برنامه غذایی نوزاد، نه تا سیزده ماهگی

تهیه یک برنامه غذایی مناسب اهمیت زیادی دارد چرا که رشد فیزیکی، فکری و ذهنی کودک وابسته به همین غذایی است که می خورد البته در کنار شیر مادر. در این مقاله با ۵ برنامه غذایی فوق العاده برای کودکان ۹ تا ۱۳ ماهه آشنا خواهید شد.
همانطور که والدین به بچه ها کمک می کنند تا بتواند بخوبی راه برود در مورد غذا خوردن هم باید کمک کنند تا خود کودک مستقل و بخوبی غذایش را کامل بخورد. توصیه پزشکان این است که هر سه چهار روز یکبار می توانید یک غذای جدید به کودک معرفی کنید تا تنوع غذایی باعث ترغیب کودک به غذا خوردن شود. البته در کمتر از این بازه زمانی نباید غذای جدید به کودک داد. برخی مادران می خواهند تا کودکشان طی مدت کوتاهی به یک سبک غذا عادت کند. هر چقدر کودک میزان شیری که از مادر دریافت می کند بیشتر باشد در نتیجه غذای کمتری خواهد خورد پس بعد از یک سالگی سعی کنید که غذای اصلی کودک شیر مادر نباشد یعنی ابتدا غذایی را که مناسب کودک درست کرده اید به وی بدهید و سپس شیر خودتان را به کودک بدهید.
با توجه به این که رشد نوزاد بسیار سریع است به غذای زیادی احتیاج دارد ولی معده کودک شما زیاد بزرگ نیست به همین دلیل نمی تواند غذای زیادی بخورد به همین دلیل ۶ ماهه که شد باید یکسری غذاهای مقوی کم حجم به همراه شیر خود به او بدهیم که این تغذیه تکمیلی می تواند گوشت و نان و تخم مرغ و حبوبات و سبزیجات و میوه های زرد و نارنجی و مقدار کمی هم چربی و مواد غنی باشد. سه وعده غذای کامل و دو میان وعده برنامه ریزی شود. اگر کودک گرسنه نیست، اصرار به خوردن غذا نکنید. یک برنامه غذایی منظم و میان وعده برای کودک تنظیم کنید تا کودک به آن عادت کند و در زمان های مشخص شده، درخواست خوردن آن مواد غذایی را داشته باشد. در این دوره نیز کودک ضمن ۳ تا ۴ بار تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک، با وجود داشتن چند دندان و راحت‌تر بلعیدن غذاها، می‌تواند ۳ وعده غذایی و ۲ وعده اسنک (تنقلات) در روز مصرف کند. غلات غنی شده با آهن از هر نوع (یک‌چهارم تا یک‌دوم فنجان)، سبزیجات خوب پخته شده در اندازه‌های کوچک (یک‌چهارم تا یک دوم فنجان)، ماکارونی (یک هشتم تا یک چهارم فنجان) انواع غذاهای پروتئینی شامل حبوبات و گوشت‌ها (به صورت پخته و ریزخرد)‌ یک هشتم تا یک چهارم فنجان (به میزان ۴ ـ ۲ قاشق در روز)‌، ماست (یک سوم فنجان)‌ و آب‌میوه (۶ ـ ۲ انس در یک فنجان) از جمله موادی هستند که به کودک در این سنین داده می‌شود.

۱- پوره سیب زمینی و تخم‌مرغ
poore-sibzaminiاز تأثیر فوق العاده این غذا بر رشد بهتر کودکان غافل نباشید. ترکیب سیب زمینی و تخم مرغ بهمراه کمی کره یک غذای کامل محسوب می‌شود که بیشتر نیازهای بدن فرزندتان را تامین می‌کند. سیب زمینی منبع غنی ویتامین‌های B، C، E، و نیز کلسیم، پتاسیم و آهن می‌باشد. همچنین غنی از کربوهیدرات‌های پیچیده و فیبر می‌باشد که سبب افزایش زمان هضم غذا در کودک خواهد شد. این غذا به واسطه کربوهیدرات‌های پیچیده خود مانع افزایش سریع قند خون می‌شود. از طرف دیگر تخم مرغ هم منبع غنی پروتئین و از معدود مواد غذایی حاوی ویتامین D می‌باشد که سبب افزایش جذب کلسیم می‌شود. دریافت منبع پروتئین در وعده صبحانه سبب افزایش احساس سیری و مدت آن می‌شود (کاهش گرسنگی شایع در میانه روز).

۲- مصرف انواع ماهی ها
ماهی یک منبع پروتئین بدون چربی است که به رشد و سلامت کودک کمک می‌کند. به یاد داشته باشید قبل از تغذیه کودک با ماهی با پزشک متخصص اطفال خود مشورت کنید، زیرا ماهی اغلب باعث واکنش‌های آلرژیک در کودکان می‌شود. اگر پزشک متخصص اطفال بی خطر بودن آن را تایید کرد، می‌توانید به کودک خود دو وعده ماهی در هفته بدهید.

۳- سوپ سبزیجات به همراه انواع جوانه ها
به یاد داشته باشید که مقدار زیادی از ویتامین‌ها، آهن و فولاد موجود در سبزیجات دارای برگ سبز مانند کاهو، کلم، اسفناج، کلم پیچ و برگ چغندر وجود دارد که می‌تواند در رشد کودکان موثر باشد. استفاده از سبزیجات برگ سبز در داخل سوپ و سایر غذاهایی که به کودک داده می‌شود، ویتامین‌ها و برخی از املاح مورد نیاز برای رشد کودک را تأمین می‌کند. همچنین از جوانه دانه هایی مثل گندم، عدس، لوبیا سفید، نخود، ماش و… حتی دانه‌هایی‌ مثل باقلا هم می‌شود استفاده کرد. جوانه‌ها را بیشتر به سالاد اضافه می‌کنند اما با خشک‌کردن و پودر‌‌‌کردن جوانه می‌توان آن را به انواع سوپ‌ها و آش نیز افزود. از پرمصرف‌ترین انواع جوانه، می توان به جوانه گندم اشاره کرد که سرشار از ویتامین‌ها و املاح معدنی ضروری برای بدن مانند ویتامینA است. ویتامین A موجود در جوانه گندم باعث افزایش قوه بینایی، سرعت رشد کودکان، شادابی پوست و سلامت ریه و گلو می شود. از سوی دیگر مصرف جوانه گندم خستگی مفرط، ضعف و بی حالی را کاهش می‌دهد. ویتامین B۱ موجود در جوانه گندم نیز، برای تعادل سیستم عصبی ضروری است. همچنین جوانه گندم در رفع بی‌خوابی، اختلالات قلبی و دیابت هم می‌تواند مفید و مؤثر باشد.

۴- شیر
برای رشد بهتر قد کودکان آنها باید شیر زیادی بخورند. شیر به دلیل داشتن کلسیم و ویتامین D، به ساختن استخوان‌های قوی برای کودک کمک می‌کند. کودکان زیر دو سال باید شیر کامل مصرف کنند تا چربی مورد نیاز برای رشد مغز فراهم شود. می‌توانید بعد از وعده غذایی یک فنجان شیر به کودک بدهید و اگر از شیر مادر استفاده می‌شود، بهتر است بعد از غذا به کودک خود شیر بدهید.

۵- عصاره قلم گوسفند یا گاو
کودکان چون در سن رشد هستند باید بیشتر از سایرین به تغذیه آنها رسیدگی شود. عصاره قلم گوسفند و گاو غذایی مقوی برای کادکان به منظور تقویت و مقوی کردن آنهاست. اضافه کردن عصاره استخوان قلم گوسفند یا گاو به غذای کودک باعث افزایش املاح و مقوی کردن غذا می‌شود. می‌توان مستقیما قلم استخوان را در سوپ یا آش یا کته کودک انداخت و یا عصاره آن را تهیه و بتدریج مورد استفاده قرار داد. برای تهیه عصاره، قلم گوساله را به مدت ۲ ساعت در آب چوشانده و عصاره به دست آمده را می‌توان برای ۲ ماه در فریز و یا برای ۴ روز در یخچال نگهداری کرد.

توصیه های کاربردی درمورد غذای کودک ۱ ساله
- آب و مایعات را با فنجان یا لیوان تمیز به کودک بدهید.
- در غذا دادن به کودک صبور باشید و آرام آرام به کودک غذا بدهید.
- از دادن تنقلات بی‌ارزش قبل از غذا و بین وعده‌ها به کودک خودداری کنید.
- مصرف نمک را در غذای کودک محدود کنید.
- غذای کودک را پس از خنک کردن به او بدهید.
- حداقل روزانه ۵ وعده غذا به کودک بدهید.
- از تهیه غذاهای شور و پر ادویه خودداری کنید.
- از سرخ کردن غذا به ویژه با حرارت زیاد و به مدت طولانی پرهیز کنید.
- باقیمانده غذای کودک را برای مصرف بعدی درون یخچال و یا فریزر نگهداری کنید.
- اگر کودک مبتلا به یبوست است در تهیه سوپ او، علاوه بر سبزی‌ها از سیب زمینی، هویج، کدو و فلفل سبز استفاده کنید.