پوست در دوران بارداری، چرا آسیب می‌بیند؟

خارش از رایج‌ترین مشکلات پوستی در دوران بارداری است که به صورت احساس پوستی آزاردهنده و ناخوشایندی که تمایل به خراشیدن پوست ایجاد می‌کند، تعریف می‌شود. این علامت آزاردهنده ۱۸درصد از کل خانم‌های باردار را گرفتار می‌کند.

اختلالات پوستی زمینه‌ای مانند درماتیت آتوپیک، کهیر و بیماری‌های عمومی مانند نارسایی کلیه و پلی‌سیتمی (پرخونی)، بیماری‌های پوستی مرتبط با بارداری؛ پمفیگویید (بیماری تاولی)، کلستاز (انسداد صفراوی)، خارش‌های ثانویه به عفونت، دارو یا غذاهای خاص گروه آخر که موضوع مورد بحث این مقاله است، خارش و بثورات پوستی خاص دوران بارداری است که در غیاب بیماری‌های پوستی اولیه و بیماری‌های سیستمیک دیگر ایجاد می‌شود و شایع‌ترین علت آن، خشکی پوست است. این بثورات معمولا پوست اطراف شکم، ران، پاها و بازو را به صورت موقت درگیر می‌کنند و البته بعد از وضع حمل از بین می‌روند.

برخی محققان این آشفتگی پوستی را به نوسان هورمون‌ها در دوران بارداری خصوصا هورمون استروژن نسبت می‌دهند. گاهی خارش در نتیجه تغییرات فیزیولوژیک دوران بارداری ایجاد می‌شود به این صورت که با بزرگ‌شدن رحم، پوست اطراف شکم دچار کشش می‌شود و غدد عرق که مسوول حفظ رطوبت پوست هستند، با ناتوانی در برقراری رطوبت پوست، مقدمات خشکی پوست را فراهم می‌کنند. این شرایط، خارش قابل‌توجهی ایجاد می‌کند و اگر با برخی شرایط محیطی مانند آب و هوای سرد، رطوبت پایین و گرما همراه شود، سیر پیشرونده‌ای خواهد داشت.

خارش می‌تواند مستقیما در نتیجه محرک‌های حرارتی و مکانیکی یا غیرمستقیم در نتیجه محرک‌های شیمیایی مانند هیستامین، پروستاگلاندین‌ها، سروتونین، استیل‌کولین و اپی‌نفرین ایجاد شود. خارش پوست در دوران بارداری می‌تواند باعث استرس و اضطراب در خانم باردار شود. خارش شدید هرچند خوش‌خیم باشد، بسیار ناتوان‌کننده است و باعث بروز اختلالات خواب، خستگی و در نتیجه پایین آمدن کیفیت زندگی می‌شود.

علاوه بر مشکلات روانی متعاقب خارش، به دنبال خراشیدگی مداوم پوست، قرمزی، زخم و بثوراتی با اشکال نامنظم ایجاد می‌شود که از نظر زیبایی ظاهر ناخوشایندی به پوست می‌دهند. هنگام ارزیابی خارش در دوران بارداری باید به این نکته توجه کرد که خارش یا در زمینه بیماری‌های پوستی و بیماری‌های سیستمیک است یا علت زمینه‌ای خاصی ندارد و موقتی است.