تغذیه زنان بعد زایمان، یکی از موضوعات بسیار مهم

مادر شدن، یکی از عنوان‌هایی است که به محض مادر شدن به هر زنی داده می‌شود و این عنوان مادام‌العمر و همیشگی است یعنی تا آخر عمر وی، مسئولیت مادری و مقام مادری برای او محفوظ می‌باشد، حتی اگر فرزندش به سن میانسالی برسد، اما او هنوز یک مادر است. فرزند او در بزرگسالی و حتی زمانی که میانسال می‌شود در نزد دیگران یک فرد بزرگسال است، اما در چشم مادر، همیشه یک بچه است زیرا فرزند اوست.

مادر شدن سرآغاز یک مسئولیت خطیر و طولانی می‌باشد. تغذیه یکی از موضوعات بسیار مهمی است که یک مادر باید از آن آگاهی کامل داشته باشد، زیرا تغذیه مادر، بر روی تغذیه فرزند او چه در دوران جنینی و چه زمانی که فرزند وی به دنیا می‌آید تأثیر مهمی دارد.

اغلب مادران از کم بودن شیر خود گله دارند و این امر یک مسأله جدی است، زیرا نوزاد تازه به دنیا آمده در چند ماهه اول زندگی فرد به جز شیر مادر، از چیز دیگری نمی‌تواند تغذیه شود. ترشح شیر مادر با آنچه که شما در طول روز می‌خورید و می‌نوشید ارتباط مؤثر دارد.

تاثیر آب بر روی شیر مادر
نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز و در دوران شیردهی لازم است، اما برخی از مواد غذایی از عوامل مؤثر در تولید و ازدیاد شیر مادر هستند. غذاهای لاکتوژن‌دار می‌توانند در زیاد شدن شیرمادر مؤثر باشند. رساندن کالری کافی به بدن و همچنین تأمین مواد مغذی و مورد نیاز بدن می‌تواند در شیرآوری مؤثر باشد، اما مواد غذایی وجود دارند که حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند به فرآیند ترشح شیر کمک کرده و سبب ازدیاد شیرمادر شوند، این ترکیبات شامل: آرامبخش‌های طبیعی و گیاهی، استروئیدهای گیاهی، تریپتوفان و... می‌باشند.

از طرفی تأمین مواد معدنی مورد نیاز بدن و داشتن رژیم غذایی متعادل که دربرگیرنده تمامی مواد مغذی اعم از چربی‌ها می‌باشد می‌تواند به عملکرد بهتر سلول‌های عصبی و تولید و ترشح شیر کمک کند. در این‌جا بهترین مواد غذایی مناسب و مواد گیاهی که سبب تحریک و تولید شیرمادر می‌شوند را ذکر می‌کنیم:

رازیانه
رازیانه یکی از شناخته‌شده‌ترین گیاهان در تولید و افزایش شیر مادران می‌باشد. رازیانه‌ حاوی ترکیباتی می‌باشد که می‌تواند سبب تغییرات هورمونی شود بنابراین این ترکیبات دارویی می‌تواند با تحریک تولید استروژن و پرولاکتین که در تولید شیر مؤثر هستند، سبب افزایش ترشح شیرمادر شوند.

رازیانه را می‌توان به صورت خام و یا پخته شده مصرف کرد می‌توان آن را بخارپز کرده و یا در کره تفت داده و مصرف نمود. کارشناسان توصیه می‌کنند مصرف رازیانه به مدت دو هفته و یا یک هفته در میان انجام شود.

زردچوبه

زردچوبه حاوی ترکیبات شیرآور و شیرافزا بوده و از طرفی می‌تواند در پیشگیری از التهابات مؤثر باشد.

دانه‌های کنجد

دانه‌های کنجد سیاه و درشت در افزایش تولید شیر مؤثر می‌باشند و دانه‌های ریز و کمرنگ کنجد نیز علاوه بر شیرافزا بودن، هضم راحت‌تری در دستگاه گوارش دارند.

زردآلو

کارشناسان توصیه می‌کنند مادران شیرده برای افزایش شیر خود، زردآلو را در رژیم غذایی روزانه خود وارد کنند؛ زردآلو حاوی ویتامین C و سایر ویتامین‌ها به مقدار زیاد می‌باشد و از طرفی برای نوزاد نیز مفید است.

سبزیجات برگ پهن و سبز

سبزیجات برگ پهن مانند اسفناج، کلم، کاهو و ... از جمله مواد غذایی هستند که کارشناسان توصیه می‌کنند آنها را استفاده کنید زیرا مصرف آنها سبب ازدیاد شیرمادر می‌شود و منبع خوبی از انواع مواد معدنی، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها و فیتواستروژن‌ها می‌باشد که عمل شیرآوری را تقویت می‌‌کنند.

جعفری

جعفری یکی از مواد گیاهی است که سبب تقویت تولید شیرمادر و افزایش شیر می‌شود.

هویج و چغندر

این سبزیجات سرشار از بتاکاروتن می‌باشند و از طرفی در تولید شیر، این ماده به مقدار فراوان مورد نیاز می‌باشد. این سبزیجات همچنین حاوی روغن‌های فرار و فیتواستروژن بوده که در تولید شیر موثرند.

جوانه‌ها

انواع جوانه‌ها به‌ویژه جوانه جو در ازدیاد شیرمادر مؤثر بوده و علاوه بر این، سبب افزایش میزان چربی شیرمادر شده و در نتیجه شیرمادر چرب‌تر و مغذی‌تر بوده و نوزاد احساس سیری بیشتری می‌کند.

ماءالشعیر

ماءالشعیر در تولید و افزایش شیرمادر مؤثر است.

سیر

سیر نیز از جمله موادی است که حاوی ترکیباتی است که شیرافزا می‌باشند.

زنجفیل

زنجفیل برای راحت سرازیر شدن شیرمادر و روان شدن آن مؤثر است.

غلات و حبوبات

غلات و حبوبات نیز حاوی مواد شیرافزا می‌باشند. از معروف‌ترین آنها که پر مصرف نیز هست می‌توان برنج، جو و ارزن را نام برد. از حبوبات نیز می‌‌توان عدس و نخود را نام برد.

انواع مغزها

از جمله مغزهایی که به تولید شیرمادر کمک می‌کنند، مغز بادام می‌باشد، البته مصرف انواع مغزها به صورت خام بهتر است و از تفت دادن و مغزهای شور بهتر است اجتناب شود.

چربی‌ها و روغن‌ها

چربی‌های سالم، نقش مهمی در سوخت و ساز سلول‌های بدن و سلول‌های عصبی دارند. نوع چربی که مادر مصرف می‌کند در ترکیبات چربی شیر او تأثیر می‌گذارد، از این‌رو مادران شیرده سعی کنند از چربی‌های سالم مانند چربی‌های غیراشباع و اسیدهای چرب امگا-3 استفاده کنند و ازمصرف چربی‌های ناسالم مانند چربی‌های اشباع و اسیدهای چرب ترانس و روغن‌های جامد خودداری کنند.

جو دوسر

جو دو سر یکی از مغذی‌ترین مواد غذایی می‌باشد که حاوی پروتئین، ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر ترکیباتی است که سبب تغذیه سلول‌های عصبی، و همچنین کمک به سوخت و ساز چربی‌ها در بدن شده و روحیه افراد را نیز بالا می‌برد. بنابراین مصرف جو یکی از راه‌های افزایش شیرمادر می‌باشد.

کارشناسان معتقدند جو به سبب داشتن آهن به تولید شیر مادر کمک می‌کند و همچنین حاوی ترکیبات گالاکتوژن (شیرآور) می‌باشد و مانند سایر موادی که حاوی این ماده هستند در رفع افسردگی مؤثر است و از طرفی تعریق بدن را افزایش می‌دهد و ضداسپاسم نیز می‌باشد.

نوشیدنی‌ها

برخی از نوشیدنی‌ها به تولید شیر مادر کمک می‌کنند مانند آب، برخی از دم کرده‌ها و چای‌ها که حاوی لاکتوژن می‌باشند.

مخمر آبجو
این ماده علاوه بر کمک به تولید و افزایش شیر مادر، حاوی ترکیبات باارزش مانند ویتامین‌های B بوده که این ترکیبات وارد شیر مادر شده و آن را مغذی می‌کنند. مخمر آبجو همچنین از میزان بالای فیتواستروژن برخوردار می‌باشد.