افسردگی پس از زایمان، علائم و درمان

افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی موقتی است که در دوران بارداری و متعاقب آن پس زایمان و به دلیل ترشح هورمون‌های بارداری و زایمان ایجاد می‌شود. این نوع افسردگی به دو شکل بروز می‌کند: نوعی که بلافاصله پس از زایمان آغاز می‌شود که به صورت ملایم بروز کرده و حدود ۸۰% از زنان، پس از زایمان به آن مبتلا می‌شوند . نوع دوم که با تأخیر همراه است. نوع دوم همان چیزی است که بیشتر در میان مردم تحت عنوان افسردگی پس از زایمان شناخته می‌شود. این نوع که شدیدتر بوده معمولاً چندین هفته پس از زایمان بروز می‌یابد. در مجموع حدود ۱۰ تا ۱۶ درصد زنان پس از زایمان خود به این نوع افسردگی دچار می‌شوند.

علائم ابتلا به افسردگی بعد زایمان احساس غم و اندوه ، اضطراب و استرس ، گریه و اختلال در خواب اشاره کرد. این علائم معمولاً در روزهای نزدیک به زایمان شروع‌شده و طی ۱۰ تا ۱۲ روز برطرف می‌شوند. معمولاً تنها راه درمان نیز برخورداری از حمایت اطرافیان و مراقبت از فرزند است. تقریباً ۲۰% از زنانی که به افسردگی پس از زایمان دچار می‌شوند بعدها به افسردگی‌های طولانی مدت تر نیز دچار می‌گردند. یا افرادی که سابقه افسردگی پیش از بارداری دارند نیز بیشتر در معرض افسردگی پس از زایمان می‌باشند.

از جمله اصلی‌ترین علائم افسردگی پس از زایمان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

- حساسیت و رنجش بیش از حد

- اشکال در تمرکز

- نگرانی و اضطراب

- عصبانیت و پرخاشگری

- احساسات منفی همچون غم، ناامیدی، بی پناهی و احساس گناه

- بی‌علاقگی به امورات زندگی

- کم خوابی یا پرخوابی بیش از حد

- خستگی

- بی‌اشتهایی یا تغییر عادات غذایی یا پرخوری

- سردرد، دل درد، درد عضلات یا پشت و گردن

- احساس شرم و گناه از داشتن فرزند و ناتوان پنداشتن خود درزمینه نگهداری از کودک

چه کسانی بیشتر در معرض افسردگی پس از زایمان می‌باشند:

- برخی از زنان نسبت به زنان دیگر شانس بالاتری برای ابتلا به افسردگی پس از زایمان دارند. ازجمله اصلی‌ترین عوامل هشداردهنده :

- اضطراب و نگرانی بیش از حد در طول بارداری مخصوصاً در سه ماه پایانی بارداری

- سابقه ابتلا به افسردگی یا اضطراب

- سابقه خانوادگی افسردگی یا اضطراب

- مشکلات زناشویی و نبود حمایت عاطفی

- اتفاقات نگرانی آور مانند وجود مشکلات مالی یا از دست دادن شغل

- نگرانی مراقبت از فرزند

- عدم برخورداری از حمایت‌های اجتماعی کافی

- مراقبت از فرزندی که خلق و خوی خوبی ندارد

- اعتمادبه‌نفس و عزت نفس پایین

- بارداری ناخواسته

- عدم حضور همسر در کنار زن در دوران بارداری و پس از آن

- موقعیت اجتماعی- اقتصادی نامناسب

درمان افسردگی پس از زایمان:

اگر چنانچه افسردگی شما به صورت حاد و مزمن ادامه پیدا کرد حتماً بایستی با پزشک مشاوره داشته باشید . و در ضمن آن رعایت نکات زیر الزامی است:

به نیازهای خود احترام بگذارید

نیازهای اولیه مانند خوردن و خوابیدن را تا حد امکان رسیدگی کنید. چون زمان خواب و بیداری نوزاد شما هنوز با شما تنظیم‌نشده سعی کنید در طول روز نیز زمانی را برای خواب خود در نظر بگیرید. چون بایستی انرژی خود را برای رسیدگی به نوزاد درزمان بیداری ذخیره کنید.

از دیگران برای کمک به نگهداری از نوزاد استفاده کنید

مطمئناً می‌توانید از تجربیات و کمک بزرگ‌ترها تا حد زیادی استفاده کنید . بنابراین از اینکه از دیگران کمک بخواهید نترسید. کمک از سوی دیگران می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. از پختن غذا گرفته تا شستن لباس‌های نشسته.

احساستان را بروز دهید

از همفکری و کمک دوستان و آشنایان مورد اعتماد خود استفاده کنید. حتی می‌توانید با مادرهای دیگر در فضای مجازی صحبت کنید. این به شما کمک خواهد کرد زیرا میفهمید که دیگران هم احساساتی مانند شما دارند.

به ظاهر خود رسیدگی کنید

می‌توانید از کسی کمک بگیرید موهایتان را یک تغییر رنگ بدهید یا آن‌ها را کوتاه کنید . دوش بگیرید و کمی آرایش کنید .

کمی استراحت کنید

استراحت کردن خیلی مهم است در زمان‌های خواب نوزاد خود بروی مبل جلوی تلویزیون لم دهید یک فیلم ببینید یا کتاب بخوانید و به موسیقی گوش دهید و خودتان را آزاد و رها احساس کنید.

گهگاه تفریح کنید

نوزاد خود را داخل کالسکه گذاشته و کمی به همراه او پیاده‌روی کنید. هوای تازه، نور خورشید و هم صحبت شدن با دیگری برای خودتان و نوزادتان خوب خواهد بود. زمان‌هایی را به وقت‌گذرانی با همسر یا بیرون رفتن با دوستانتان اختصاص دهید.

روال زندگی را تغییر ندهید

زندگی‌تان را پس از تولد نوزاد حتی‌الامکان تغییر بزرگ و اساسی ندهید . این زمان موقع تصمیم‌گیری‌‌ها یا تغییرات عمده در زندگی نیست مگر اینکه اجباری وجود داشته باشید.

مصرف داروهای ضد افسردگی در دوران شیردهی:

مصرف این‌گونه داروها توسط مادران شیرده زیاد مورد مطالعات قرار نگرفته است. پزشکان بر این باورند که مزایای شیردهی به قدری زیاد است که معمولاً بر خطر استفاده از داروهای ضد افسردگی می‌چربد. در صورتی که مادری به طور کلی شیردهی را دوست داشته باشد این کار می‌تواند در روند بهبود او بسیار مؤثر واقع شود.اما در هر صورت نوع داروهای مصرفی باید توسط پزشک تعیین شود.

حمایت عاطفی و احساسی شوهران از مادران پس از زایمان :

دوره پس از زایمان برای آقایان نیز دشوار است. هر چه باشد آن‌ها هم به نوبه خودشان دغدغه‌های فکری بی‌شماری دارند. با وجود این بهتر است آقایان در زمان‌هایی که ممکن است سعی کنند به همسرشان کمک کنند و بخشی از کارهای خانه را بعهده بگیرند .آقایان از قضاوت بیهوده در مورد شریک زندگی‌شان خودداری کنند. کنار آمدن با خانمی که به افسردگی پس از زایمان دچار شده کار سختی است به خصوص اگر زن و شوهر تصور می کرده‌اند که بعد از تولد نوزاد روزهای خوب و شیرینی در انتظارشان است. اما آقایان باید به خاطر داشته باشند که کمک و حمایتی که به همسر خود ارائه می‌دهند در بهبود او نقشی حیاتی خواهد داشت. شوهران می‌توانند از غریزه پدر بودن برای نگهداری از نوزاد خود استفاده کنند و به همسر خود کمک کنند تا ساعتی از روز را به خود و کارهای شخصی اختصاص دهد.