سزارین، وقتی چاره ای نمی ماند

زایمان طبیعی بهترین نوع زایمان است اما در برخی شرایط سزارین ضروری است. بسیارند مادرانی که به قصد زایمان طبیعی وارد بیمارستان می شوند اما طی روند زایمان به دلایل مختلف به اتاق عمل فرستاه می شوند تا سزارین کنند. در ذهن بیشتر این مادران این سوال شکل می گیرد که چرا بعد از تحمل درد زایمان طبیعی در نهایت سزارین شده اند و اینکه چرا قبل از زایمان یا سونوگرافی به آنها گفته نشده نمی توانند طبیعی زایمان کنند. با دکتر مریم کاشانیان، متخصص زنان و زایمان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره علل سزارین اورژانسی گفت و گو کرده ایم.

اگر خانم تمایل به زایمان طبیعی داشته باشد، صددرصد این امکان را خواهد داشت؟
امکان زایمان طبیعی در 80 تا 85 موارد وجود دارد اما در 15 تا 20 درصد موارد این امکان وجود ندارد و باید زایمان به شکل سزارین انجام شود.

در چه مواردی؟
این موارد متفاوت است و گاهی به مادر، جفت و گاهی به جنین و بند ناف مربوط است.

موارد مربوط به مادر چیست؟
برخی بیماری ها مثل مسمومیت بارداری و فشارخون بالا از این جمله هستند. در دوران بارداری اگر فشارخون در حد مشخصی بالا برود، لازم است جنین از رحم خارج شود و رشدش در محیط مصنوعی ادامه یابد. در غیر این صورت احتمال مرگ مادر وجود دارد؛ یا داروهای تحریک کننده انقباض های رحمی به خانم داده می شود تا زایمان طبیعی شروع شود یا عمل سزارین انجام می گیرد. مسلما زایمان طبیعی بهتر است اما گاهی شرایط دهانه رحم به نحوی است که مناسب زایمان طبیعی نیست و مدت طولانی طول می کشد تا زایمان انجام شود و صرف این زمان برای مادر و جنین خطرناک است. از دیگر مسائل، پاره شدن کیسه آب است که مادر را در معرض عفونت قرار می دهد. در این شرایط نیز به نفع او است که زایمان طبیعی انجام دهد اما در برخی شرایط امکان ایجاد درد وجود ندارد و داروهای محرک موثر نیستند. دیابت بارداری نیز از دیگر بیماری هایی است که اگر کنترل نشود. لازم است جنین سری از رحم خارج شود. در این شرایط نیز اگر آمپول فشار موثر نباشد و سیر زایمان پیش نرود، سزارین لازم است. مسئله دیگر مربوط به لگن مادر است. در برخی خانم ها لگن بسیار کوچک است. خانم هایی که دررفتگی مادرزادی ران دارند نیز دچار ناهنجاری های طبیعی لگن هستند و زایمانشان باید به شکل سزارین انجام شود. مسئله لگن کوچک که خیلی از خانم ها در مورد آن حرف می زنندف برعکس مسئله ای کاملا نادر است. اما در این مورد نیز چون جنین باید از کانال زایمان رد شد و امکان زایمان طبیعی نیست، سزارین لازم است.

مسئله مربوط به جفت چطور؟
جفت در حالت عادی باید در قله رحم کاشته شود اما گاهی به صورت غیرطبیعی در پایین و دهانه رحم قرار می گیرد و به آن جفت سر راهی می گویند. در این شرایط امکان خروج جنین وجود ندارد و سزارین لازم است. خونریزی های شدید از ناحیه جفت نیز دلایل متعددی دارد که یکی کنده شدن زودرس جفت است و در این مورد نیز باید خانم زایمان طبعیی کند اما گاهی خونریزی به حدی شدید است که مجال زایمان طبیعی نمی دهند و برای نجات جان مادر باید سریع تر سزارین کرد. در مواردی نیز جفت نارسات و چون نمی تواند جنین را تغذیه کند و خونرسانی کافی به جنین انجام نمی شود، لازم است از طریق سزارین جنین را از رحم خارج کرد. دلایل مربوط به بند ناف تقریباً مشابه همان دلایل است.

و موارد مربوط به جنین؟
وضعیت های غیرطبیعی که جنین در آنها قرار می گیردف یکی از این شرایط است. زجر جنینی یعنی حالتی که اکسیژن به جنین کم می رسد و وضعیت قلبی جنین مناسب نیست نیز از دیگر شرایطی است که در آن سزارین اورژانسی انجام می شود. وقی جنین به صورت عرضی در رحم قرار می گیرد یا می خواهد با پا از رحم خارج شود، امکان گیر کردن سر جنین هنگام زایمان وجود دارد و سزارین اورژانسی لازم است. درشت بودن بیش از حد جنین یعنی وزن بیش از 4/5 کیلوگرم نیز باعث می شود جنین نتواند از کانال زایمانی رد شود و سزارین ضرورت یابد.