سینوزیت دوران بارداری را چگونه درمان کنیم؟

صدایش را که پای تلفن شنیدم فکر کردم خدای ناکرده کسی از عزیزانش را از دست داده. با ناله گفت: «باردارم و سینوزیت هم دارم. چه کار کنم، خانم؟» بارداری اش را تبریک گفتم و گفتم: «مرا ترساندید! سینوزیت که بارداری و غیربارداری ندارد…

التهاب سینوس ها می تواند به هر دلیلی مثل آلرژی، عوامل ویروسی یا میکروبی اتفاق بیفتد.» اما او گفت یکی از دوستانش آنقدر در بارداری تنگی نفس داشته که انگار بینی اش را گرفته بودند و نمی گذاشتند نفس بکشد و بعد فهمیدند به دلیل سینوزیت بوده چون این مشکل در بارداری تشدید می شود! تماس تلفنی این خواننده گرامی و چند تماس دیگر (از جمله پیامک ۹۴۸۹***۰۹۱۹) باعث شد با دکتر کامران کامروا، متخصص گوش، حلق و بینی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت وگویی داشته باشم.

▪ سینوزیتی داریم که فقط در بارداری ایجاد شود؟

نه، ما به التهاب سینوس های اطراف بینی سینوزیت می?گوییم که این حالت معمولا با التهاب مخاط بینی همراه است. حتی طبقه?بندی سینوزیت چه بر اساس علت بروز آن و چه برپایه طول مدت بیماری تفاوتی نمی?کند. اگر سینوزیت ایجاد شود در فرد باردار یا حتی در زن و مرد تفاوتی نمی کند. تنها جنبه متفاوت برای ما تاکید بیشتری است که به این خانم ها برای شستشوی داخل بینی داریم. ولی خانم های باردار به محض بروز علایمی که اغلب آن را به سرماخوردگی نسبت می دهند مانند سردرد، تب و لرز و آبریزش بینی، گلودرد، بدن درد و امثال آن باید به پزشک متخصص مراجعه کنند.

▪ پس این همه تاکید به مادران باردارمبتلا به آلرژی و سینوزیت برای چیست؟

چون همپوشانی زیادی بین آلرژی، سرماخوردگی و سینوزیت از نظر علایم و شرایط بروز بیماری وجود دارد. افتراق علایم هر کدام از بیماری ها و تشخیص مشکل، از عهده بیمار خارج است. قبل از هر کاری با مراجعه به پزشک متخصص به وی اجازه دهید بین اقدام های درمانی متنوع مواردی را که کمترین صدمه به شما و جنینتان می رساند برگزیند. هرگونه خوددرمانی حتی اگر به نظر خودتان مصرف دارویی ساده باشد ممنوعیت دارد چون به عقیده من هیچ دارویی وجود ندارد که در بارداری کاملا بی خطر باشد. حتی اصول درمانی ما و نحوه تشخیص سینوزیت در یک خانم باردار با دیگران متفاوت است و این مساله به خاطر حساسیت به سلامت جنین است. دومین سفارش من به شما خانم های باردار مبتلا به سینوزیت، آلرژی یا سرماخوردگی این است که متوجه تغییرات فیزیولوژیک و طبیعی بدنتان در این دوره باشید. هورمون های بارداری همان طور که رنگ و حالت پوست شما و چشم های شما و دیگر قسمت های بدنتان را تحت تاثیر قرار می دهند، مخاط بینی و دستگاه تنفس?تان را هم مستثنی نخواهند کرد. متوجه باشید که هر نوع تغییر فیزیولوژیک را به بیماری نسبت ندهید و سراغ دارو و درمان خانگی و پزشکی بیهوده نروید. گاهی اوقات شناخت شما از این تغییرات کمکتان می کند مشکل را بپذیرید و منتظر باشید تا خاتمه پیدا کند.


▪ مگر مشکل خاصی که مخصوص مادر باردار باشد و در حیطه بیماری های گوش و حلق و بینی طبقه بندی شود وجود دارد؟

بله، ما رینیت دوره بارداری را داریم که التهاب و انسداد مجاری تنفس بدون خارش است و به دلیل شرایط خاص فیزیولوژیک است که هورمون های بارداری در مخاط بینی ایجاد می کنند. همان طور که تغییرات هورمونی باعث افزایش وزن بدن و ورم یا ادم اندام های مختلف می شوند بینی و اندام های داخل آن که بسیار هم پرخون اند دچار افزایش حجم می شوند و این انسداد بینی تشدید می شود. احساس گرفتگی بینی و حس تنگی نفس در ۳ ماهه دوم و سوم به علاوه مشکلات ترشحی پشت حلق خانم باردار را می آزارد اما برای این رینیت بارداری آزاردهنده هیچ درمانی نداریم و باید انتظار بکشیم تا بارداری ختم شود. متاسفانه بعضی از همین خانم های باردار تحت درمان های مختلف و تشخیص های گوناگون از جمله سینوزیت، آلرژی و… قرار می گیرند و اوضاع بدتر هم می شود. چون آنتی هیستامین یا آنتی بیوتیک تجویزشده برای آنها هیچ فایده ای برای درمان این رینیت ندارد و شاید اوضاع را بدتر هم بکند.

▪ بخور دادن چطور؟ بعضی از مادران باردار مبتلا می گویند با بخور حس خوبی پیدا می کنند.

نه، بخور دادن برای رینیت بارداری مضر است، چون باعث گرفتگی بیشتر بینی می شود و گرم و مرطوب شدن این ناحیه درست مانند وقتی که در بخار زیاد حمام دچار حس خفگی می شوید فرد را اذیت خواهد کرد. شاید حس خوب ناشی از بخور به دلیل رقیق شدن ترشحات پشت حلق و بینی باشد. چون یکی دیگر از تغییرات فیزیولوژیک بارداری، افزایش مخاط ترشحی سینوس هاست. فعالیت مژک های تنفسی داخل سینوس ها در بارداری دچار اختلال می شود و این غلیظ تر شدن ترشحات به علاوه افزایش فشار داخل سینوس و کاهش خون رسانی مخاط باعث می شود که انگار فرشی از موکوس داخل سینوس در جریان باشد و نهایتا به احتقان و التهاب و سینوزیت منجر می شود.

▪ پس تشدید علایم آلرژی در بارداری یا احتمال سینوزیت در کسانی که سابقه این مشکل را دارند، به دلیل این روند طبیعی بدن امری محتمل است. چه راهکار پیشگیرانه ای برای این گروه از مادران باردار دارید؟

شستشوی مداوم داخل بینی خیلی خوب است چون باعث می شود ترشح ها رقیق تر شوند و راحت خارج شوند و احتمال ماندن آنها در سینوس ها و ابتلا به سینوزیت کمتر شود. همه افراد نرمال روزانه یک لیتر ترشح پشت حلق دارند اما متوجه آن نمی شوند و این آگاهی وقتی که حجم و غلظت ترشحات فرق کند به دست می آید، خانم باردار به همین دلیل این ترشحات پشت حلق آزاردهنده را درک می کند که بدنش دستخوش تغییرات طبیعی وسیع شده است. او هیچ بیماری خاصی ندارد و باید این را بداند.

▪ پس تا اینجا متوجه شدیم سینوزیت، آلرژی و سرماخوردگی می تواند به التهاب مجاری تنفسی خانم باردار منجر شود. برای این التهاب یا رینیت هیچ دارویی ندارید؟

اجازه بدهید تا فراموش نکردم عامل مهم دیگری را هم اضافه کنم و آن ریفلاکس است. در کسانی که ریفلاکس یا بازگشت اسید معده به مری را دارند هنگام خواب اسید معده بالا آمده پشت حلق و بینی را ملتهب می کند و می آزارد. اصلاح نحوه خواب و غذاخوردن و درمان ریفلاکس در این حالت موثر است. در مورد داروی رینیت بارداری که فرمودید ما اسپری کورتون را برای خانم ها یک بار هرشب در ۳ ماهه دوم و سوم توصیه می کنیم اما هیچ داروی خاص دیگری نداریم و باید تا پایان بارداری این وضعیت را تحمل کنند.