دفع مدفوع در کودکان، علت غیرارادی بودن آن

علت دو سوم کودکان مبتلا به دفع غیرارادی مدفوع ، ناشی از تجمع مدفوع در راست روده و یبوست مزمن می باشد.

علت دو سوم کودکان مبتلا به دفع غیرارادی مدفوع ، ناشی از تجمع مدفوع در راست روده و یبوست مزمن می باشد. دفع غیرارادی مدفوع در سنین مدرسه بیشتر در پسرها دیده می شود . علل شایع دفع غیرارادی مدفوع عبارت است از :

1 . مسائل و مشکلات خانواده :

اگر به علت مشکلات و مسائل خانواده یا علل دیگر به آموزش کودک برای کنترل مدفوع در زمان مناسب توجه نشود ( کنترل مدفوع باید از یک و نیم تا سه سالگی انجام گیرد ) ، بنابراین کودک یاد نخواهد گرفت که مدفوعش را کنترل کند و بدون اختیار در شلوارش مدفوع خواهد کرد. بعضی از مواقع دیده میشود که مادر هنوز به پاهای کودک چند ساله پوشک می بندد این عمل کاملا اشتباه است.

۲ . خشم و عصبانیت کودک :

اگر کودک در خانواده ای باشد که دچار بی ثباتی و از هم پاشیدگی است ، بنابراین کودک دچار دفع غیرارادی مدفوع خواهد شد و دفع غیرارادی مدفوع او نشانه ی خشم و دفاعی است که کودک به طور ناخودآگاه از خود نشان می دهد و تا هنگامی که از هم پاشیدگی خانواده اصلاح نشود ، وضع غیرارادی مدفوع کودک ادامه خواهد یافت.

بعضی از پدر و مادرها در چنین شرایطی به جای برطرف کردن عدم امنیت کودک ، او را هر چند روز تنقیه می کنند یا شیاف استعمال می کنند که هیچگونه کمکی نخواهد کرد.

این کودکان در مدرسه هم ممکن است در شلوار خود مدفوع کنند و در نتیجه وجود مدفوع در شلوار و بوی مدفوع سبب میشود که هم کلاسی های کودک از او دوری کنند و یا او را مسخره و سرزنش کنند و این عمل ممکن است مانع رفتن کودک به مدرسه گردد و حتی منجر به ترک تحصیل او شود و به مشکل کودک اضافه گردد.

بعضی از پدر و مادرهای چنین کودکانی ، از دفع غیرارادی مدفوع فرزند خویش احساس ناراحتی می کنند و از این که برای او چنین مشکلی به وجود آمده است نگرانند. بعضی دیگر به رفتار خودشان ادامه می دهند و هیچ حاضر به درک علت پیدایش چنین مشکلی برای کودک نیستند.

3 . خودداری از دفع مدفوع :

بعضی از پدر و مادرها مخصوصا مادرها بیش از حد به نظافت کودک اهمیت می دهند و میخواهند رفتار کودک به بهترین صورت باشد و دائما به کودک (( آره و نه )) می گویند و مخصوصا در هنگام دفع مدفوع از او انتقاد می کنند ، در نتیجه این کودکان در هنگام دفع مدفوع از دفع آن خودداری می کنند.

این کودکان اغلب در خانواده هایی هستند که پدر بی توجه است و مادر انتقادگر و خرده گیر ، بنابراین چنین کودکانی به طور طبیعی یاد نخواهند گرفت در موقعی که احساس دفع می کنند ، مدفوع کنند و کنترل مدفوع را بیاموزند.

موقعی که پدر و مادر با اصرار زیاد کودک را وادار می کنند که مدفوع کند ، کودک متوجه دفع کردن میشود ، ولی در همین هنگام عضلات مقعد او منقبض می گردد و مدفوع را در خود نگه می دارد ، بنابراین حجم مدفوع کودک به تدریج افزایش می یابد و عضلات کف لگن کودک تحریک می گردد ، ولی کودک خود را در وضعی که مدفوع را نگه دارد قرار می دهد.

این حالت سبب می شود که به تدریج حس دفع مدفوع در چنین کودکی کاهش یابد. از طرف دیگر سرازیر شدن مواد مدفوعی رقیق از قسمت های بالاتر روده ها به ناحیه ی راست روده ( رکتوم ) سبب میشود که مدفوع شل از اطراف مدفوع های خشک و تجمع یافته در رکتوم کودک ، بدون اختیار و توجه کودک در شلوار او دفع شود و وی دچار دفع غیرارادی مدفوع می گردد.

پس از گذشت چند روز یا یکی دو هفته از این حالت ، کودک دچار بی اشتهایی ، کناره گیری و عصبانیت می گردد تا این که مدفوع زیادی که در ناحیه ی رکتوم او وجود دارد ، دفع شود.

واکنش پدر و مادرها در مقابل دفع غیرارادی مدفوع ، اکثرا به صورت سرزنش و خجالت دادن کودک و حتی تنبیه او خواهد بود. کودک از ترس و یا خجالت ، زیرپوش های کثیف خود را پشت کمد یا در کشوها مخفی می کند و اگر از او پرسیده شود ، انکار می کند ، ولی پدر و مادر در هر نوبت کودک را سرزنش می کنند. پدر و مادر فکر میکنند کودک مخصوصا و از روی لجاجت در شلوار خود مدفوع می کند و حال آن که این عمل کودک بدون اراده و ناخودآگاه است.

- کودکان مبتلا به عقب افتادگی ذهنی و حتی ضایعات مغزی خفیف ، مدفوع خود را بدون اراده دفع می کنند. مغز این کودکان قادر نیست کنترل کردن مدفوع را یاد بگیرد و انجام دهد.

- بعضی از کودکان در نتیجه ی عیب عضوی ( بیماری هیرشپرنگ ) دچار دفع غیرارادی مدفوع می گردند. در چنین مواردی کودک از هفته ی اول تولد دچار یبوست می باشد . چنین کودکانی باید به وسیله ی پزشک متخصص معاینه شوند و با عکس برداری از راست روده ( رکتوم ) و نمونه برداری از روده ، بیماری تشخیص داده شود و درمان گردد.