی اتفاق می افتد که در درجه اول مشکل در درون بیضه قرار دارد. در این حالت، بیضه ها تستوسترون تولید نمی کنند، یا به هورمون هایی که توسط غده های درون ریز آزاد می شوند، پاسخ نمی دهند. احتمال دیگر این است که ممکن است تکامل سلولی اسپرم مشکل داشته باشد. یک نمونه از آزواسپرمی بیضه ای نارسایی اولیه بیضه است.
آزواسپرمی پس بیضوی
زمانی رخ می دهد که مشکلی در انزال یا اختلال انسداد وجود دارد، مثلا انزال برگشتی (زمانی که اسپرم و مایع منی به جای حرکت به سمت مجرای ادرار مثانه در حین انزال به سمت عقب باز می گردد) یا انسداد (یا عدم وجود) واز دفران یا اپیدیدیم.
رایجترین موضوع بحث در خصوص آزواسپرمی بحث در خصوص علل انسداد می باشد. پزشک ممکن است در خصوص آزواسپرمی انسدادی یا آزواسپرمی غیرانسدادی صحبت کند.
آزواسپرمی انسدادی
آزواسپرمی انسدادی زمانی رخ می دهد که اسپرم به خاطر انسداد یا مشکل در انزال نتواند وارد مایع منی شود. آزواسپرمی غیرانسدادی زمانی رخ می دهد که علت اصلی، مشکل هورمونی یا مسئله رشد اسپرم باشد.

علائم آزواسپرمی یا اسپرم صفر
خود آزواسپرمی - کمبود اسپرم در مایع منی - هیچ نشانه خاصی ندارد. اگر مرد اسپرم نداشته باشد، زوج ناباروری را تجربه می کنند. اگر پس از یک سال تلاش برای بارداری، بارداری رخ ندهد زوج مشکل ناباروری دارند. ناباروری اغلب نشانه وجود مشکلی است. با این حال، برخی از علل آزواسپری می تواند منجر به علائم و نشانه های قابل توجهی شود. علائم یا نشانه هایی که ممکن است نشان دهد در معرض خطر آزواسپرمی هستید عبارتند از:
حجم کم انزال یا ارگاسم "خشک" (بدون مایع منی یا مایع منی کم)
ادرار مات بعد از رابطه جنسی
درد در طول ادرار
درد لگن
ورم بیضه ها
بیضه های کوچک یا پایین افتاده
آلت تناسلی کوچکتر از حالت طبیعی
بلوغ تاخیری یا غیر طبیعی
مشکل با نعوظ یا انزال
میل جنسی پایین
کاهش رشد موهای مردانه
سینه های بزرگ
کاهش عضلات
با این حال ممکن است هیچ کدام از این علائم را نداشته باشید اما آزواسپرمی داشته باشید.

علت آزواسپرمی انسدادی
آزواسپرمی انسدادی ممکن است به خاطر موارد زیر ایجاد شود:
اختلال مادرزادی
عفونت یا التهاب دستگاه تولید مثل.
آسیب قبلی (از جمله جراحی).
انزال پس گرد یا برگشتی (حتی اگر از لحاظ فنی هیچ انسدادی وجود نداشته باشد).
1- اختلالات مادرزادی
برخی از علل ژنتیکی یا ناهنجاری های مادرزادی منجر به آزواسپرمی انسدادی می شود. بعضی از مردان با انسداد در اپیدیدیم یا مجاری انزال به دنیا می آیند و برخی دیگر واز دفران را در دو طرف دستگاه تولید مثل از دست داده اند. علل این ناهنجاری ها همیشه مشخص نیست.
مردانی که واز دفران دو طرف را از دست داده اند دچار غیبت دوطرفه واز دفران مادرزادی یا CBAVD هستند. عدم وجود واز دفران دوطرفه با ژن فیبروز کیستیک (CFTR) همراه است. از هر چهار مرد با عدم وجود واز دفران دو طرفه، سه نفر جهش ژنتیکی در ژن CFTR دارند.
در حالی که تقریبا تمام مردان مبتلا به فیبروز کیستیک دچار فقدان واز دفران می شوند، همه کسانی که از عدم وجود واز دفران رنج می برند، دچار فیبروز کیستیک نمی شوند. افراد مبتلا به جهش در ژن فیبروز کیستیک، مشکلاتی در تنفس یا گوارش دارند. در صورتی که مرد حامل ژن CFTR باشد و همسرش نیز این ژن را حمل کند، احتمال انتقال فیبروز کیستی کامل به فرزند آنها وجود دارد.
مردانی که از فقدان واز دفران در دو طرف و جهش در ژن CFTR رنج می برند اما فیبروز کیستیک کامل ندارند، فیبروز کیستیک آتیپیک (غیرمعمول) دارند. اگر آزواسپرمی به خاطر عدم وجود واز دفران ایجاد شده باشد، خطر انتقال این بیماری به فرزند وجود دارد به همین دلیل توصیه می شود آزمایش ژنتیک بر روی زن و مرد انجام شود. فیبروز کیستیک یک اختلال مغلوب است یعنی اگر قرار باشد این بیماری به فرزند به ارث برسد، باید هر دو والدین حامل آن باشند.
۲- عفونت یا التهاب دستگاه تناسلی مردان
انسداد اپیدیدیم یا مجرای انزالی می تواند به علت عفونت یا التهاب ایجاد شود. عفونت اپیدیدیم به نام اپیدیدیمیت شناخته می شود. علت احتمالی این عفونت یک عفونت منتقله از راه جنسی است. توجه داشته باشید انسداد هنوز هم می تواند پس از درمان عفونت وجود داشته باشد. زیرا ممکن است بافت اسکار (زخم) در طول مرحله التهابی فعال عفونت تشکیل شود. آنتی بیوتیک ها عفونت را از بین می برند، اما زخم را برطرف نمی کنند.
اگر سابقه بیماری های منتقله از راه جنسی دارید، حتماً به پزشک خود بگویید.
عفونت های منتقله غیر جنسی می تواند منجر به التهاب، بافت اسکار و انسداد شود. به عنوان مثال، اوریون در کودکی می تواند منجر به ارکیت ویروسی شود که التهاب یک یا هر دو بیضه است. این عفونت در دوران کودکی می تواند به زخم های دائمی منجر شود، که ممکن است بعدها منجر به ناباروری ناشی از آزواسپرمی شود.
۳- تروما و یا جراحی قدیمی
آسیب های قدیمی به دستگاه تولید مثل مرد می تواند منجر به آسیب، بافت اسکار و انسداد واز دفران، اپیدیدیم یا مجرای انزالی شود. گاهی اوقات جراحی دستگاه تولید مثل مرد منجر به بافت زخم و یا آسیب ناخواسته می شود. به عنوان مثال، جراحی برای درمان فتق کشاله ران می تواند منجر به آسیب به بیضه ها و یا واز دفران شود (در موارد نادر).
وازکتومی - روشی دائمی برای جلوگیری از بارداری که در آن واز دفران بریده شده یا مسدود می شود- یکی از دلایل آزواسپرمی است. در حالی که هدف جراحی وازکتومی انسداد و برش واز دفران است، اما بعضی از مردان در آینده تصمیم می گیرند تا عمل وازکتومی معکوس انجام دهند.
4- انزال برگشتی
انزال برگشتی زمانی است که مایع منی (و اسپرم) در طی انزال، به جای پیش رفتن در مجرای ادرار، به سمت مثانه باز گردند. این اتفاق می تواند منجر به کاهش حجم مایع منی (مقدار انزال) و عدم حضور اسپرم (بسته به شدت) شود.
از لحاظ فنی، هیچ انسدادی در انزال برگشتی وجود ندارد. با این حال، این انزال در دسته آزواسپرمی "انسدادی" قرار می گیرد. در این حالت فرآیند انزال به درستی انجام نمی شود. خبر خوب این است که این مشکل از سایر علل های آزواسپرمی انسدادی راحت تر درمان می شود.

علت آزواسپرمی غیرانسدادی
آزواسپرمی غیرانسدادی ممکن است به خاطر یکی از موارد زیر ایجاد شود:
اختلال ژنتیکی یا کروموزومی.
آسیب به بیضه ها از طریق اشعه، شیمی درمانی و یا دیگر عوامل سمی.
عدم تعادل هورمونی.
عوارض جانبی داروها یا مکمل های هورمونی.
واریکوسل
۱- ناهنجاری های ژنتیکی و کروموزومی
آزواسپرمی غیر انسدادی در یک چهارم موارد در اثر علل ژنتیکی یا کروموزومی ایجاد می شود. ژن خاصی که درگیر است همیشه مشخص نمی شود و هنوز هم چیزهای خیلی زیادی است که در مورد علل ژنتیکی ناباروری نمی دانیم.
سه علت ژنتیکی یا کروموزومی شناخته شده که موجب آزواسپرمی غیر انسدادی می شود عبارتند از: ریزنمونه کروموزومی Y، سندرم کلین فلتر و سندرم کالمن. ممکن است این مطلب را شنیده باشید که دو کروموزوم X یک ژنوتیپ زنانه را نشان می دهند، در حالی که XY یک ژنوتیپ مردانه را نشان می دهد.
ریزنمونه کروموزومی Y
کروموزوم Y برخی از ژن ها را از دست می دهد. این مسئله می تواند باعث ناباروری مرد شود و منجر به کم شدن تعداد اسپرم می شود. بسیاری از مردان علائم و نشانه های دیگری ندارند، اما برخی از آن ها دارای بیضه های کوچک یا پایین افتاده هستند.
سندرم کلین فلتر
زمانی رخ میدهد که به جای کروموزوم های جنسی XY، کروموزوم های XXY دیده می شوند. برخی از مردان مبتلا به سندرم کلین فلتر علائم جسمی دارند که در طول بلوغ یا در جوانی دیده می شود، اما برخی دیگر هیچ گونه علائمی ندارند و تا زمانی که مشکلات باروری رخ ندهد متوجه این سندرم نمی شوند.
سندرم کالمن
یک مشکل ژنتیکی مرتبط با ژن ANOS۱ است که در کروموزوم X واقع شده است. مردان مبتلا به سندرم کالمن بلوغ طبیعی ندارند، آنها احساس بویایی کمی دارند یا اصلا حس بویایی ندارند و غالبا نابارور هستند. سندرم کالمن یک احتمال هیپوگنادوتروپیک هیپوگنادیسم است که در ادامه به آن پرداخته می شود.
2- اشعه، شیمی درمانی، و یا قرار گرفتن در معرض سم
قرار گرفتن در معرض عناصر سمی می تواند منجر به آزواسپرمی موقت یا حتی دائمی شود. اگر در طول سرطان از پرتودرمانی مستقیم بر روی اندام های تولید مثل مرد استفاده شود، ممکن است باعث آزواسپرمی شود.
شیمی درمانی اغلب در طول درمان منجر به آزواسپرمی می شود، اما این که آزواسپرمی پس از درمان ادامه یابد یا خیر غیر قابل پیش بینی است. در برخی موارد پس از درمان سرطان، باروری به سرعت باز می گردد. در موارد دیگر، تولید اسپرم پس از چند سال باز می گردد. در برخی موارد نیز ممکن است 10 سال طول بکشد تا باروری بازگردد. در موارد بسیار نادر تولید اسپرم ادامه پیدا نمی کند.
هر زمان که ممکن است، قبل از شروع درمان سرطان، با پزشک خود در مورد ذخیره فوری اسپرم صحبت کنید. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی در محل کار می تواند منجر به ناباروری مردانه و آزواسپرمی غیرانسدادی شود. قرار گرفتن در معرض برخی از آفت کش ها یا فلزات سنگین می تواند منجر به ناباروری مردانه شود.
3- عدم تعادل هورمونی
غده هیپوفیز، هیپوتالاموس و بیضه ها در ایجاد سیگنال های هورمونی و مواد شیمیایی مورد نیاز برای تولید اسپرم فعالیت می کنند. اختلالات در تولید، سطح و یا تداخلات هورمونی می تواند منجر به ناباروری شود، از جمله آزواسپرمی غیرانسدادی. علل احتمالی عدم تعادل هورمونی عبارتند از مشکلات ارثی یا ژنتیکی، مشکلات هورمونی و عوامل محرک مبتنی بر شیوه زندگی. گاهی اوقات علت دقیق شناسایی نمی شود.
هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک زمانی رخ می دهد که غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس در مغز مشکلی دارد. این مشکل ممکن است از زمان تولد وجود داشته باشد یا بعدا در زندگی رخ دهد. علل احتمالی عبارتند از:
مشکلات ژنتیکی
قرار گرفتن در معرض تابش
عوارض جانبی دارو یا سوء مصرف مواد
ورزش بیش از حد یا علل ناشناخته
نارسایی اولیه بیضه زمانی رخ میدهد که عدم تعادل هورمونی با مشکلات مربوط به بیضه دیده می شود و علیرغم حمایت هورمون هیپوفیز و هیپوتالاموس، منجر به تولید ناکافی تستوسترون و فقدان یا عدم وجود اسپرم می شود.
نارسایی ثانویه بیضه زمانی رخ می دهد که تجزیه هورمون در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس اتفاق می افتد، در حالی که بیضه ها ممکن است به درستی عمل کنند.
۴- اثرات جانبی داروها
بعضی از داروها می توانند باعث ایجاد آزواسپرمی شوند. شایعترین علت آزواسپرمی ناشی از عوارض جانبی داروی مکمل تستوسترون است. استفاده از استروئید آنابولیک در ورزشکاران و داروهای شیمی درمانی می تواند باعث آزواسپرمی شود.
بعضی از داروهایی که باعث ایجاد آزواسپرمی می شوند این تاثیر را به صورت موقت ایجاد می کنند، در حالی که در موارد دیگر، آزواسپرمی طولانی مدت رخ می دهد. داروهای دیگر که ممکن است منجر به آزواسپرمی غیر انسدادی شوند عبارتند از:
کلشیسین (مورد استفاده برای درمان نقرس)
کلارامبوسیل (داروی سرطان)
سیکلوفسفامید (داروی سرطان)
پروکاریابازین هیدروکلراید (درمان بیماری هوچکین)
وینبلاستین سولفات (داروهای سرطان)
اورولیموس (داروهای سرطان و همچنین برای جلوگیری از عدم پذیرش اندام توسط بدن پس از پیوند)
سیرلیموس (برای جلوگیری از عدم پذیرش اندام توسط بدن پس از پیوند)
۵- واریکوسل
واریکوسل یک رگ بزرگ شده در اسکروتوم یا بیضه است. این رگ بزرگ باعث تجمع خون در منطقه می شود، که باعث افزایش گرما در بیضه ها می شود و همچنین باعث تورم، انقباض بیضه و ناراحتی می شود. واریکوسل علت شایع ناباروری مردان است.
اغلب اوقات واریکوسل باعث کاهش تعداد اسپرم می شود. با این حال، بین ۴ تا ۱۳ درصد از مردان مبتلا به واریکوسل تعداد کم اسپرم و یا حتی آزواسپرمی را تجربه می کنند.

چگونگی تشخیص آزواسپرمی
تجزیه و تحلیل مایع منی تنها راه برای دانستن این است که آیا تعداد اسپرم شما غیر طبیعی است یا خیر. اگر اولین تجزیه و تحلیل مایع منی شما اسپرمی نداشته باشد، پزشک چند ماه بعد تست را تکرار خواهد کرد. آزواسپرمی بعد از دو تجزیه و تحلیل مایع منی به صورت جداگانه، تشخیص داده می شود و هیچ گونه اسپرمی در نمونه های منی یافت نمی شود. پس از تشخیص آزواسپرمی، گام بعدی، تلاش برای شناسایی علت مشکل است. برنامه درمان شما براساس آنچه که علت مشکوک عدم وجود اسپرم است، تعیین می شود. تستهای بیشتری ممکن است انجام شود از جمله ...
بررسی سابقه پزشکی (شامل گزارش هر گونه بیماری جدی دوران کودکی (مانند اوریون) و یا عفونت های منتقله از راه جنسی
بررسی فیزیکی بیضه ها
آزمایش خون، به ویژه برای اندازه گیری سطح FSH و تستوسترون، و همچنین امکان افزایش سطح پرولاکتین یا استروژن
تست کاریوتیپ و (احتمالا) تست ژنتیکی برای بیماریهای خاص
سونوگرافی ترانسکتال (TRUS) به دنبال انسداد یا ناهنجاری های دستگاه تولید مثل
بیوپسی مثانه (در برخی موارد)
ارزیابی مناسب لزوما شامل تمام تست های فوق نمی شود. اگر آزمایش های دیگر علت احتمالی را تشخیص دهند، تست هایی که بیشتر تهاجمی هستند(مانند بیوپسی بیضه) نباید مورد استفاده قرار گیرند. ارزیابی کامل باروری خانم نیز مورد نیاز است، زیرا این ارزیابی بهترین راه درمان زوجین را نشان میدهد. تست های ژنتیکی و مشاوره نیز ممکن است برای هر دو طرف توصیه شود.

آزواسپرمی و باروری
احتمالا فکر می کنید مردان مبتلا به آزواسپرمی نمی توانند بچه دار شوند، اما این مسئله همیشه درست نیست. برخی از مردان مبتلا به آزواسپرمی از روش های کمکی باروری و جراحی استفاده می کنند و بچه دار می شوند.
با این حال، همیشه این روش ها موثر واقع نمی شوند. در چنین شرایطی می توان با کمک اسپرم اهدایی، نطفه اهدایی، یا فرزندپذیری خانواده خود را گسترش داد. همچنین می توان بدون فرزند به زندگی مشترک ادامه داد.

آیا آزواسپرمی یا اسپرم صفر درمان دارد؟
درمان باروری بستگی به نوع آزواسپرمی و علت مشکل دارد. همچنین وضعیت باروری خانم، نوع درمان را مشخص می کند.
1- درمان هر گونه عفونت طولانی مدت ناشی از التهاب
اگر عفونت فعال وجود داشته باشد، باید قبل از هر گونه درمانی، به درمان عفونت پرداخته شود. در حالی که برخی از مردان از علائم عفونت رنج می برند (مانند ادرار دردناک)، در هر چهار مرد مبتلا به عفونت یک نفر هیچ علامتی از عفونت ندارد. با این حال، حتی بدون نشانه های قابل توجه، عفونت می تواند بر باروری تاثیر منفی بگذارد و باعث آسیب دائمی به دستگاه تولید مثل می شود.
2- جراحی
در بعضی موارد آزواسپرمی انسدادی را می توان با درمان میکروسکوپی بهبود داد. جراحی نیز برای حذف یا درمان واریکوسل استفاده می شود و ممکن است برای درمان انزال برگشتی استفاده شود. هنگامی که جراحی آزواسپرمی انسدادی درمان شود، بارداری به صورت طبیعی رخ می دهد. درمان های جراحی این مشکل را یک شبه برطرف نمی کند. تجزیه و تحلیل مایع منی به ترتیب سه تا شش ماه پس از عمل جراحی انجام می شود.
اگر سطح اسپرم طبیعی باشد و هیچ مشکلی در باروری خانم وجود نداشته باشد، زوج می توانند به طور طبیعی باردار شوند. اگر بعد از جراحی، سطح اسپرم هنوز غیر طبیعی باشد، گزینه های دیگر را می توان امتحان کرد.
۳- دارو یا هورمونی تراپی
در برخی موارد، آزواسپرمی با دارو درمان می شود. به عنوان مثال، انزال برگشتی گاهی می تواند با داروها درمان شود، که پس از آن میتوان به صورت طبیعی باردار شد. هورمون ها یا داروهای هورمونی که برای درمان باروری مردان استفاده می شود ممکن است شامل کلامید، لتروزل، تزریق FSH یا تزریق های hCG باشد.
درمان هورمونی می تواند برای تحریک رشد اسپرم در بعضی از مردان مبتلا به آزواسپرمی استفاده شود. در برخی موارد، حمایت هورمونی سلولهای اسپرم را به مایع منی منتقل می کند. در موارد دیگر، باعث رشد کافی اسپرم می شود به طوری که سلول های سالم اسپرم از بیضه با استفاده از بیوپسی بیضه استخراج می شود.
4- استخراج اسپرم از ادرار پس از انزال
در موارد انزال برگشتی، اگر درمان انزال برگشتی غیر ممکن باشد، پزشک می تواند اسپرم را از ادرار بعد از انزال خارج کند. سپس، بسته به مقدار اسپرم در دسترس و مسائل مربوط به باروری زن، یا از تلقیح داخل رحمی (IUI) یا درمان IVF استفاده می شود.
5- تغییر سبک زندگی یا قطع داروها
اگر یک داروی خاص به آزواسپرمی مرتبط باشد، قطع دارو و یا انتظار تا پایان تکمیل شدن درمان، اولین کاری است که باید انجام بدهید. به عنوان مثال ممکن است شیمی درمانی موجب آزواسپرمی شود، اما بعد از درمان سرطان، اسپرم بعد از چند ماه (یا چند سال) به حالت طبیعی باز می گردد. یا اگر مکمل های تستوسترون باعث آزواسپرمی شوند، توصیه می شود مصرف تستوسترون قطع شود. هرگز دارو و مکمل ها را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید.
اگر قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی یا گرمای بیش از حد در محل کار باعث ایجاد آزواسپرمی شود، توصیه می شود شغل خود را (در صورت امکان) تغییر دهید. گاهی اوقات قرار گرفتن در معرض سموم به مدت طولانی باعث آسیب دائمی می شود. در موارد دیگر، رشد اسپرم باز می گردد یا بهبود می یابد. در نتیجه شانس موفقیت روش های بهبود باروری بیشتر می شود.
۶- استخراج اسپرم از بیضه با استفاده از IVF و ICSI
برای استخراج سلولهای اسپرم از بیضه ها از روش استخراج اسپرم از بیضه استفاده می شود. قبل از این عمل معمولا از بیهوشی عمومی استفاده می شود. پزشک یک برش کوچک در اسکروتوم ایجاد می کند و بافت را از بیضه ها استخراج می کند. این بافت برای سلول های اسپرم بررسی می شود و اگر بلافاصه بررسی نشود، فریز می شود.
بیضه زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که آزواسپرمی انسدادی باعث جلوگیری از ورود سلول های اسپرم به انزال شود. بیضه همچنین در مورد آزواسپرمی غیرانسدادی نیز استفاده می شود تا سلول های اسپرم قابل استفاده و بالغ را که تولید می شوند اما به قدری نیستند که وارد مایع منی شوند، بررسی کند.
استخراج سلول های اسپرم از طریق بیضه تنها با استفاده از IVF و ICSI انجام پذیر است. ICSI زمانی انجام می شود که سلول اسپرم به طور مستقیم وارد تخمک شود. اگر لقاح موفق باشد (تضمینی وجود ندارد) نطفه حاصل به رحم مادر منتقل می شود.
با استفاده از روش های IVF-ICSI و بیضه ، خطر انتقال ناباروری به فرزند پسر وجود دارد. بنابراین باید در این خصوص با پزشک خود صحبت کنید.
7- PGD و مشاوره ژنتیکی
اگر آزواسپرمی مرتبط با مشکلات مادرزادی باشد، مشاوره ژنتیکی توصیه می شود. همچنین توصیه می شود از IVF با ICSI استفاده شود. اگر هم پدر هم مادر حامل مشکل ژنتیکی باشد، بیماری به فرزند منتقل می شود. به همین دلیل است که هر دو طرف باید مورد آزمایش قرار گیرند.
اگر فکر می کنید بیماری شما موروثی است و به فرزندتان منتفل می شود، باید PGD را به درمان IVF بیفزایید. PGD به معنای تشخیص مشکل ژنتیکی قبل از لانه گزینی است. PGD به پزشکان اجازه می دهد مشکلات ژنتیکی نطفه را بررسی کنند. سپس می توان نطفه سالم را منتقل کرد. PGD را نمی توان برای تمام بیماری های ژنتیکی احتمالی مورد استفاده قرار داد. این عمل خطراتی نیز دارد. اما این روش راه حلی ممکن برای زوجینی است که علیرغم احتمال انتقال بیماری به فرزند، مایل به بارداری با تخمک و اسپرم خود هستند.
۸- اهدای اسپرم با IUI یا IVF
یکی دیگر از گزینه های باروری برای مردان مبتلا به آزواسپرمی استفاده از اسپرم اهدایی است. استفاده از اسپرم اهدایی بعد از تشخیص بیماری در نظر گرفته می شود زیرا روش های دیگر درمان ناباروری گران هستند.
بعضی از مردان تصمیم می گیرند از اسپرم اهدایی استفاده کنند زیرا نمی خواهند مشکل ناباروری به فرزندشان منتقل شود. با کمک اسپرم اهدایی، IUI (تلقیح) یا IVF مورد استفاده قرار می گیرد. این مسئله بستگی به باروری خانم دارد.
9- اهدای اسپرم
یکی دیگر از گزینه ها استفاده از نطفه اهدایی است. نطفه اهدایی به رحم خانم منتقل می شود. اگر تصمیم به استفاده از اسپرم اهدایی گرفته اید، هیچ یک از والدین نباید با فرزند نسبت ژنتیکی داشته باشند.
10- گزینه های جایگزین
گزینه های دیگر برای مردان مبتلا به آزواسپرمی پذیرش فرزند و یا زندگی بدون فرزند است.
پذیرش آزواسپرمی از نظر عاطفی بسیار سخت است. هنگامی که این تشخیص با اخبار دیگر مانند تشخیص بیماری ژنتیکی یا خطر انتقال بیماری به فرزندان، همراه می شود بیشتر باعث ناراحتی می شود. پس از شنیدن این خبر با مشاور آشنا با مسائل باروری صحبت کنید. مشاور می تواند به شما کمک کند تا با این تشخیص روبرو شوید و به گزینه های موجود برای گسترش خانواده فکر کنید.
اگر تصمیم گرفته اید از اسپرم یا نطفه اهدایی استفاده کنید، کلینیک باروری به شما توصیه می کند با مشاور صحبت کنید. همچنین آزواسپرمی می تواند با افزایش خطرات مشکلات سلامتی عمومی همراه باشد، از جمله افزایش خطر مرگ. این مسئله فقط در مورد باروری نیست. برخی از مردها در خصوص این مشکل احساس شرمندگی یا خجالت می کنند. به همین دلیل برای تشخیص ناباروری خود به پزشک مراجعه نمی کنند. با این حال، به دلیل افزایش خطر مشکلات سلامتی عمومی، حتما باید با پزشک خود صادق باشید و در خصوص بیماری خود با او صحبت کنید.