آمار سقط جنین در ایران، چرا بالا رفته؟

طبق اعلام آمار رویدادهای حیاتی سازمان ثبت‌ احوال، آمار رشد موالید در سال ۹۴ تعداد ۱٫۵ میلیون نفر و در ۱۱ ماهه‌ی اول سال ۹۵ تعداد ۱٫۴ میلیون نفر تولد است. این در حالی است که برخی منابع آمار سقط‌ جنین سالیانه در کشور را ۳۵۰ هزار مورد اعلام کرده‌اند که این آمار بالغ‌ بر ۲۲ درصد از کل موالید سالیانه در کشور است[۱]. این نسبت آماری اهمیت بالای رسیدگی به مسئله‌ی سقط‌ جنین را به‌ خوبی روشن می‌کند.
طبق گزارش مرکز پزشکی قانونی کشور، آمار سقط‌ جنین قانونی در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴، ۱۹٫۸ درصد رشد داشته است. به عبارتی در سال ۹۵، ۸۵۳۷ مورد سقط‌ جنین قانونی اتفاق افتاده است که این آمار در سال ۹۴ ،۷۱۲۵ مورد بوده است. ضمن اینکه آمار رشد درخواست سقط‌ جنین افزایش ۲۳ درصدی در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ داشته است[۲].
بر اساس آمار موجود، سقط‌ جنین قانونی فقط حدود ۲ درصد از کل سقط‌ جنین‌ها را تشکیل داده است و حدود ۹۸ درصد آن به شکل غیرقانونی یا خودبه‌خود اتفاق افتاده است که این امر نشان‌دهنده‌ی خطر جدی برای سلامت مادران و همچنین وجود مراکز غیرقانونی برای انجام سقط‌ جنین و نیز فروش غیرمجاز داروهای سقط‌ جنین و دسترسی مردم به آن است. ضمن اینکه تعداد زیادی از سقط‌ جنین‌ها به‌صورت غیرقانونی است. افزایش سقط‌ جنین‌های قانونی نیز امری نگران‌کننده است؛ زیرا درصد رشد سقط‌ جنین قانونی در برخی استان‌ها مانند سمنان ۱۳۰٫۸ درصد و یا در زنجان ۴۵٫۵ درصد در طول سال ۹۴ تا ۹۵ بوده و هم‌چنین در طول ۱۰ سال اخیر میزان سقط‌ جنین‌های قانونی رشدی ۱۰ برابری داشته است که این موضوع نیاز به رسیدگی جدی و فوری دارد.

عوارض سقط جنین
آمار بالای سقط‌ جنین در کشور در حالی است که ضمن از دست رفتن این تعداد جمعیت زیاد در کشور، عوارض جسمانی زیادی برای مادران به دنبال دارد؛ ازجمله: نازایی، بقایای بارداری و عوارض ناشی از آن، عفونت‌های رحمی، پریتونیت، هیسترکتومی و … که حتی در برخی موارد می‌تواند منجر به مرگ مادران شود.[۳]
لذا افزایش صدور مجوزهای قانونی سقط‌ جنین در طی سالیان اخیر و عدم کاهش آمار کلی سقط‌ جنین نشان از بی‌برنامگی و عدم نظارت و اهتمام کافی نهادهای مسئول برای ریشه‌یابی و حل این مشکل دارد.

عوامل سقط جنین
بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که عوامل متعددی باعث تشدید سقط جنین در کشور شده است از جمله رواج و گسترش غربالگری ها و وجود درصد خطای بالای این آزمایش ها، دسترسی آسان به قرص ها و آمپول های سقط جنین برای افراد، الگوی تغذیه ای نامناسب زنان و از همه مهم‌تر از بین رفتن قبح سقط جنین و نگرش منفی جامعه به انجام این عمل غیر انسانی است (البته در مواردی که سقط بدون علت موجه شرعی و پزشکی باشد).

پیشنهادات
با توجه به تغییر نگرش بسیاری از افراد جامعه نسبت به سقط‌ جنین و عادی شدن آن در بین مردم لازم است برای جلوگیری از این معضل زمینه‌سازی فرهنگی و توجه جدی به آگاهی افراد در هنگام ازدواج نسبت به عوارض زیاد سقط‌ جنین و ترویج فرزندآوری و جایگزین کردن فرهنگ چند فرزندی به‌ جای تک‌فرزندی می‌تواند در بسیاری از موارد از تصمیم افراد برای سقط‌ جنین‌های غیرقانونی جلوگیری کند.
در کنار فرهنگ‌سازی در این زمینه اقدامات دیگری از جمله موارد زیر پیشنهاد می‌شود.
نظارت و برخورد جدی‌تر با مراکز غیرقانونی سقط‌ جنین و داروخانه‌های متخلف در ارائه‌ی قرص‌ها و آمپول‌های سقط‌ جنین
اهتمام نهادهای قضایی و مسئول برای احیای قانون مجازات اسلامی در مورد سقط‌ جنین و جدیت در اجرای آن
قاعده‌مند کردن آزمایش‌ها و بررسی‌های دوران بارداری و جلوگیری از غربالگری‌های گسترده و بدون اندیکاسیون و به حداقل رساندن خطای این آزمایش‌ها (طبق محتوای کتب مرجع و مستندات علمی، تنها زنان بارداری که بیش از ۳۵ سال سن داشته و یا سابقه‌ی بیماری ژنتیکی خاصی در خود یا خانواده داشته باشند، نیاز به غربالگری دوران بارداری دارند. این در حالی است که در کشور ما این غربالگری‌ها بی‌هیچ دلیل علمی، برای تمام زنان باردار تجویز می‌شود و هزینه‌ی جانی و مالی بسیاری را بر مردم تحمیل می‌کند).