برچسب زدن به کودکان، عواقبش را می دانید؟

گویی یکی از ویژگی های ما انسان ها این است که افراد یا اشیاء را طبقه بندی کنیم.

گویی یکی از ویژگی های ما انسان ها این است که افراد یا اشیاء را طبقه بندی کنیم. در زبان انگلیسی چنین ترکیب هایی به فراوانی یافت می شود: جادوگران بدجنس، دانشمندان دیوانه، پروفسورهای خُل و چل.

اما وقتی بر گروهی از افراد، به این شکل برچسب می زنیم، بیشتر اوقات بخشی از حقیقت را نادیده گرفته ایم و گاهی نیز کل آن را نادرست جلوه داده ایم. اگر زنی با اتومبیلش تصادف کند، می گوییم: زن ها که رانندگی بلد نیستند. اما اگر برای یک مرد تاجر چهل ساله این اتفاق بیفتد، معمولاً آن را به حساب بدشانسی او می گذاریم.

برچسب زدن کار خوبی نیست

گاهی برچسب زدن به کسی حکم شوخی دارد؛ گاهی نیز توهین آمیز است. بچه ها در زندگی از تجربۀ زیادی برخوردار نیستند و نمی توانند جنبۀ شوخی برچسب زدن را به طور کامل درک کنند.

آنها ممکن است حرف شما را به طور کامل قبول کنند و سپس مطابق با آن عمل نمایند. هرچه باشد فرزندان شما به شما اعتماد دارند و تصور می کنند که شما حقیقت را به آنها می گویید.

آه، اون باهوش ترین عضو خانواده است، اما عقلش به چیزهای معمولی نمی رسد.

او آرام و قرار ندارد.

ته تغاری من خیلی ترسوست. همه چیز او را نگران می کند

شاید حقیقت داشته باشد که پسرتان باهوش اما سر به هواست یا دخترتان کمی بی آرام و قرار یا کوچکترین فرزندتان خیلی محتاط است. اما اگر به آنها برچسبِ حواس پرت، طغیان گر یا ترسو بزنید، فقط کار را خراب تر کرده اید.

نکته:

برچسب چه خوب باشد چه بد، بخشی از خودپندارۀ فرزند شما خواهد شد.

گاهی با دیدن حقیقتی کم اهمیت به کودک برچسب می زنیم، اما این برچسب به سرعت تاثیر مضاعفی پیدا می کند. مثلاً اگر به فرزندمان بگوییم دست و پا چلفتی، هنگامی که شیء شکننده ای را برمی دارد، نگران آن است که مبادا آن را بیندازد. سپس از شدت نگرانی آن را هم می اندازد.

برچسب های مثبت و منفی: برچسب های دو کلمه ای

والدین در بسیاری از اوقات با مقایسه شباهت ها و تفاوت های فرزندانشان به آنها برچسب می زنند. فرزندان نخست در بسیاری از اوقات مضطرب و خجالتی اند، حال آنکه هم شیر کوچکتر آنها معمولاً برون گرا و خوش برخورد است.

گاهی با برچسب زدن به بچه هایی که جنسیت متفاوت دارند، تعادل بین آنها را برقرار می کنیم: سرباز کوچولوی مامان و عروسک بابا. گاهی با برچسب زدن یکی از بچه ها را به عضو دیگری از خانواده وصل می کنیم: تو مثل پدرت هستی.

از سر محبت برچسب زدن

گاهی از سر عشق و محبت به فرزندمان برچسب می زنیم، اما علاوه بر محبت، پیام قوی دیگری نیز توسط این برچسب به فرزندمان منتقل می شود: وسواسی نازنین من، پسر زلزلۀ من!

برچسب های مثبت نیز ممکن است مانند برچسب های منفی، جنبۀ منفی داشته باشند. اگر به طور دائم برچسب مسئولیت پذیر را به یکی از بچه ها بزنیم، او همیشه احساس می کند که ملزم است خوش رفتاری کند.

اگر رفتاری غیرمسئولانه از خود نشان دهد، دیگران چه فکری خواهند کرد؟ ممکن است خود واقعی او هم جنبه های مسئولیت پذیر و بی خیال داشته باشد.

گاهی ممکن است او بخواهد بی خیال همه چیز شود اما این برچسب او را از این کار باز می دارد. علاوه بر این ممکن است نگران شود که والدینش فقط جنبۀ مسئولیت پذیرِ وجود او را دوست داشته باشند و اگر با او به صورت یک پسر واقعی روبه رو شوند، او را دوست نخواهند داشت.

پیام های دوگانه

گاهی با برچسبی که به فرزندمان می زنیم، در واقع نیاز خود را به عنوان یک والد ارضاء می کنیم. از خودتان بپرسید که انگیزه تان چیست؟

گاهی برچسبی که به ظاهر منفی است پیام دوگانه ای را منتقل می کند. ممکن است والدینِ یک زلزله، در اصل به سطح انرژی بالا و بی خیال بودن فرزندشان افتخار کنند.

داشتن یک فرزند ترسو حس مادرانه ما را ارضا می کند، همۀ ما دوست داریم احساس کنیم که کسی به ما نیازمند است. ایا دوست دارید که فرزند مضطرب تان برای اینکه احساس آرامش کند به شما روی آورد؟ آیا فرزند بی آرام و قرار شما همان کارهایی را نمی کند که شما دوست داشتید اما هیچوقت جرات نمی کردید انجام دهید؟

شما بزرگسال هستید، پس بر عهدۀ شماست که احساسات خود را بررسی کنید و دریابید که چه چیزی به صلاح فرزندانتان است. شاید لازم است به تدریج و آرام وابستگی فرزند ترسوی خود را نسبت به خودتان کاهش دهید و به او کمک کنید که روی پاهای خود بایستد. شاید بتوانید به فرزند قانون شکن خود بیاموزید که رفتار مخاطره آمیز همیشه به نفع او نیست.

خنثی کردن تاثیر برچسب ها

اگر تاکنون برچسب حواس پرت یا منزوی را به فرزندتان می زدید، چگونه می توانید اثر آن را خنثی کنید؟ اگر برچسب ها بخشی از خودانگاره فرزند شما را شکل می دهند، لازم است، نگرش او را نسبت به خود تغییر دهید.

نکته:

برای تغییر دادن برچسب، پیامتان را تغییر دهید.

دوست دارید فرزندتان چه احساسی نسبت به خودش داشته باشد. سعی کنید آن را تصور کنید. سپس به فرزندتان پیام هایی بدهید که به او کمک کند خود را به گونه ای دیگر تصور کند.

کودک تنبل می تواند اهل همکاری و کمک و فرد پر انرژی شود. کودک بی آرام و قرار می تواند ثبات و تمرکز بیشتری پیدا کند. وقتی در ذهن خود تصویری روشن پیدا کردید، با کلام و رفتار خود در جهت رسیدن به آن تصویر، به فرزندتان پیام ارسال کنید.

ایمان داشته باشید

از نسبت دادن صفت هایی مانند تنبل، پر سر و صدا و خشن به فرزندتان اجتناب کنید. در رفتارتان نیز نشان ندهید که چنین نظری نسبت به آنها دارید. اگر کمک هایی را که می خواهید در خانه انجام نمی دهند و از کمک کردن آنها عصبی می شوید، خودتان آن کارها را انجام ندهید.

نکته:

بگویید: وقتی که ، نگویید اگر.

وقتی رفتار فرزندتان متناسب با برچسبی است که خورده است، احساس خود را نسبت به این موضوع به زبان بیاورید و به او بگویید که از او چه رفتاری را انتظار دارید.

برخوردی جدی و قاطع داشته باشید. به آنها نگویید که چقدر بی مسئولیت یا بداخلاق اند، در عوض احساس خود را نسبت به رفتارشان ابراز کنید و بگویید که رفتار مناسب از نظر شما چیست.

به جای اینکه بگویید: تو چقدر تنبلی، دوست ندارم هی تکرار کنم که اتاقت را جمع کنی. بگویید: انتظار دارم وقتی از تو خواستم، این کار را انجام بدهی.

فرض کنید که فرزندتان کار را انجام خواهد داد. بگویید وقتی ظرف ها را شستی می توانی تلویزیون تماشا کنی، یا در تعطیلات پایان هفته چه موقع وقت داری به من در انجام کارهای باغچه کمک کنی.

اگر دخترتان صبح ها به راحتی از خواب بیدار نمی شود، او را فقط یک بار صدا کنید. اگر بی توجهی کرد و دیر به مدرسه رسید، اجازه بدهید خودش با پیامدهای کارش رو به رو شود. اما بعداً از فرصت استفاده کنید و در این باره با او صحبت کنید.

برای خنثی کردن برچسب

وقتی به فرزندمان برچسب می زنیم، اغلب به او یادآوری می کنیم که برچسبش چقدر درست است. برای خنثی کردن تاثیر برچسب، معمولاً می توانید به مواردی اشاره کنید که برچسب صدق نمی کرد.

اگر یکی از فرزندانتان گفت: برادرم بلد نیست صبح ها زود از خواب بیدار شود، یادآوری کنید که فلان روز که به مسافرت رفته بودید چقدر راحت و بی دردسر از خواب بیدار شد.