کم آبی بدن نوزاد، علائم و نحوه پیشگیری

حدود ۷۵% بدن کودک شما از آب تشکیل شده است. همه روزه فرزند شما مایعات بدنش را طی فرآیندهای طبیعی مانند ادرار، تحرکات روده، تعریق، گریه و حتی تنفس از دست می دهد و شما هر بار که کودک را تغذیه می کنید، این مایعات را جایگزین می کنید. اما اگر کودک شما مایعات بیشتری از دست بدهد، ممکن است منجر به کم آبی در بدنش شود. در این مقاله علائم، علل و درمان کم آبی بدن نوزاد و کودک همراه با راهنمایی هایی برای پیشگیری از آن ذکر شده است.

علائم کم آبی بدن نوزاد
بدن نوزادان می تواند به سرعت خشک شوند، لذا علائم کم آبی بدن نوزادان را باید همواره در نظر داشته و نسبت به آنها هشیار باشید:
- لب خشک.
- دهان خشک.
- داشتن کمتر از ۶ پوشک مرطوب در یک دوره ۲۴ ساعته. نوزاد تا سه ماهگی به چند پوشک نیاز دارد؟
- ادرار غلیظ که به نظر می رسد بسیار تیره، زرد یا نارنجی است.
- بی علاقگی به خوردن شیشه یا تغذیه با شیر مادر.
- وجود ملاج یا فونتانل باز ، نقطه نرم بر روی سر نوزاد.
- گریه بدون اشک کودک.
- تحریک پذیری و بی قراری.
- خواب آلودگی بیش از حد.

چه عواملی موجب کم آبی بدن نوزاد و کودک می شود؟
کم آبی در کودکان و نوزادان معمولاً نتیجه عدم مصرف مایعات کافی برای جایگزینی آنچه در طول روز از دست داده اند است. نوزادان و کودکان بیشتر احتمال دارد که در اثر یک بیماری دچار خشکی شوند. برخی از چیزهایی که می تواند منجر به کم آبی شود، به قرار زیرند:
- مشکلات در تغذیه با شیر مادر: اگر یک نوزاد شیرخواره مشکلاتی مانند اینکه به درستی سینه را نگیرد، در هر نوبت تغذیه به اندازه کافی شیر دریافت نکند و … داشته باشد، ممکن است دچار کمبود آب شود.
- مشکلات در تغذیه از شیشه: نوزادی که شیر خشک می خورد نیز در صورتی که به اندازه کافی شیر نخورد دچار کم آبی خواهد شد.
- امتناع از خوردن: اگر یک کودک درد داشته یا احساس خوبی نداشته باشد، ممکن است سینه یا بطری را پس بزند. یک بینی پر، گوش درد و یا گلو درد می تواند در مکیدن و بلعیدن خلل وارد کند.
- تب: افزایش دمای بدن کودک باعث می شود که مایعات بیشتری از بین برود. علاوه بر این، ممکن است کودک شما در اثر تب بی اشتها نیز بشود.
- اسهال: اگر کودک شما اسهال داشته باشد، از دست دادن مایعات بدنش می تواند خطرناک باشد.
- استفراغ: اگر کودک قادر به حفظ تغذیه دریافتی اش نباشد، استفراغ کرده و مایعات مهمی را که نیاز بدن اوست از دست می دهد. تعدد استفراغ می تواند به سرعت منجر به کم آبی شود.
- بودن در معرض گرمای زیاد: دمای بسیار بالا، رطوبت شدید و یا صرف وقت زیاد در خارج از منزل در آفتاب گرم می تواند موجب عرق کردن و تبخیر سیالات از طریق پوست کودک شما شود.

درمان
اگر کودک شما علائم کم آبی را نشان می دهد، باید به پزشک مراجعه کنید. چگونگی درمان کم آبی بدن نوزاد بستگی به علت و شدت بیماری دارد.
درمان های خانگی و طبیعی کم آبی بدن کودکان
اگر علائم خفیف باشند، پزشک ممکن است به شما بگوید که در خانه شروع به درمان فرزندتان کنید و همچنان نظارت بر علائم را به دقت ادامه دهید. شما باید:
- عرضه شیشه یا تغذیه با شیر مادر را مخصوصاً اگر کودک چندان میلی به خوردن ندارد، به کرات انجام دهید.
- تغذیه و پوشک مرطوب نوزاد را چک کنید.
- اگر خیلی گرم است و کودک شما بیش از حد گرمش می شود، به محل خنک بروید و لباس های اضافی را در آورده یا پتویش را از رویش بردارید.
- در صورتی که دکتر به شما بگوید که یک مایع احیا کننده مایعات مانند پدیالایت را به کودکتان بدهید، حتماً دستورالعمل دکتر را رعایت کنید. با این حال نباید این مورد را برای بیماری، استفراغ و یا اسهال بدون صحبت کردن با پزشک و سرخود استفاده کنید.

تامین آب بدن نوزاد
در مطب دکتر
در مطب دکتر کودک شما را چکاپ خواهد کرد.
- دکتر ممکن است به شما توصیه کند که به فرزندتان در هر تغذیه شیر بیشتری داده و یا دفعات شیر دادنهایتان به او را افزایش دهید.
- در صورت تغذیه با شیر مادر پزشک ممکن است بخواهد نحوه و تکنیک خاص کودک برای شیر خوردن را بررسی کند.
- اگر شیر خود را به کودک می دهید و او شیر شما را به اندازه کافی دریافت نمی کند، ممکن است مجبور شوید نوزاد خود را با شیر خشک نیز تغذیه کنید.
- پزشک ممکن است پدیالایت را برای جایگزینی مایعات تجویز کند.
- دکتر همچنین سلامت فرزند شما را بررسی خواهد کرد. اگر کودک دارای عفونت باشد، پزشک ممکن است برای درمان بیماری دارو تجویز کند.
- پزشک ممکن است بخواهد نوزاد را از نزدیک رصد کند.
در بیمارستان
اگر کم آبی بدن نوزاد یا کودکتان شدید شود، ممکن است مجبور شوید فرزندتان را به بیمارستان ببرید. در بیمارستان دکتر می تواند:
- بر دریافتی و دفع مایعات نظارت کند.
- مایعات لازم را جایگزین آنچه که در حال حاضر از دست رفته است نماید، به ویژه اگر کودک به خوبی غذا نخورده و یا استفراغ شدید و اسهال دارد.
- برای درمان هر گونه بیماری یا علت پس زمینه دارو تجویز کند.

پیشگیری
درک دلیل کمبود آب میتواند به جلوگیری از ابتلا به آن کمک کند. در این مورد چند نکته قابل ذکر است:
- نوزاد خود را مرتب تغذیه کنید. اگر کودک خود را با شیشه تغذیه می کنید، یک تا سه اونس (۳۰ تا ۱۰۰ میلی لیتر) شیر خشک و یا شیر پمپ شده خودتان را در هر دو تا سه ساعت به او بدهید. در صورت تغذیه با شیر مادر نیز به نوزادتان در همین حد فاصل شیر بدهید.
- اطمینان حاصل کنید که کودک شما شیر خشک یا شیر خودتان را به اندازه کافی دریافت می کند. تعداد پوشک های مرطوب که کودک شما هر روز باید داشته باشد را پیگیری کنید و پزشک کودک خود را به طور منظم برای بررسی وزن کودک در جریان ماوقع بگذارید.

درمان کم شدن آب بدن نوزاد
- اینکه برای تغذیه نوزاد را از خواب بیدار کنید، هیچ مشکلی ندارد. اگر یک نوزاد تازه متولد شده داشته باشید او را برای شیر خوردن بیدار کنید، مخصوصاً اگر خواب متوالیش بیش از سه ساعت طول بکشد. همانطور که روزها می گذرند و کودک شما در هر بار تغذیه اش دریافتی بیشتری دارد، خوابیدن طولانی تر بین وعده های غذایی مشکلی ندارد.
- در گرمای شدید زیاد بیرون نمانید. سعی کنید نوزاد خود را اگر خیلی گرم یا مرطوب باشد، زیاد بیرون خانه نبرید. اما اگر اضطراری برای خروج وجود داشت، کودک خود را در سایه و حتی الامکان خنک نگه دارید. بچه ها همچنین ممکن است داخل یک اتاق گرم و یا در حالت قنداق گرمشان شود. سعی کنید به کودک خود در راحتی شیر بدهید و شیشه را بطور مرتب برای جایگزینی مایعاتی که از دست می دهند، ارائه کنید.
- بچه ها به آب نیاز ندارند. شما نباید به منظور اینکه سعی کنید از کمبود آب جلوگیری کنید به کودک خود بین تغذیه اش آب بدهید. آب معده نوزاد را پر کرده و مواد مغذی لازم را هم برای او فراهم نمی کند. هر دوی شیر مادر و شیر خشک مایعات لازم کودک را تامین می کنند. اگر روز بسیار گرم است یا فکر می کنید کودک شما نیاز به آب اضافی دارد، می توانید یک شیشه اضافی شیر خشک و یا شیر خودتان را ارائه کنید.
- از گسترش میکروب هایی که می توانند باعث بیماری شوند، جلوگیری کنید. دست های خود را بخصوص قبل از آماده کردن شیشه کودک، پس از تعویض پوشک و یا استفاده از دستشویی بشویید. شما همچنین می توانید به اعضای خانواده و دوستان خود، شستن دست هایشان را یادآوری کنید و از آنها بخواهید که در صورتی که بیمار باشند، به فرزند شما به ویژه در دوران نوزادی دست نزنند.
- اگر کودک شما بیمار است، اسهال دارد و یا استفراغ می کند، او را برای درمان و نظارت بر کودک نزد پزشک ببرید. تغذیه کودک خود را به جهت متوقف کردن اسهال یا استفراغ هرگز متوقف نکنید. کودک شما نیاز به مایعات اضافی برای جایگزینی آنچه که از دست می دهد دارد، بنابراین زمانیکه کودک شما بیمار است و تحت درمان قرار دارد، هرگز شیر خشک یا شیر خودتان را قطع نکنید.

چه زمان باید با پزشک تماس بگیرید؟
کم آبی شدید می تواند یک وضعیت بسیار خطرناک و حتی تهدید کننده برای زندگی کودک شما باشد. با پزشک تماس بگیرید، اگر فرزند شما:
- کمتر از سه ماهه است و تب دارد.
- تغذیه اش با شیر مادر یا شیر خشک، اصلاً خوب نیست.
- دارای یک ملاج نرم است.
- پس از دو مرحله تغذیه، استفراغ می کند.
- برای بیش از هشت ساعت اسهال است.
- هر یک از علائم کم آبی را که ذکر شد نشان می دهد.

چکیده
نوزادان در طول روز مایعات بدن خود را به طور طبیعی از دست می دهند و تمام مایعات مورد نیاز برای جایگزینی را از طریق تغذیه منظمشان دریافت می کنند. این موازنه طبیعی است. اما هنگامی که یک ناموزونی در این تعادل به وجود بیاید، کودک می تواند دچار خشکی شود.
از دست دادن آب بدن می تواند در یک نوزاد تازه متولد شده یا کمی بزرگتر راحت تر اتفاق بیفتد که می تواند روی یک کودک شیرخوار تاثیر منفی بگذارد. با درک مشکل کمبود آب، علل آن و علائم هشدار دهنده، می توانید سعی کنید از آن جلوگیری کنید یا حداقل آن را زود متوجه شوید.
کم آبی خفیف با ارائه تغذیه اضافی و مصون نگه داشتن کودک از گرمای شدید، به آسانی قابل رفع است. با این وجود هر گونه کمبود آب بدن می تواند خطرناک باشد، مخصوصاً اگر کودک به خوبی غذا نخورد یا بیماری توام با تب، اسهال و یا استفراغ داشته باشد که در این شرایط باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.