تنبلی چشم در کودکان، اهمیت تشخیص زودهنگام

ایسنا :یک متخصص اطفال گفت: آمبلیوپی در صورتی ‌که زود تشخیص داده نشود ممکن است عوارض بسیار پیچیده‌‌ای ایجاد کند ولی در صورت تشخیص زودهنگام می‌توان با استفاده از راهکارهای درمانی مانع از کم شدن بینایی کودک شد.

دکتر اکبر کوشانفر با اشاره به اینکه حدود ۳ درصد کودکان جهان به تنبلی چشم یا آمبلیوپی مبتلا هستند، گفت: آمبلیوپی عارضه‌‌ای است که در آن چشم با رشد سایر ارگان‌های بدن کامل نمی‌شود و کودک نمی‌تواند با سرعت و دقت ببیند.

وی در ادامه افزود: معمولاً تنبلی چشم در زمان نوزادی و شیرخوارگی بروز می‌کند، حالت چشم کودک عوض شده و برای دیدن کودک مجبور است چند بار تمرکز کند این عارضه اکثراً در یک چشم اما در مواردی مشاهده شده که هر دو چشم نیز مبتلا شده‌اند.

این متخصص اطفال با بیان اینکه علائم تنبلی چشم در دوران نوزادی و شیرخواری بروز می‌کند و عموماً تشخیص آن آسان نیست، گفت: چون کودک در سن پایین نمی‌تواند با پزشک معالج و حتی والدین خود همکاری کند، ممکن است آمبلیوپی با عارضه‌ی دوبینی یا تمرکز نکردن روی یک سوژه‌ بروز کند. از این رو لازم است که هرگاه والدین متوجه شدند که کودکشان نمی‌تواند مستقیم به صورت آنها نگاه کند بلافاصله به پزشک مراجعه و نسبت به تشخیص و درمان آن اقدام کنند.

وی با تاکید بر اینکه برای آغاز درمان باید والدین با چشم‌پزشک یا بینایی سنج کودکان مشورت کنند، گفت: آمبلیوپی در صورتی‌ که زود تشخیص داده نشود ممکن است عوارض بسیار پیچیده‌‌ای ایجاد کند ولی در صورت تشخیص زودهنگام می‌توان با استفاده از راهکارهای درمانی مانع از کم شدن بینایی شد اما اگر کودک به حال خود رها شود و تحت درمان قرار نگیرد چشم او دچار مشکلات بعدی بینایی می‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: علت آمبلیوپی قرار نگرفتن چشم‌ها در جایی درست و به وجود آمدن دوبینی به عنوان اصلی‌ترین عامل ظهور تنبلی چشم است. در این عارضه چون مغز به طور خودکار تصاویر دریافت شده از چشم را که دچار دوبینی است حذف می‌کند و به تدریج چشم قابلیت خود را از دیدن سریع تصاویر از دست می‌دهد و تنبلی چشم بروز می‌کند.

وی گفت: در بعضی موارد عیوب انکساری در یک یا دو چشم به علت دوبینی و نزدیک بینی یا عارضه‌ی آستیگماتیسم ممکن است به تنبلی چشم منجر شود، در مواقعی که تنبلی چشم به علت عیوب انکساری است پزشک می‌تواند با تشخیص نمره‌ی عینک برای کودک عینک تجویز کند و با استفاده از آن به تدریج تنبلی چشم‌ بهبود می‌یابد.

دکتر کوشانفر خاطرنشان کرد: در بعضی مواقع که تنبلی چشم‌ مربوط به یک چشم است والدین باید چشم سالم کودک را ببندند و او را وادار کنند تا از چشم تنبل خود کار بکشد تا آمبلیوپی برطرف شود، این کار ممکن است چندین هفته طول بکشد و چشم کودک باید به مدت چند ساعت یا حتی تمام روز بسته بماند، هر چند ممکن است کودک حاضر به همکاری نباشد در این‌ گونه موارد می‌توان از لنز جدیدی که برای این منظور طراحی شده است استفاده کرد. این لنز مانع رسیدن نور به عدسی چشم می‌شود و به این طریق کودک عملاً دید خود را تا زمانی ‌که این لنز در چشم اوست را از دست می‌دهد تا تنبلی چشم بهبودی یابد ولی این نوع لنزها گران وعموماً برای کودکانی که تنبلی چشم حاد دارند تجویز می‌شود.

وی گفت: در بعضی موارد پزشکان متخصص چشم‌ به جای استفاده از بستن چشم با لنز از قطره‌ی آتروپین که گشاد کننده‌ی مردمک چشم است استفاده می‌کنند که تاثیر این قطره ساعت‌ها در چشم می‌ماند و عملاً دید چشم سالم مختل و کودک مجبور به استفاده از چشم تنبل و تقویت چشم بیمار می‌شود.

وی با اشاره به نتایج تحقیقات انجام شده اظهار داشت: نتایج این تحقیق نشان داد کودکانی ‌که با قطره‌ی آتروپین تحت درمان تنبلی چشم قرار گرفته بودند زودتر از بقیه بهبود یافته‌اند و در نتیجه انجمن چشم پزشکی آمریکا توصیه کرده است که چشم پزشکان بهتر است به جای لنزهای مخصوص یا بستن چشم کودکان از قطره‌ی آتروپین استفاده کنند، البته قطره‌ی آتروپین در بعضی موارد عوارض جانبی چون حساسیت به نور و پلک‌زدن مفرط ممکن است بر اثر استفاده‌ی درازمدت از آتروپین بروز کند.

دکتر کوشانفر با تاکید بر اینکه تشخیص زودهنگام تنبلی چشم بسیار حیاتی است و درمان آن در کودکان آسان‌تر، سریع‌تر و کم هزینه‌تر است، گفت: والدین باید به یاد داشته باشند که درمان تنبلی چشم به خودی خود امکان‌پذیر نیست و به تشخیص و درمان‌های پزشکی نیاز دارد و اگر تشخیص و درمان نشود در بعضی مواقع منجر به عوارض جبران‌ناپذیر می‌شود. کودکان دچار تنبلی چشم در دوران مدرسه افت تحصیلی شدیدی خواهند داشت.