علائم سرماخوردگی در کودکان، چگونه می توانیم کمکشان کنیم؟

سرماخوردگی یک عفونت ویروسی مسری در ناحیه دستگاه تنفسی فوقانی است. بیشتر بزرگسالان هر از گاهی دچار سرماخوردگی می شوند، ولی بچه ها به مراتب بیشتر از بزرگسالان به ویروس سرماخورگی مبتلا می شوند.
بیشتر سرماخوردگی ها توسط رینو ویروس هایی که در قطرات نامرئی معلق در هوا یا چیزهایی که لمس می کنیم ایجاد می شوند. این ویروس ها وارد پوشش محافظ بینی و گلو می شوند و سیستم ایمنی بدن را درگیر می کنند که این امر می تواند به گلودرد، سردرد و گرفتگی بینی منجر شود.

چه چیزی باعث سرماخوردگی می شود؟
هوای خشک داخل یا خارج از خانه مقاومت در برابر عفونت توسط ویروس هایی که باعث سرماخوردگی می شوند را کاهش می دهد. افراد سیگاری بیشتر از افرادی که سیگاری نمی کشند، دچار سرماخوردگی می شوند، و احتمالاً علائم آنها بدتر و طولانی تر خواهد بود. بروز این بیماری در این افراد حتی می تواند منجر به برونشیت یا ذات الریه شود.
اما چیزی که واضح است، برخلاف گفته مادر بزرگ ها ژاکت نپوشیدن در سرما، خوابیدن روی کاناپه بدون پتو و بیرون رفتن با مو های مرطوب باعث سرماخوردگی نمی شوند.

علائم و نشانه های سرماخوردگی کدامند؟
از اولین علائم سرماخوردگی می توان به خارش گلو، آبریزش یا گرفتگی بینی و عطسه اشاره کرد. کودکان مبتلا به سرماخوردگی ممکن است احساس خستگی کنند و دچار گلو درد، سرفه، سردرد، تب خفیف، درد عضلانی و از دست دادن اشتها شوند. معمولا هنگام بروز سرماخوردگی مخاط بینی غلیظ تر شده و زرد رنگ یا سبز رنگ می شود.

آیا سرماخوردگی واگیر دار است؟
سرماخوردگی شایعترین بیماری عفونی در ایران بوده و بسیار واگیر دار است.(به خصوص در ۲ تا ۴ روز اول پس از شروع علائم). ویروس سرماخوردگی می تواند تا چند هفته بعد از بروز بیماری منتقل شود.
این بیماری از طریق تماس افراد با یکدیگر و تنفس ذراتی که هنگام عطسه کردن و سرفه کردن فرد مبتلا در هوا منتشر می شوند منتقل می شود. این ذرات می توانند تا شعاع ۳ تا ۴ متری در هوا انتشار یابند. لمس کردن دهان یا بینی بعد از تماس با سطح آلوده نیز می تواند باعث انتقال ویروس سرماخوردگی شود.

سرماخوردگی چقدر طول می کشد؟
علائم سرماخوردگی معمولاً ۲ تا ۳ روز بعد از قرار گرفتن در معرض منبع عفونت ظاهر می شوند. بیشتر سرماخوردگی ها معمولا طی یک هفته بهبود پیدا می کنند، اما برخی از آنها کمی بیشتر طول می کشند.

سرماخوردگی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک متخصص اطفال قادر به شناسایی دقیق ویروس ایجاد کننده علائم سرماخوردگی نیست، اما می تواند گلو و گوش فرزند شما را معاینه کند و یا کشت گلو انجام دهد تا مطمئن شود این علائم از بیماری دیگری نیست که نیاز به درمان داشته باشد. اگر بعد از گذشت ۳ روز علائم بدتر شود، مشکل می تواند از گلودرد، سینوزیت، ذات الریه یا برونشیت باشد. به خصوص اگر پسر یا دختر شما سیگاری هم باشد!
اگر علائم بیش از یک هفته طول بکشد، و یا هر سال در یک زمان مشخص ظاهر شود، یا هنگامی اتفاق بیفتد که فرزند شما در تماس با گرد و غبار یا حیوانات قرار دارد، احتمال اینکه فرزندتان به آلرژی مبتلا باشد بسیار زیاد است. کودکانی که هنگام سرماخوردگی دچار مشکلات تنفسی یا خس خس سینه می شوند ممکن است مبتلا به آسم باشند.

سرماخوردگی چگونه درمان می شوند؟
سرماخوردگی به خودی خود و بدون معالجه خاص پزشکی بهبود پیدا می کند. هیچ پزشکی نمی تواند سرماخوردگی را درمان کند، اما می تواند علائمی مانند درد عضلانی، سردرد و تب را کاهش دهد.برای این منظور متخصص اطفال با توجه به سن و وزن فرزند شما ممکن است استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز کند.
هرگز به کودک یا نوجوان تان آسپیرین ندهید، چراکه ممکن است دچار سندرم رای بشوند. این سندرم بسیار نادر است اما در عین حال بسیار خطرناک و کشنده نیز می باشد.
بسیاری از پزشکان متخصص اطفال تجویز داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامین های بدون نسخه را برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی کنند. این دارو ها نه تنها اثر بخشی اثبات شده ای ندارند بلکه ممکن است کودکان و به ویژه نوزادان را دچار توهم، تحریک پذیری و ضربان نامنظم قلب کنند.

آیا می توان از سرماخوردگی جلوگیری کرد؟
از آنجا که ویروس های زیادی باعث سرماخوردگی می شوند، واکسنی برای محافظت در برابر آنها وجود ندارد. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، بچه ها باید:
- از افرادی که سرماخوردگی دارند فاصله بگیرند
- دستهایشان را بعد از فین کردن بشویند
- جلوی عطسه و سرفه شان را با دستمال یا آرنج شان بگیرند نه با دست
- با کسی که سرماخوردگی دارد، حوله ، لیوان نوشیدنی و یا ظروف غذاخوری خود را به اشتراک نگذارند
- از دستمال کاغذی استفاده شده دیگران استفاده نکنند
- از مصرف بیش از اندازه ویتامین C خودداری کنید و قبل از مصرف هر نوع ویتامین و داروی گیاهی حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

چگونه می توانم به فرزندم کمک کنم؟
برای کمک به کاهش ناراحتی در سرماخوردگی ، می توانید:
- به منظور باز شدن گرفتگی بینی می توانید قطره های نمکی (سالین) در سوراخ های بینی بچکانید
- برای افزایش رطوبت هوا از بخور سرد استفاده کنید
- به منظور کاهش خشکی پوست ناحیه زیر بینی از وازلین استفاده نمایید
- برای تسکین گلودرد، آب نبات یا قطره سرفه به فرزندتان بدهید (فقط برای بچه های بزرگتر از ۶ سال)
- از دوش آب گرم برای کاهش درد عضلانی استفاده کنید
- حمام را با استفاده از آب گرم پر از بخار کنید تا گرفتگی بینی فرزندتان با تنفس بخار آب بر طرف شود
آیا سوپ مرغ هم برای بهبود سرماخوردگی مفید است؟ هیچ اثبات واقعی وجود ندارد که خوردن آن بتواند سرماخوردگی را درمان کند ولی ۸۰۰ در حدود سالی است که افراد بیمار از آن استفاده می کنند و معتقدند که استفاده از آن بی فایده نیست. سوپ مرغ حاوی یک اسید آمینه نازک کننده مخاط بینی به نام سیستئین است. همچنین برخی تحقیقات نشان می دهد سوپ مرغ به کنترل سلولهای سفید خون به نام نوتروفیل که عامل گرفتگی بینی هستند کمک می کند.
بهترین کاری که می توانید برای مقابله با سرماخوردگی انجام بدهید این است که از رسیدن غذا و مایعات به فرزندتان اطمینان حاصل کنید، چون بچه ها به دلیل تب و ترشح مخاط بینی هنگام سرماخوردگی آب زیادی از دست می دهند.

چه موقع باید به متخصص اطفال مراجعه کنید؟
اگر فکر می کنید بیماری فرزندتان بیشتر از یک سرماخوردگی ساده است، و یا کودک شما به جای بهتر شدن بدتر می شود، یا هر یک از علائم زیر را دارد حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید:
- سرفه های خلطی زیاد
- تنگی نفس
- بی حالی و خستگی غیر معمول
- عدم توانایی در نگه داشتن مواد غذایی و مایعات
- درد رو به افزایش سر، صورت و گلو
- گلو درد بسیار دردناک که بلعیدن کودک را مختل کرده باشد
- درد قفسه سینه یا معده
- تورم غدد لنفاوی در ناحیه گردن
- گوش درد
مانند بیشتر عفونت های ویروسی، این بیماری هم باید دوره خود را طی کنند. استراحت زیاد و نوشیدن مایعات زیاد مثل آب و آب میوه ها می تواند به کودک شما کمک کند تا هنگام بهبودی احساس بهتری داشته باشد. به منظور جلوگیری از سرایت این بیماری بهتر است تا بهبودی کامل آن فرزندتان به مدرسه نرود.