چگونه به کودکان شنا آموزش دهیم؟

تبیان: با نزدیک شدن تابستان و گرم شدن هوا، همه به فکر آب تنی و شنا هستند که تفریحی جالب و عالی است. اما گاه خانواده ها با این موضوع رو به رو می شوند که فرزندشان تمایلی به شنا کردن ندارد و یا به عبارت بهتر از آب می ترسد. از دیرباز هر جا آب و برکه‌ای وجود داشت، نه‌تنها انسان‌ها، بلکه حیوانات نیز برای آبتنی و شنا کردن به آنجا روی می‌آوردند. خیلی از حیواناتی که مثل انسان غیرآبزی‌اند، به طور غریزی شناگران ماهری هستند. اما انسان با به کار بردن نیروهای عقلی و تکاملی خود، می‌تواند بهترین و برترین شناگر باشد. شاید بتوان گفت که شناگری در ذات و غریزه انسان نیز گنجانده شده است؛ چرا که شاکله‌ی وجود آدمی با آب نقش بسته و در آب پرورش یافته است. آری انسان ۹ ماه دوران جنینی خود را در خانه‌ی آبی زندگی می‌کند. پژوهش‌ها و تجربه‌های عملی ثابت کرده‌اند که همه انسان‌ها دارای قدرت شناوری هستند؛ و بسته به چگونگی و ترکیب اندام بدنشان در آب غوطه‌ور می‌مانند. کسانی که شناوری مثبت دارند، یعنی وزن مخصوص بدنشان از چگالی آب کمتر است، می‌توانند به راحتی و بدون هیچ دغدغده‌ای در آب شناور بمانند. و کسانی که شناوری مثبت ندارند، می‌توانند از حجم تنفسی ریه‌هایشان کمک بگیرند. شُش‌های انسان اگر پر از هوا شود، مانند بادکنکی عمل می‌کند که روی آب شناور می‌ماند. تجربه‌ همچنین نشان داده است که افراد معمولی اگر هوا را در ریه‌هایشان حبس کنند، می‌توانند بی‌آنکه دست و پایشان را تکان دهند، حتی به صورت عمودی (روی پاهای خود) در آب غوطه‌ور بمانند؛ و در حالی که به راحتی تنفس می‌کنند، زیر آب فرو نروند.

از عوامل روانی مهم و مقدماتی یادگیری شنا، از بین بردن ترس و حفظ اعتماد به نفس می‌باشد. و آنچه در اولین قدم موجب لذت بردن از شنا می‌شود، احساس اطمینان و جرأت در آب است. به آب نگاه کنید و به خود قوت قلب دهید. آب را همچون مادری در ذهن تصور کنید و خودتان را به آغوش پرمهرش بیاندازید و بر روی آن دراز کشیده و استراحت کنید. اجازه بدهید بدنتان کاملاً آزاد و آسوده باشد! برای حرکت کردن روی آب، نباید ترس به دل راه دهید و عضلات را سفت و منقبض گردانید؛ چرا که در این صورت تلاش‌تان برای روی آب ماندن بی‌نتیجه خواهد بود. پس آرامش‌تان را حفظ کنید و بدنتان را به راحتی و آرامی حرکت دهید.

آموزش شنا را از چه سنی باید شروع کرد؟

برای یادگیری شنا هیچ وقت دیر نیست؛ اما این‌که چه سنی برای شروع آموزش مناسب می‌باشد، پیرامون آن نظریه‌های زیادی ارائه شده است. برخی معتقدند، که آب ماده ای است که کودک بخوبی آن را می شناسد واز بدو تولد نوزاد شنا کردن را می‌داند؛ چون 9 ماه دوران جنینی را در داخل مایع زندگی کرده و از آن احساس آرامش و لذت برده است، پس هر چه زودتر او را با آب آشنا کنید بهتر است. یکی از مهمترین دلایل آن است که کودکان از شرایط جسمی و روانی بهتری برخوردارند و از آب بیشتر لذت می‌برند؛ در نتیجه از زمینه مساعدتری نسبت به بزرگسالان برای یادگیری بهتر و سریعتر شنا برخوردار می‌باشند اما بسیاری از متخصصین کودکان به دلیل خطر سرماخوردگی و بیماری‌های دیگر، شروع آموزش شنا را از سنین خیلی پایین رد می‌کنند؛ چون سیستم ایمنی و گرماسازی بدن کودکان در این سنین هنوز به رشد کافی و مطلوب نرسیده است، لذا حرارت بدنشان را در آب خیلی سریع از دست می‌دهند؛ و این خود خطر سرماخوردگی را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل است که بعضی از متخصصین معتقدند که این آموزش را باید از شش‌ماهگی به تأخیر انداخت؛ یعنی تا آن زمان که سیستم ایمنی طبیعی کودک تا حد مناسبی رشد کند.

اما آنچه مسلّم است، آموزش شنا باید از سنین کودکی شروع شود. برای این کار دلایل بسیاری وجود دارد؛ یکی از مهمترین دلایل آن است که کودکان از شرایط جسمی و روانی بهتری برخوردارند و از آب بیشتر لذت می‌برند؛ در نتیجه از زمینه مساعدتری نسبت به بزرگسالان برای یادگیری بهتر و سریعتر شنا برخوردار می‌باشند. بچه‌ها هر چه کوچکتر باشند از آب و محیط‌های غریبه کمتر می‌ترسند، و در نتیجه زودتر و راحت‌تر شنا کردن را می‌آموزند.

به نظر می‌‌آید، بچه‌های کوچک را هر چه زودتر با دنیای لذت‌بخش آب آشنا کنیم، بهتر است. اما باید تمام جوانب را سنجید و با احتیاط کامل عمل کرد. در مراحل اولیه، این عمل باید در هوای گرم حمام و در آب معتدلِ وان با حرارت بیش از 29 درجه سانتی‌گراد (85 درجه فارنهایت) صورت پذیرد. باید به گونه‌ای عمل کرد که کودک احساس امنیت و اطمینان در آب داشته باشد. اگر والدین عمداً و یا سهواً کودکان را از آب نترسانند و بیزار نکنند، می‌توان گفت که همه آنها آب و آب‌بازی را دوست دارند؛ و همین آب‌بازی می‌‌تواند مقدمه یادگیری شنا باشد.

شنا بهترین سرگرمی

یکی از تفریحات و سرگرمی‌های لذت‌بخش و سالم، شنا کردن است. و در منابع اسلامی از آن به عنوان بهترین سرگرمی یاد شده است. پیامبر اکرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در این باره می‌فرماید:

«بهترین سرگرمی مؤمن شنا کردن است.»

با بزرگتر شدن کودک گاه دیده می شود که او از شنا کردن در دریا می ترسد. وسعت دریا، صدای شور و خروش موجها، سر و صدای دیگران و... وحشت او را بر می انگیزد. یک خاطره تلخ می تواند منشأ این ترس باشد و کافی است تا مشکلی را به وجود آورد که کودک نتواند بر آن غلبه کند.

** اگر به مناطق آبی کشور قصد سفر دارید وکودکتان از مواجهه با آب ترس شدیدی دارد، برای کمک به کودک وشکست ترس او، موارد ذیل را مد نظر بگیرید:

نخستین نکته مهم اینکه کودک را وادار نکنید که به آب بپرد. به او زمان دهید تا بتدریج با این موضوع آشتی کند. کنار ساحل همراه با او با اسباب بازیهایش بازی کنید، با ماسه ها شکل بسازید، همراهش آواز بخوانید و... به این ترتیب او ناخودآگاه با دریا دوست می شود و برخلاف عادتش به دریا می رود.با او درباره احساسش در مورد دریا صحبت کنید. اگر از سرمای آب می ترسد، کنار ساحل حوضچه ای برایش بکنید یا استخر بادی بگذارید و در آن آب بریزید تا در آب گرم شنا کند.

اگر از اینکه نمک دریا به بدنش می چسبد، بدش می آید و احساس سوزش می کند، او را به مکانهایی ببرید که دوش داشته باشد و یا در غیر این صورت یک بطری آب با خود داشته باشید و پس از شنا او بشویید. اما علت ترس کودک هر چه که باشد، آشتی دادن او باید با بازی و سرگرمی باشد.