ادویه های ممنوعه در دوران بارداری

بیشتر خانم‌ها از ادویه‌ها فقط برای طعم‌دار کردن غذاها استفاده می‌کنند چرا که بر این باورند راز خوشمزه شدن غذاها در این چاشنی‌های گیاهی نهفته است.

البته به گفته متخصصان طب سنتی همین ادویه‎های رنگارنگ که در قفسه‌های آشپزخانه‌‌ها خودنمایی می‌کنند، خواص درمانی زیادی هم دارند، اما هنگام مصرف‌شان باید نکاتی را هم در نظر بگیرید؛ به ویژه اگر قصد بارداری دارید، حامله هستید یا اینکه کودکی دارید که به او شیر می‌دهید. علیرضا طاهری_کارشناس طب سنتی در این باره توضیحاتی را ارائه نموده اند:

زعفران
بدون شک زعفران یک ادویه کاملا ایرانی است و همه خانم‌های کدبانو جزو طرفداران پر و پا قرص آن هستند.

متخصصان طب سنتی می‌گویند زعفران اثر مسکن و ضد درد و ضد سرفه دارد، قاعده‌آور است و باعث برای تنظیم عادت ماهیانه می‌شود،گردش خون را بهبود می‌بخشد، خونریزی‌های بعد از زایمان را کاهش می‌دهد، قوای جنسی را تقویت می‌کند و آرامبخش است.

اما خانم‌های باردار نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند چراکه ممکن است باعث سقط جنین (به ویژه در 3ماه اول بارداری) شود.
توصیه سرآشپز: تقریبا در همه غذاها می‌توان از زعفران استفاده کرد اما برای اینکه طعم و عطر زعفران در غذا مشخص باشد باید این ادویه در آخرین مرحله طبخ به غذا اضافه کنید؛ به جز مواردی که برای طعم‌دار کردن مرغ و گوشت برای تهیه جوجه کباب و استیک و... چندساعت پیش از طبخ استفاده می‌شود.

همچنین زعفران باید در شیشه‌های دربسته و دور از نور نگهداری شود تا عطر و رنگ خود را از دست ندهد.
توصیه متخصص: بر اساس بررسی‌های محققان ایرانی زعفران خاصیت ضدافسردگی دارد و مصرف هفتگی 3 تا 4 فنجان چای زعفرانی نشاط‌آور است و علایم افسردگی را 25 تا 30درصد کاهش می‌دهد.

زردچوبه
زردچوبه به عنوان یکی از پرکاربردترین ادویه‌ها در آشپزی ایرانی است به طوری که تقریبا در طبخ همه غذاها از آن استفاده می‌کنیم. به گفته حکمای طب سنتی زردچوبه گرفتگی و انسداد صدا را باز می‌کند، برای تمیز کردن کبد به کار می‌رود، بهترین داروی ضد تورم است، باعث خشک شدن زخم‌ها و رفع درد آنها می‌شود، تب‌بر است، قرقره کردن آن باعث کاهش دندان‌درد می‌شود (اثری مشابه گیاه میخک)، خون را تصفیه می‌کند و مصرف دم‌کرده آن تاثیر زیادی در درمان اسهال دارد.
توصیه سرآشپز: اگر می‌خواهید بوی بد مرغ و ماهی را هنگام طبخ از بین ببرید، زردچوبه بهترین ادویه است اما فراموش نکنید مصرف زیاد آن غذا را تلخ می‌کند. همچنین هنگام به جوش آمدن برنج و قبل از آبکش کردن می‌توانید یک قاشق زردچوبه داخل قابلمه بریزید تا پلوی آماده شده خوش‌رنگ‌تر شود؛ البته این روش بیشتر درمورد برنج‌های مخلوط مثل عدس‌پلو، باقالی‌پلو و ... کاربرد دارد.
توصیه متخصص: بر اساس پژوهش‌های متخصصان آلمانی مصرف روزانه زردچوبه در پیشگیری از سرطان‌های روده، پوست، معده، کبد، ریه و پستان موثراست.

دارچین
دارچین یکی از قدیمی‌ترین ادویه‎های موجود است و درگذشته به عنوان شربت خلط‌آور گرم درنظر گرفته می‌شد. در حال حاضر نیز حکمای طب سنتی مصرف دارچین را برای بهبود عملکرد اعصاب، درمان تب، سرفه و آبریزش بینی، درمان دردهای عضلانی، کاهش قندخون و درمان کم‌خونی توصیه می‌کنند.

همچنین دارچین خاصیت ویژه‌ای هم دارد؛ اینکه ایمنی بدن را افزایش می‌دهد، ضد میکروب است و اثری مشابه پنیسیلین و آنتی‌بیوتیک دارد. بنابراین اگر حس کردید که ضعیف شده‌اید و قرار است سرما بخورید، مصرف چای دارچین را فراموش نکنید.
توصیه سرآشپز: دارچین یک ادویه عالی برای طعم دادن به گوشت قرمز و شیرینی‌ها است به طوری که بوی بد گوشت را از بین می‌برد و عطر خاصی به شیرینی می‌دهد.

عجیب نیست که «تارت سیب و دارچین» از جمله خوراکی‌های پرطرفدار در دنیاست. البته نگران نباشید؛ این شیرینی در بیشتر قنادی‌های ایران هم پیدا می‌شود!
توصیه متخصص: به گفته محققان انگلیسی، مصرف روزانه 3/1 تا 6 گرم عصاره‌ی دارچین ، قند خون مبتلایان به دیابت نوع 2 را به میزان 18 تا 29 درصد کاهش می‌دهد.

زنجبیل
زنجبیل از قدیم‌الایام مورد مصرف مردم ایران، هند و چین بوده است. حکمای طب سنتی نیز از این ادویه به‌عنوان تقویت‌کننده معده، بادشکن، ضدنفخ، ضد تهوع و داروی طبیعی درمان سرماخوردگی و گلودرد یاد می‌کنند و به خانم‌هایی که از دردهای قاعدگی رنج می‌برند نیز توصیه می‌شود در طول دوره ماهیانه روزی یک قاشق چایخوری شربت زنجبیل بخورند.

همچنین زنجبیل تازه، شربت زنجبیل یا چای زنجبیل در بدن گرما تولید می‌کند و باعث می‌شود تا مواد سمی و زائد به صورت عرق از بدن دفع شود.
توصیه سرآشپز: زنجبیل از جمله ادویه‌هایی است که طعم غالب و تند و تیزی دارد. بنابراین نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید. بهترین کاربرد این ادویه در مزه‌دار کردن گوشت قرمز است. برای این کار باید حدود یک و نیم قاشق چایخوری زنجبیل تازه را رنده کنید و روی نیم کیلو گوشت بمالید تا خوش طعم شود.

درمورد تهیه چای زنجبیل هم باید یک قاشق چایخوری پودر خشک زنجبیل یا دو قاشق چایخوری زنجبیل رنده شده تازه را در داخل قوری ریخته و روی آن آبجوش بریزید و به مدت پنج دقیقه آن را با حرارت ملایم دم کنید و سپس آن را با عسل شیرین کرده و میل کنید.

البته یادتان باشد چای زنجبیل هر چقدر بیشتر بماند و دم بکشد، تند‌تر می‌شود. در عین حال چای زنجبیل تهوع ناشی از ویار بارداری را هم رفع می‌کند.

فلفل
تقریبا همه آشپزها هنگام آشپزی از فلفل سیاه و قرمز استفاده می‌کنند. بله این یک واقعیت است چراکه این ادویه محبوب هر ذایقه‌ای است.

حکمای طب سنتی بر این باورند فلفل مقوی معده و بادشکن است، درد را کاهش می‌دهد، برای اعصاب و تقویت حافظه مفید است، خون غلیظ را سبک می‌کند و استفاده از روغن آن باعث رشد مو و پیشگیری از سفید شدن موها می‌شود، اما مصرف زیاد فلفل به ویژه نوع تند آن برای افراد کم‌خون و بیماران مبتلا به بیماری‌های پوستی و ناراحتی‌های گوارشی می‌تواند مشکل‌آفرین باشد.
توصیه سرآشپز: شاید باور نکنید اما رنگ پودر فلفل سیاه و قرمز بیشتر به فرآیندی که در کارخانه‌ها روی تولید این محصولات انجام می‌شود، برمی‌گردد. در واقع ارزش تغذیه‌ای‌ فلفل‌های مختلف از فلفل سیاه و قرمز تند و شیرین گرفته تا فلفل دلمه‌ای‌های رنگی تفاوت چندانی با هم ندارند.

یک توصیه مهم: اگر می‌خواهید گوشت قرمز یا مرغ را بپزید، بهتر است پیش از این کار، تکه‌های گوشت یا مرغ را با پیاز، زردچوبه و مهمتر از همه فلفل سیاه خوب سرخ کنید و بعد آن را بپزید تا گوشت هم طعم بهتری پیدا کند و هم از نظر ظاهری بافتش را از دست ندهد.
توصیه متخصص: بر اساس یک پژوهش آلمانی، مصرف فلفل سیاه باعث کاهش دردهای روماتیسمی می‌شود. این درحالی است که به گفته پژوهشگران ایتالیایی فلفل قرمز به هضم غذا کمک می‌کند و در رفع احساس خستگی نیز موثر است.

زیره
زیره از جمله ادویه‌هایی است که در بسیاری از غذاها به‌ویژه غذاهای محلی ایرانی کاربرد دارد. به گفته حکمای طب سنتی، زیره خاصیت ضدنفخ دارد و باعث دفع گاز معده می‌شود، برای رفع برونشیت و سوءهاضمه مفید است و اشتها را تحریک می‌کند. البته جوشانده‌هایی که با زیره تهیه می‌شوند در مقایسه با زیره‌ای که به مقدار کم به عنوان چاشنی در غذاها استفاده می‌شود، خواص بیشتری دارند.

برای تهیه دمنوش زیره می‌توانید ۵ گرم زیره را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت۱۰دقیقه دم کنید و با یک قاشق چایخوری عسل طبیعی میل کنید.
توصیه سرآشپز: زیره بهترین ادویه برای طبخ غذاهایی است که حاوی مواد نفاخ مثل حبوبات هستند. بنابراین هنگام طبخ آبگوشت و انواع آش می‌توانید از زیره برای طعم‌دار کردن غذا استفاده کنید. البته زیره پلو هم از غذاهای محلی استان کرمان محسوب می‌شود.

کافی است برای یکبار هم که شده این غذای خوش طعم را امتحان کنید. برای تهیه این غذای مخصوص باید زیره را لابه‌لای برنج آبکش شده بپاشید (درست مثل شوید هنگام طبخ باقالی‌پلو ) و قطعات مرغ پخته شده را بین لایه‌های برنج قراردهید و اجازه دهید تا برنج دم بکشد.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
شاید پس از چند روز بی میلی به غذا خوردن، یک سیخ جگر هم اشتهای تان را تحریک کند و هم توان از دست رفته تان را به شما برگرداند، اما متخصصان می گویند حتی برای از بین بردن ضعف تان در این روزها یا برای فرونشاندن ویارتان، حق ندارید سراغ بعضی خوراکی ها بروید.

کمتر جگر بخورید چون
اگر برای تقویت خود و جنین تان هر هفته به میدان بهمن سر می زنید و چند سیخ جگر می خورید، باید بگوییم به جای محافظت از فرزند آینده تان به او آسیب می زنید. مصرف بیش از اندازه ویتامین A در دوران بارداری به ویژه در سه ماه اول باعث می شود جنین تان به خوبی رشد نکند.
تنها ویتامین A موجود در ۱۰۰ گرم جگر ، چندین برابر بیشتر از میزانی است که در بارداری به آن نیاز دارید.
تنها ویتامین A موجود در جگر نیست که باید دلیل پرهیز شما از آن باشد؛ متخصصان می گویند جگر گوسفند یا مغز آن که از خوراکی های محبوب ایرانی ها هستند، در خود باکتری «لستریا» دارند و بر جنین در حال رشد اثر منفی می گذارند، حتی می توانند باعث سقط جنین یا مرده زایی شوند.

کمتر قهوه بخورید چون
در ماه های بارداری قید خوردن قهوه و نسکافه را بزنید. شما در این ماه ها تنها می توانید ۲۰۰ میلی گرم کافئین در روز مصرف کنید و اگر بیشتر از این میزان نوشیدنی کافئین دار در برنامه غذایی تان بگنجانید، نوزادی کم وزن را به دنیا می آورید یا باعث سقط جنین تان می شوید.
اما نوشیدنی های حاوی کافئین تنها در درازمدت بر سلامت جنین اثر نمی گذارند، متخصصان می گویند در همان لحظه ای که نوشیدنی به بدن شما وارد می شود، جنین تان احساس بی قراری می کند و در رحم شما آرامشش را از دست می دهد.
حتی اگر تصور می کنید میزان کافئین مصرفی تان نمی تواند باعث مرگ جنین شود، برای حفظ آرامش او قید قهوه و نسکافه را بزنید.

کمتر بادام زمینی بخورید چون
در ماه های بارداری باید قید خوردن خوراکی هایی که به آنها آلرژی دارید را بزنید و اگر نسبت به آلرژیک بودن تان به برخی خوراکی ها اطمینان ندارید، برای احتیاط نباید سراغ شان بروید.
بادام زمینی از خوراکی هایی است که توصیه می شود خانم های باردار سراغش نروند.
گفته می شود این دانه پرطرفدار می تواند کودک شما را کم هوش کند. متخصصان می گویند برای جلوگیری از بیمار شدن فرزندتان نه تنها در ماه های بارداری بلکه در دوران شیردهی هم باید قید خوردن هر خوراکی که در آن بادام زمینی به کار رفته را بزنید.

کمتر سوسیس و کالباس بخورید چون
کمتر کسی است که نداند در سوسیس و کالباس و فرآورده های گوشتی که در گروه آنها جا می گیرند، نیترات فراوان وجود دارد.
مصرف این خوراکی ها که در آنها به وفور مواد نگهدارنده به کار رفته باعث می شود خطر ابتلای فرزندتان به آلرژی بعد از تولد بیشتر شود و البته ریسک ابتلایش به سرطان هم بالا برود.
برخی از پژوهش ها احتمال ابتلا به تومور مغزی و دیابت در صورت مصرف این خوراکی های سرشار از نیترات را هم ثابت کرده اند، پس اگر به خاطر خودتان از آنها صرف نظر نمی کنید، برای حفظ سلامت فرزندتان سراغش بروید.

کمتر استیک بخورید چون
گوشت خام یا گوشتی که به میزان کافی پخته نشده، می تواند باکتری سالمونلا یا توکسوپلاسموز را به جان شما برساند و به جنین تان آسیب بزند. اگر اهل خوردن استیک آبدار هستید، تا پایان یافتن بارداری تان باید قید خوردنش را بزنید.
گوشت نیم پز می تواند این باکتری ها را به بدن تان وارد کند و برای دور شدن از چنین خطری باید گوشت را در دمای ۷۵ درجه سانتی گراد به خوبی بپزید.

کمتر ماهی جنوب بخورید چون
مصرف بیش از اندازه جیوه در دوران بارداری می تواند فرزندی کم هوش را به شما هدیه دهد.
به همین دلیل بهتر است در ماه های بارداری، قید خوردن بسیاری از ماهی های جنوب که جیوه فراوان دارند و به رشد عصبی فرزندتان صدمه می زنند را بزنید و به جای آنها سراغ ماهی هایی مثل سالمون یا کنسرو ماهی تن بروید؛ میزان جیوه آنها کمتر است.
اگر طعم سالمون خام را دوست دارید به همان دلیلی که باید از خوردن گوشت خام پرهیز کنید، سراغ سالمون خام هم نباید بروید. گذشته از این، درست است که کنسرو ماهی تن جیوه زیادی ندارد، اما در بارداری اجازه خوردن زیاد کنسروها را هم ندارید، پس به اندازه ای از این خوراکی ها بخورید که هوس بارداری تان خاموش شود.
البته مصرف ماهی که امگا ۳ فراوانی دارد برای شما در دوران بارداری نفع زیادی هم دارد، پس در انتخاب ماهی وسواس به خرج دهید اما آن را از برنامه غذایی تان حذف نکنید.

شاید ندانید، اما
بسیاری از مواد غذایی در دوران بارداری بدون آنکه آسیبی برای شما و جنین تان به همراه بیاورند، شرایط را برای شما سخت می کنند، پس برای راحتی خودتان در این ماه ها سراغ چنین خوراکی هایی نروید.

کمتر نخود بخورید چون
حبوبات از جمله این مواد هستند که با خوردن شان بیشتر از خانم های باردار دیگر نفخ می کنید و به خاطر نفخ احساس ناخوشایندی را تجربه می کنید.
حتما می دانید که اغلب خانم ها در بارداری دچار نفخ می شوند؛ پس در این ماه ها قید خوردن خوراکی هایی مانند نخود که این حالت آزار دهنده را بیشتر می کنند، بزنید.

کمتر موز بخورید چون
درست است که پتاسیم موجود در موز می تواند در بارداری فایده زیادی به بدن تان برساند اما اگر از جمله خانم هایی هستید که در این ماه ها از یبوست شکایت می کنند، باید فکر خوردن این میوه را از سرتان بیرون کنید.
موز به خودی خود می تواند افراد مستعد به یبوست را به این مشکل گرفتار کند و در بارداری، ممکن است این مشکل را برای تان دوچندان کند.

کمتر آجیل بخورید چون
بسیاری از خانم های باردار در این ماه ها صاحب صورتی پرجوش می شوند. اگر شما هم در این گروه قرار دارید، لااقل در ماه های اول که صورت تان بیشتر جوش می زند، قید خوردن آجیل و خوراکی هایی که باعث بیشتر شدن آکنه روی پوست تان می شوند را بزنید.
درست است که این آجیل ها فایده های زیادی دارند، اما زیاد خوردن شان در این ماه ها هم شما را به مادری چاق تبدیل می کند و هم زیبایی تان را تهدید می کند.