اختلال تیک در کودکان، راه حل های درمانی

انقباض های کوچک یا تیک ها عادت های عصبی هستند که بیشتر در بین کودکان به ویژه پسرهای شش تا دوازده سال مشاهده می شوند.

انقباض های کوچک یا تیک ها - حرکت های تکرار شونده و غیرارادی و نامنظم- عادت های عصبی هستند که بیشتر در بین کودکان به ویژه پسرهای شش تا دوازده سال مشاهده می شوند. آنها شامل چشمک ، تکان شانه ها ، صدا در آوردن با زبان ، دهن کجی یا ادا در آوردن و تکان سر هستند و انواع گوناگونی دارند.

گاهی تیک در اثر بازتاب دوره ای پرتنش از زندگی ایجاد می شود ولی در اغلب موارد این حرکت های عادتی و منفرد نتیجه ی تنش های دوره ی رشد هستند. یکی از بیماران ما مرد جوانی بود که وقتی معلم ریاضی اش درس جدیدی را آغاز می کرد دچار تیک می شد.

معمولا تیکی که در اثر یک فشار عصبی ایجاد شده باشد در طول چند هفته ناپدید می شود. سرزنش و یادآوری های بیش از حد روند ترک عادت را تسریع نمیکند. در برخی موارد نادر تیک بیش از چند هفته باقی می ماند. اگر تیک ماندگار شد و با ارتباطات اجتماعی تداخل پیدا کرد یا موجب شرمندگی شد باید به طور مستقیم از طریق مجموعه ای از مداخلات از پیش طراحی شده که در زیر آمده مورد بررسی قرار گیرد.

تیک های شدید یا مجموعه ای از آنها میتوانند نگرانی های بیشتری ایجاد کنند. اگر این تیک ها با صداهای عجیب و کلمات نامفهوم همراه گردد ممکن است نشانه های یک اختلال عصبی به نام سندرم گیلز دو لاتورت باشد. اگر علایمی از تیک وجود دارد که ممکن است نشانه های یک مشکل جدی احساسی یا عصبی باشد معاینه ی پزشکی ضروری است.

از تنش بکاهید:

از آنجا که یک تیک معمولا بازتاب فشار عصبی است بکوشید میزان تنش و اضطراب در زندگی کودکتان را با کاهش برنامه های هفتگی کمک در حل و رفع مشکلات تحصیلی یا اجتماعی یا هر گونه فعالیتی که اضطراب را بر طرف کند به حداقل رسانید.

بکوشید با ایجاد اعتماد به نفس و یک تصور شخصی خوب در کودک او را برای مقابله با فشارهای زندگی آماده کنید.

آگاهی را آموزش دهید:

از کودک بخواهید تا در حالی که خود را در آینه نگاه می کند ظاهر تیک و نحوه ی ایجاد آن را برایتان شرح دهد. اگر در اثر تیک شانه هایش را تکان می دهد الگوی حرکت میتواند این باشد که ماهیچه هایش قبل از بروز تیک منقبض می شوند.

شانه ها حدود پنج سانتی متر بالا می آیند چند ثانیه در آنجا باقی می مانند سپس به وضعیت طبیعی خود برمیگردند. ممکن است این حرکت در هر دوره سه بار متوالی تکرار شود. به کودک کمک کنید تا فهرستی از موقعیت هایی که تیک بیشتر در آنها رخ می دهد تهیه کند سپس زیان های اجتماعی این عادت ( در هر موقعیت ) را به فهرست یاد شده بیفزاید.

یک فعالیت فرعی به کودک بیاموزید:

نکته ی کلیدی در غالب شدن بر یک حرکت غیرارادی ماهیچه ای ( تیک ) جایگزینی آن با حرکتی دیگر است. این حرکت باید ماهیچه هایی را که در جهت خلاف ایجاد تیک هستند منقبض کند. برای جلوگیری از حرکت های مداوم شانه ، شانه ها را پایین بکشید و برای چند دقیقه نگه دارید.

برای پرش پلک یا چشمک زدن های غیرارادی نیز به همین گونه عمل کنید یعنی ابروها را بالا ببرید و چشم ها را برای چند دقیقه کاملا باز نگاه دارید. برای لرزش دست از کودک بخواهید مشت خود را سفت کرده سپس آن را شل کند.

تحسین کنید:

تمرین مداوم و استفاده از حرکت های خنثی کننده مهمترین عوامل برای غلبه بر یک تیک هستند. اگر کودکتان به اندازه ی کافی تمرین می کند او را تحسین کنید و در صورتی که بلافاصله پس از آغاز تیک موفق به کنترل ماهیچه هایش می شود به او پاداش دهید.

تمرین های منفی را به کار بگیرید:

اگر روش های شرح داده شده موثر نبودند جلساتی از تمرین منفی را به برنامه ی خود اضافه کنید. از کودک بخواهید تیک مورد نظر را به طور ارادی تکرار کند تا ماهیچه های دخیل در آن حرکت خسته شوند. مثلا در مورد پلک زدن های غیرارادی کودک باید تا خسته شدن عضلات صورت و پلکش به سرعت پلک بزند.

کودکی که شانه هایش را بالا و پایین می اندازد باید تا مرحله ی خسته شدن ماهیچه های شانه اش حرکت های یاد شده را تکرار کند البته نه تا مرحله ای که ماهیچه با کار بیش از حد رگ به رگ شود. هدف از این گونه تمرینات تنبیه کودک نیست بلکه تضعیف تیک از طریق استفاده ی زیاد از ماهیچه هاست.