تربیت کودکان استثنایی، چگونه است؟

ایرنا: بر اساس اعلام دانشگاه تربیت مدرس، این تحقیق نشان می دهد که تولد و مراقبت از کودک عقب مانده ذهنی با نیازهای ویژه، مشکلاتی را برای مادر ایجاد می کند تا آنجا که به شدت سلامت مادر را به مخاطره می اندازد و به همین دلیل طراحی الگوی ارتقای سلامت برای حفظ سلامتی مادر و ایفای موثر نقش مادری برای این قشر از مادران مفید است .

دکتر "سیما کرمانشاهی" عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس، در خصوص اهداف تحقیق خود با عنوان "درک و تجربیات مادران کودکان عقب مانده ذهنی از پدیده سلامت، طراحی و ارزشیابی مدل پرستاری ارتقای سلامت" گفت: خانواده های صاحب فرزند عقب مانده ذهنی همواره با مشکلات عدیده ای مواجه هستند .
وی افزود: نیازهای ویژه این کودکان، مشکلاتی که مراقبت و نگهداری از آنها در خانواده ایجاد می کند و بحث توانبخشی کودک عقب مانده ذهنی اثرات گوناگونی را بر خانواده و بخصوص سلامت مادر به عنوان اصلی ترین حامی کودک تحمیل می کند .
وی اظهار داشت: در اولین گام برای تبیین و ارائه مدلی با هدف ارتقای سلامت مادر به این مهم پرداختیم که اصلا سلامت و سلامتی از دیدگاه این دسته از مادران چیست؟ آنها سلامتی را در چه می بینند؟ آیا خود را سالم می دانند؟
کرمانشاهی گفت: طراحی الگوی ارتقای سلامت و ارزشیابی آن برای حفظ سلامتی و ایفای موثر نقش مادری مستلزم شناخت عمیق، تجربه و حس مادران مذکور از پدیده سلامتی بود که پیش از این تحقیق تا بحال به آن پرداخته نشده بود و به همین منظور با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تفسیری با تعدادی از مادران مصاحبه هایی انجام شد .
وی افزود: اطلاعات کسب شده از این مصاحبه ها با استفاده از روش "VAN MANEN" مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .
عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس گفت: نتایج نشان داد که کودک، محور سلامتی مادر است و مادرسلامتی خود را در قالب شکوفایی کودک خود معنی می کند و هرچه کودک عقب مانده، شکوفاتر، بی نیازتر، مستقل تر و توانمند تر شود مادر نیز، احساس سلامتی می کند .
وی افزود: در این پژوهش همچنین، مشخص شد که به هر میزان مادر در خانواده توسط همسر و اقوام درجه یک خود همچون پدر، مادر و سایر فرزندان در رسیدگی به کودک عقب مانده خانواده حمایت شود از سطح سلامتی بالاتری برخوردار می باشد .
وی ادامه داد: مادران در این تحقیق سلامتی را از بعد روانی و روحی معنی کرده و کمتر به بعد جسمانی توجه کردند، آنها داشتن زندگی آرام، بدون استرس و بدون داشتن نگرانی از آینده کودک را سلامتی معنی کردند .
کرمانشاهی، با اشاره به عدم آگاهی این مادران از نیازهای خاص کودکان اظهار داشت: اغلب مادران در مدیریت نیازهای کودکان شان به دلیل عدم آگاهی ناتوان هستند و بیشتر بر اساس سلایق شخصی خود، کودکان را اداره می کنند و همین امر با رشد کودک در سنین بالاتر بیش از پیش مشکل ساز شده و سلامتی مادر را نیز با خطر مواجه می کند .
وی افزود: به همین دلیل خانواده ها به شدت نیازمند سیستم های توانبخشی هستند .
وی به نقش حمایتی در مدل ارتقای سلامت مادران اشاره کرد و گفت: بر اساس نیاز حمایتی مادر در توانمند سازی کودک عقب مانده ذهنی، تیمی با محوریت پرستار شکل گرفت که اعضا آن را مادر، پدر، معلم ، کار درمانگر ذهنی، روانشناس و مشاورتشکیل دادند و همکاری و هماهنگی اعضای تیم موجب افزایش سطح ارتقای سلامت مادر و کودک در بعد روحی و جسمی شد .
کرمانشاهی افزود: در این تحقیق کشف معنا و ادراک مادر از سلامتی سنجیده شد و براساس درک مادر نیاز سنجی انجام شده و راهکارهای عملیاتی به اجرا درآمد .
وی تصریح کرد : البته در عمل عدم هماهنگی میان سازمان آموزش و پرورش استثنایی، سازمان بهزیستی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و خانواده های دارای فرزندان معلول ذهنی سبب شده است تا آن گونه که باید بهداشت روانی این خانواده ها تامین نشود .
وی خاطر نشان کرد: یافته های این تحقیق نشان داد که بکارگیری این الگو بر شاخص های سلامت در مادران از جمله کیفیت زندگی، سبک زندگی و عزت نفس مادران کودکان عقب مانده ذهنی موثر بوده است .