علائم تنبلی تخمدان، این قصه سردراز دارد

تنبلی تخمدان یک نوع اختلال سیستم غدد درون‌ریز است که برای زنان اتفاق می‌افتد و باروری آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر چه در حال حاضر هیچ علت شناخته‌شده‌ای برای تنبلی تخمدان وجود ندارد، اما لازم است که این بیماری به موقع تشخیص داده شود و مورد درمان قرار گیرد. کاهش وزن، خطر بروز سایر مشکلات سلامتی مرتبط با تنبلی تخمدان را کاهش می‌دهد.

ممکن است شما علائم و نشانه‌های تنبلی تخمدان را در خود مشاهده کنید؛ این علائم معمولاً در طول اواخر دوره نوجوانی (۱۰ تا ۱۹ سال) و یا در اوایل دهه بیست سالگی ظاهر می‌شوند. علائم و نشانه‌های تنبلی تخمدان می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

نامنظم بودن دوره‌های قاعدگی و یا نداشتن دوره قاعدگی

باردار نشدن به دلیل تخمک‌گذاری نامنظم و یا عدم وقوع تخمک‌گذاری

رشد بیش از حد موهای روی صورت، سینه، کمر و یا باسن (هیرسوتیسم)

افزایش وزن

نازک شدن موهای سر و ریزش آن‌ها

چرب شدن پوست و جوش یا آکنه زدن

با مشاهده هر یک از این علائم لازم است برای درمان و کاهش عوارض دیگر در آینده به متخصص زنان و زایمان مراجعه شود.

تنبلی تخمدان چیست؟

زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، ممکن است علائمی مانند وجود کیست در تخمدان‌ها، اختلالات قاعدگی و نامنظم شدن سطوح آندروژن (نوعی هورمون جنسی مردانه) خون را مشاهده کنند.علاوه بر این تنبلی تخمدان، شایع‌ترین علت ناباروری در زنان است؛ به دلیل اینکه تخمک‌گذاری اتفاق نمی‌افتد. زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند و در عین حال باردار می‌شوند، احتمال پرخطر بودن بارداری آنها بیشتر است.

دلایل تنبلی تخمدان

در حال حاضر، هیچ علت شناخته‌شده‌ای برای تنبلی تخمدان وجود ندارد. با این حال مصرف بیش از حد انسولین، التهاب‌های کم درجه و عوامل ژنتیکی با خطر ابتلا به تنبلی تخمدان ارتباط دارند.

عوامل خطر

زنانی که نسبت به انسولین مقاوم هستند، قادر به استفاده مؤثر از انسولین نیستند و این باعث می‌شود پانکراس انسولین اضافی تولید کند تا نیازهای بدن به گلوکز را پاسخگو باشد (انسولین گلوکز را از خون گرفته و به سلول‌ها می‌رساند).انسولین اضافی به دلیل تأثیر بر تولید آندروژن، توانایی زنان برای تخمک‌گذاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تحقیقات نشان داده است که زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، التهاب‌های کم درجه دارند و این نوع التهاب‌ها، تخمدان پلی کیستیک را برای تولید آندروژن تحریک می‌کنند.بالا رفتن سطح آندروژن علاوه بر ناتوانی در تخمک ‌گذاری، می‌تواند باعث شود بیمار به رشد بیش از حد موها و اضافه وزن دچار شود. تصور می‌شود کم‌کاری تخمدان یک مؤلفه ژنتیکی است و شیوع آن در بین افرادی که مادر یا خواهرشان به این عارضه دچار شده‌اند، بیشتر است.

تست و تشخیص

از آنجا که هیچ آزمایش منحصر به فردی برای تشخیص کم‌کاری تخمدان وجود ندارد، برای تشخیص این بیماری ابتدا باید احتمال وجود سایر بیماری‌ها را رد کرد. تست‌‌های تشخیصی معمول، عبارتند از:

معاینه فیزیکی: فشار خون، اندازه دور کمر و شاخص توده بدنی (BMI) اندازه‌گیری می‌شوند و به نواحی که در آنها موهای اضافی رشد کرده توجه می‌شود.

معاینه لگنی: پزشک با لمس کردن تخمدان‌هایی که متورم و بزرگ شده‌اند می‌تواند متوجه وجود کیست‌های کوچک شود.

آزمایش‌های خون: سطوح هورمون آندروژن و گلوکز خون بررسی می‌شود.

سونوگرافی واژینال: یک میله سونوگرافی که با استفاده از امواج صوتی تصاویری از ناحیه لگن بدست می‌دهد، در درون واژن قرار داده می‌شود. وجود کیست در تخمدان و ضخیم بودن پوشش رحم (ناشی از قاعدگی‌های نامنظم) می‌تواند نشان از تنبلی تخمدان باشد.

برای تأیید تشخیص تنبلی تخمدان، از این سه علامت اصلی، دو علامت باید وجود داشته باشند:

اختلال در قاعدگی

بالا بودن سطح آندروژن خون

تخمدان پلی کیستیک

تخمدان برخی افراد مبتلا به تنبلی تخمدان، طبیعی به نظر می‌رسد. همچنین ممکن است برخی زنان مبتلا به کیست تخمدان، به تنبلی تخمدان مبتلا نباشند.

عوارض

تنبلی تخمدان می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی شود که برخی از آنها جدی هستند. چاقی احتمال بروز این بیماری‌ها را بیشتر می‌کند. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:

دیابت نوع 2

اختلالات کلسترول

فشار خون بالا

بالا بودن سطح پروتئین واکنشی سی؛ که می‎‌تواند نشان از وجود بیماری‌های قلبی عروقی باشد.

سندروم متابولیک؛ گروهی از علائمی که افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی را نشان می‌دهند.

استئاتوهپیاتیت غیرالکلی؛ التهاب شدید کبد که ناشی از تجمع چربی اضافی در کبد است.

آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب)

سرطان دیواره رحم

فشار خون بالا و یا دیابت در دوران بارداری

درمان

هیچ روش درمانی مشخصی برای کم‌کاری تخمدان وجود ندارد، بنابراین تنها می‌توان بر مدیریت و کنترل علائم تمرکز کرد. گذشته از ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برای کاهش وزن؛ برخی داروها از جمله انسولین، می‌توانند برای تنظیم سطوح هورمونی تجویز شوند.

داروها

قرص‌های ضدبارداری؛ این قرص‌ها می‌توانند سیکل قاعدگی را کنترل کنند، سطح آندروژن را کاهش دهند و به درمان جوش و آکنه کمک کنند.

داروهای مخصوص باروری؛ این داروها می‌توانند تخمک‌گذاری را در بیمارانی که می‌خواهند باردار شوند، تحریک کنند. از جمله این داروها کلومیفن است که به صورت خوراکی مصرف می‌شود و یا گنادوتروپین‌هایی مانند هورمون محرک فولیکول (FSH) و یا هورمون ایجادکننده جسم زرد در تخمدان (LH)، که به صورتی تزریقی مصرف می‌شوند.

داروهای ضد چاقی

داروهای ضد آندروژن

داروهای مخصوص درمان دیابت

ممکن است داروهایی برای کاهش رشد بیش از حد موها تجویز شوند که زنان باردار نباید این داروها را مصرف کنند. توجه: اگر این داروها در زمان بارداری مصرف شوند، به دلیل خطر تولد نوزاد ناقص لازم است با مصرف داروی اسپیرونولاکتون، از بارداری پیشگیری شود. مصرف این داروها در طول دوران شیردهی توصیه نمی‌شود. روش‌های لیزر مو و یا الکترولیز، هورمون درمانی و مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی؛ سایر گزینه‌های درمانی برای رفع رشد بیش از حد موها هستند.

عمل جراحی

اگر داروهای باروری اثری نداشتند، گاهی اوقات عمل جراحی روی تخمدان‌ها انجام می‌شود تا احتمال تخمک‌گذاری افزایش یابد. در یکی از انواع عمل‌های جراحی، تخمدان‌ها با استفاده از یک سوزن کوچکی که حامل جریان الکتریکی است سوراخ می‌شوند؛ این فرایند که با نام حفاری تخمدان‌ها شناخته می‌شود با کاهش سطح آندروژن می‌تواند باعث عمل تخمک‌گذاری شود. در عمل جراحی لاپاراسکوپی، برش‌های کوچکی روی شکم ایجاد می‌شوند و با استفاده از یک دوربین کوچک، اندام‌های درون لگن قابل‌ مشاهده می‌شوند. اکثر زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، با طی کردن فرایند درمان می‌توانند باردار شوند.

سایر روش‌های جراحی عبارتند از: اوفورکتومی (برداشتن یکی از تخمدان‌ها)، هیسترکتومی، آسپیریشن کیست. اطلاعاتی وجود دارد که در مورد نقش عمل جراحی چاقی در درمان تنبلی تخمدان بحث می‌کند. این عمل جراحی برای زنانی که در گروه افراد بسیار چاق با شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از ۴۰ و یا ۳۵ تا ۴۰ قرار می‎گیرند و به بیماری‌های مربوط به چاقی مبتلا هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تغییر در سبک زندگی

اگر به تنبلی تخمدان مبتلا هستید و اضافه وزن دارید، کاهش وزن و پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند برخی از علائم شما را بهبود بخشد. ورزش کردن، ترک سیگار و برخی مراقبت‌ها نیز در کاهش علائم مؤثر هستند.

تنبلی تخمدان در دوران بارداری و یائسگی

زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، ممکن است اثرات آن را در طول زندگی خود، از جمله در دوران بارداری و بعد از یائسگی تجربه کنند. خطر سقط جنین، ابتلا به دیابت بارداری، فشار خون بالا در زمان حاملگی که با نام پری-اکلامپسیا یا مسمومیت حاملگی شناخته می‌شود و زایمان زودرس در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان بیشتر است.

پس از تولد، احتمال اینکه نوزاد به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان منتقل شود و یا اینکه قبل از تولد یا به محض تولد بمیرد بیشتر است. این عوارض بیشتر در چندقلوزایی مانند دوقلو زایی، سه‌قلو زایی و ... اتفاق می‌افتد. علائم تنبلی تخمدان مانند هیرسوتیسم (رشد بیش از حد موها) و طاسی با الگوی مردانه می‌توانند تا دوران یائسگی ادامه داشته باشند و حتی شدیدتر هم شوند. با افزایش سن خطر ابتلا به عوارض ثانویه‌ای که به تنبلی تخمدان‌ها ربط دارند (مانند بیماری‌های قلبی)، افزایش می‌یابد.

اگر فکر می‌کنید ممکن است به تنبلی تخمدان مبتلا باشید و یا اگر تست‌های تشخیصی نشان داده‌اند که شما به تنبلی تخمدان مبتلا هستید، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان و مدیریت علائم خود، به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.