نوزاد تازه متولد، نحوه مراقبت و نگهداری

با وجود هر تصوری که از فرزندتان داشته اید - بزرگتر، کوچکتر، آرامتر و خشک تر - نوزاداتان دنیا آمدنش شما را شاد و هیجان زده می کند. والدین باتجربه در هنگام تولد شخصیت نوزاد را تشخیص می دهند اما والدینی که برای اولین بار بچه دار شده اند فکر می کنند نوزاد هیچ توجهی به دنیای اطرافش ندارد.
نوزادان به سرعت از همان لحظه تولد شروع به کسب تجربیات احساسی مختلف می کنند. وقتی نوزاد بیدار است هشیارانه به صداهای اطراف گوش می کند. وقتی با او صحبت کنید واکنش نشان می دهد و شما را از بوی بدنتان می شناسد و به چهره شما خیره می شود. در هنگام تولد نوزاد چهره انسان را تشخیص می دهد و سرش را به سمت صدا می گرداند.
او با غریزه میل به برقراری ارتباط به دنیا می آید و اگر صورتتان را در فاصله ۲۰ تا ۲۵ سانتی متری او بگیرید و با تغییر شکل چهره با او صحبت کنید سعی می کند با حرکات صورت با شما ارتباط برقرار کند و شما را به وضوح ببیند. او با تکان دادن دهان و سر و بیرون آوردن زبان یا تکان دادن تمام بدنش نسبت به لبخند شما واکنش نشان می دهد.

نگهداری از نوزاد
نیاز به تماس جسمانی در دوران کودکی براساس مدارک به اثبات رسیده است و این نیاز به خصوص در چند هفته اول زندگی بیشتر به چشم می خورد. اکثریت نوزادان بیشتر زمان خود را در خواب می گذرانند. بنابراین باید در مواقع بیداری در آغوش مادر باشند. اگر نوزاد در داخل دستگاه انکوباتور گذاشته شده است از پرسنل اتاق نوزادان بخواهید تا به شما اجازه بدهند به کنارش رفته و بدن او را لمس کنید و پوشکش را عوض کنید. مادر جوانی که نوزاد ۱۰ روزه او ۴۸ ساعت اولیه پس از تولد را درون انکوباتور گذرانده بود. می ترسید فرزندش را بغل کند چون فکر می کرد می شکند. نوزادان قوی تر از آن هستند که فکر می کنید.

تنفس
بعد از اولین گریه نوزاد شاید دیگر هیچ صدای دیگری از نوزاد شنیده نشود، زیرا شنیدن صدای نفس های سطحی و سبک نوزاد کار ساده ای نیست. در برخی موارد حتی تنفس نوزاد برای چند ثانیه قطع می شود اما این مسئله غیرطبیعی نیست. همه نوزادان در هنگام تنفس صداهای عجیبی از خود در می آورند که بیشتر شبیه به صدای بینی گرفته می باشد. تنفس نوزادان معمولا نامنظم است. ریه های نوزاد شما هنوز ضعیف هستند که بدین معنی است که تنفس او بطور طبیعی سطحی تر از تنفس من و شماست. این مسئله مهمی نیست چرا که ریه هایش به تدریج قوی تر می شوند.

اولین تنفس نوزاد
ریه های جنین در داخل شکم مادر غیر فعال می باشند. او تمام اکسیژن مورد نیاز خود را از طریق جفت دریافت می کند و در نتیجه ریه ها روی هم خوابیده اند.
با اولین تنفس نوزاد ریه های او از هم باز می شوند و افزایش فشار هوا در آنها دریچه ای را که در پشت قلب قرار گرفته است می بندد. بنابراین خونی که پیش از این برای اکسیژن گیری به جفت می رفت مستقیما به سوی ریه ها می رود. این دو مرحله برای مستقل شدن زندگی نوزاد اهمیت بسیاری دارد و او را قادر می سازد بدون وابستگی به شما به زندگی ادامه بدهد این اتفاقات فورا بعد از تولد روی می دهند.
هیچ چیزی نباید مانع از اولین تنفس نوزاد شود. به همین دلیل است که پزشکان و ماماها راههای تنفسی نوزاد را فورا پاک می کنند و در صورتی که اولین تنفس به تاخیر بیفتد، مراحل احیای تنفسی را برای او انجام می دهند.
نوزادان توانایی تولید ویتامین (ک) را ندارند به همین دلیل بلافاصله بعد از تولد یک تزریق ویتامین (ک) به آنها انجام می شود.

مکیدن شیر مادر
سینه های مادر در سه روز اول بعد از تولد شیر تولید نمی کنند بلکه مادهای به نام کلستروم یا آغوز ترشح می کنند که مایعی رقیق و زردرنگ است که دارای آب، پروتئین، قند، ویتامین، مواد معدنی و برخی پادتنها برای حفاظت از نوزاد در برابر بیماری های عفونی می باشد. در طول ۷۲ ساعت اولیه زندگی کلستروم نوزاد را از ابتلا به عفونت های مختلف محافظت میکند. برای اینکه سینه ها را به تولید شیر تحریک کنید باید مرتبا با سینه به نوزاد شیر بدهید. عمل مکیدن نوزاد هورمونهای مربوطه را تحریک میکند و بهتر است به محض تولد نوزاد را زیر سینه تان بگذارید زیرا کلستروم برای او مفید می باشد و عمل مکیدن به ایجاد رابطه عاطفی بین شما و نوزاد کمک خواهد کرد.
به محض تولد نوزاد می توانید او رازیر سینه خود بگذارید. نوزاد با رفلکس طبیعی مکیدن متولد می شود و عمل مکیدن موجب تحریک و تولید هورمون اکسی توسین(Oxytocin) می شود. اکسی توسین موجب انقباض رحم می شود و به خروج جفت کمک می کند. برای اینکه رفلکس چرخش سر او را تحریک کنید باید گونه ای را که به سمت سینه شما قرار گرفته است لمس کنید. بهتر است به جای اینکه فقط نوک سینه را در دهان نوزاد بگذارید، تمام هاله سینه را درون دهانش قرار دهید.

دخالت دادن همسر
از آن جایی که تجربه تولد کودک روی مادر متمرکز شده است معمولا پدر در این مدت احساس می کند نادیده گرفته شده و از رابطه خارج شده است. برای ایجاد رابطه عاطفی بین پدر و کودک نیز لمس کردن ، بوییدن و صدا اهمیت زیادی دارد. پدر نیز باید به محض تولد کودک را روی پوست خود نگه دارد با این روش کودک با بوی مخصوص پدر آشنا می شود و ظرف چند هفته از احساس وجود او نیز امنیت خاطر پیدا می کند و احساس آرامش می نماید.
پدر باید با نوزاد صحبت کند تا نوزاد با تن صدای او نیز خو بگیرد. در حقیقت اگر پدر در دوران بارداری نیز با جنین حرف زده باشد نوزاد از بدو تولد صدای پدر را خواهد شناخت.
معمولا این مادر است که مسئولیت اصلی مراقبت از نوزاد را به عهده می گیرد. اما پدر نیز باید تشویق شود تا نقش برابری با مادر داشته باشد. او می تواند طرز نگاه داشتن کودک را بیاموزد و رابطه عاطفی نزدیکی با نوزاد داشته باشد. سعی کنید او را نیز در انجام کارهای روزمره نوزاد مانند حمام کردن یا تعویض پوشک دخالت دهید. حتی در مورد کودکانی که از سینه مادر شیر می خورند پدر می تواند با دادن شیر دوشیده مادر درون بطری به نوزاد این کار را یاد بگیرد.
هر دوی والدین باید با بدن برهنه نوزاد را در آغوش بگیرند تا او بتواند پوست آنها را احساس کرده و با بوی خاص بدن آنها آشنا شود و ضربان قلب هردو را بشنود.