بازی بچه ها در کوچه، چیکار کنم نره؟

بعضی کودکان وقتی از محیط داخل خانه بیرون می‌روند، حس می‌کنند وارد یک محوطه بازی بسیار بزرگ شده‌اند و دیگر هیچ محدوده‌ای را نمی‌شناسند، به طوری که اگر در حیاط منزل، مشغول بازی هستند به راحتی از در حیاط بیرون می‌روند و شروع به دویدن و بازی کردن می‌کنند. حتی اگر محوطه اطراف منزل شما بسیار امن است، شما باید برای بازی کودک، محدوده ای مشخص کنید و کودک را وادارید که از آن محدوده خارج نشود، به طوری که در هر لحظه شما بدانید کودک کجاست و چه می‌کند؟ تا وقتی که کودک نتواند احساس مسؤولیت کند، باید او را مجبور کنید که از قوانین شما اطاعت کند.

1- به کودک آموزش بدهید
وقتی کودکان ما بسیار کوچک هستند، مدام آن‌ها را زیر نظر داریم و بر کارشان نظارت می‌کنیم. بنابراین، کودکان نیز باید بیاموزند که زیر نظر ما بمانند و از دیدرس ما دور نشوند، تا وقتی که به اندازه کافی بزرگ شوند و استقلال به دست آورند.

2- بر بازی کودک در نزدیکی منزل، نظارت کنید
به کودکتان بیاموزید که در حیاط منزل خود یا در کوچه، تحت نظارت شما بازی کند و حضورتان برای او آزار دهنده نباشد. خودتان هم گاهی کودک را در بازی همراهی کنید.

3- محدوده مجاز بازی را به روشنی به کودک نشان دهید
برای مثال، می‌توانید در حیاط منزلتان با روبان‌های رنگی، دور محدوده مجاز را مشخص کنید و برای کودک توضیح دهید که حق ندارد از محدوده خارج شود.

4- از کودک بخواهید دستورات شما را تکرار کند
قوانین را به او بگویید. برای مثال: «تو امروز فقط می‌تونی داخل حیاط خلوت بازی کنی». سپس از او بخواهید حرف شما را تکرار کند تا اطمینان یابید که منظور شما را فهمیده است.

5- آزادی کودک را به تدریج افزایش دهید
وقتی کودکتان به مرحله‌ای از رشد رسیده است که می‌تواند تا حدودی از خود مراقبت کند، محدوده مجاز او را گسترده‌تر کنید و اگر احساس می‌کنید کودک، توانایی لازم را دارد، به تدریج این آزادی را افزایش دهید.

6- قوانین ایمنی را به کودک بیاموزید
در صورت امکان، از فرصت استفاده کنید تا به کودک بعضی نکات را بیاموزید.

7- قوانین را به روشنی برای کودک بیان کنید
همیشه بکوشید دستورات شما شکل مثبت داشته باشند، بدین معنا که برای کودک توضیح دهید که به جای این کار می‌تواند آن کار را بکند و بر روی «نکن»ها تأکید نکنید و بکوشید از «می‌توانی این کار را بکنی.» بیشتر استفاده کنید. برای نمونه: «باید گل‌ها را تماشا و بو کنی و نباید آن‌ها را بخوری». «وقتی می‌خوای از خیابون رد شی بایست، دو طرف رو نگاه کن، به صدای ماشین‌ها گوش کن و اگر صدایی نمی‌اومد می‌تونی از خیابون رد بشی.» قوانین، ممکن است برای کودک، آزاردهنده باشند، ولی شما با آمیزه‌ای از دستورهای مثبت مثل: «بایست، نگاه کن، گوش کن، رد شو» می‌توانید آن‌ها را پذیرفتنی تر کنید.

8- برای کودکتان شرایطی برای اجرای قوانین فراهم کنید
می‌توانید در منزل به صورت نمایش، قوانین را اجرا کنید، و شرایط واقعی اجرای درست قوانین ایمنی را به کودک نشان دهید. برای نمونه، وقتی همراه با کودک، قدم می‌زنید، هنگام رد شدن از خیابان، دستورهایی مانند: «بایست، نگاه کن، گوش کن، رد شو» را به صورت اغراق آمیز اجرا کنید و همزمان با انجام این اعمال، با صدای بلند دستورها را بگویید، سپس از او بخواهید این اعمال را تکرار کند.

9- بعضی از پیامدهای عدم رعایت ایمنی را به کودک نشان دهید
از آنجا که بعضی از کودکان تا وقتی پیامدهای بی‌احتیاطی را از نزدیک نبینند و لمس نکنند، درک نمی‌کنند که عدم رعایت قوانین ایمنی چقدر ممکن است خطرناک باشد. در صورت امکان، به کودک نشان دهید که برای مثال، ماشین چه طور می‌تواند گربه را بکشد و یا برخی گزارش‌های تلویزیونی از تصادف را به او نشان دهید.

10- به کودک بیاموزید با وسوسه‌ها مقابله کند
این کافی نیست که کودک فقط در مواقعی که اطاعت از قوانین و محدودیت‌ها و اجرای نکات ایمنی ساده است، از آن‌ها پیروی کند، بلکه کودک باید بیاموزد حتی در زمان‌هایی که تصمیم‌گیری مشکل می‌شود نیز احتیاط و رعایت نکات ایمنی را فراموش نکند و آن‌ها را در اولویت قرار دهد. مثلا وقتی توپ تازه‌اش به وسط خیابان می‌افتد و یا وقتی یک بادکنک از روی دیوار خانه رد می‌شود، باید کودک بتواند خود را کنترل کند و جلوی وسوسه‌اش را بگیرد. «چکار می‌کنی اگر... از کودک بخواهید به شما نشان دهد که در شرایط مختلف فرضی، چه خواهد کرد؟ برای مثال، از او بخواهید به شما نشان دهد اگر یک غریبه جلو آمد و خواست با او صحبت کند او چه می‌کند؟ اگر یک شکلات خوشمزه بر روی زمین افتاده است، چه خواهد کرد؟ اگر توپش وسط خیابان بیفتد چه می‌کند؟ اگر گربه‌اش شروع به دویدن به سوی خیابان کرد چه؟ از او بخواهید برای شما توضیح دهد در هر یک از موارد چه می‌کند، سپس شما نظرات و پیشنهادات خود را بگویید.

11- کودک را تحسین کنید
هر وقت کودک، رفتار یا واکنش درستی نشان داد او را تحسین کنید و نشان دهید که چه قدر به او افتخار می‌کنید.

12- با دادن مسئولیت‌های جدید و آزادی بیشتر به کودکتان پاداش دهید
وقتی کودک بزرگ‌تر شد به او نشان دهید که به او اطمینان دارید. برای نمونه؛ «جانی، تو خیلی خوب بازی می‌کنی و همه حرف‌های من رو فهمیده‌ای. حالا من می‌خوام تنهات بذارم و برم نوشیدنی بیارم. قرارمون یادت هست؟ بگو ببینم. آفرین! حالا من میرم و برای هر دومون نوشیدنی میارم.» البته، بار اول بکوشید او را به طور غیر محسوس زیر نظر داشته باشید و به تدریج، زمان تنها گذاشتن او را طولانی‌تر کنید و اگر نتیجه خوبی گرفتید او را تحسین کنید. برای مثال: «جانی من واقعا خوشحالم که تو بدون اینکه از قوانین سرپیچی کنی توی حیاط بازی می-کنی و بیرون هم نمی‌ری)

13- در صورت عدم رعایت قوانین از پیامدها استفاده کنید
به کودک بفهمانید که اگر از قوانین پیروی نکند، دچار «پیامدها» خواهد شد. سپس با جدیت قضیه را پیگیری کنید.

14- از اخراج موقت استفاده کنید
وقتی بیرون از منزل هستید، می‌توانید به عنوان «اخراج موقت» کودک را به نشستن وادارید. مثلا اگر با کودک قرار گذاشته‌اید که سنگ پرتاب نکند و او به این کار ادامه می‌دهد، او را وادارید چند دقیقه کنار شما بر روی یک نیمکت بنشینید و در این مدت برای او توضیح دهید که چرا نباید سنگ پرتاب کند. اگر کودک بدون اجازه شما از در حیاط بیرون می‌رود، او را وادارید چند دقیقه به داخل منزل بیاید و پس از مدتی، به او اجازه دهید دوباره امتحان کند و به شما نشان دهد که دیگر چنین نخواهد کرد.

15- محدوده مجاز را محدودتر کنید
اگر کودک، در داخل محدوده تعیین شده نمی‌ماند. به محدوده قبلی که کوچکتر بوده، برگردید و کودک را وادارید از آن به بعد داخل محدوده کوچک‌تر بازی کند. ممکن است حتی مجبور شوید کودک را برای مدت کوتاهی، از بازی محروم کنید.

16- از تمرین‌های مثبت استفاده کنید
اگر جسی ناگهان بدون احتیاط به دنبال توپ‌اش به وسط خیابان دوید، می‌توانید از او بخواهید ده بار پشت سر هم با رعایت کامل موارد احتیاطی از خیابان بگذرد و البته، شما هم بر این کار نظارت کامل داشته باشید.

17- از روش تصحیح بیش از حد استفاده کنید
اگر کودک شما، محدوده‌های مجاز را نادیده می‌گیرد و به دستورهای شما توجه نمی‌کند، او را وا دارید با شما در طول مرز تعیین شده راه برود و به شما نشان بدهد که مرز کجاست؟ از او بخواهید با گچ نقاشی بر روی زمین خط مرز را بکشد. سپس به او بگویید که برای اینکه اجازه بازی داشته باشد، باید امتیاز کسب کند. شما نیز در مقابل رفتار شایسته او امتیاز مشت و اجازه بازی بدهید.