چگونه جلوی استفراغ کودک را بگیریم؟

مسمومیت غذایی، عفونت، ماشین‌گرفتگی همگی می‌توانند موجب حالت تهوع و استفراغ شوند.

علل
وقتی محتویات معده به سرعت یا با شدت برگردانده یا از دهان تخلیه می‌شود، در واقع استفراغ صورت گرفته. این اتفاق با انقباض ماهیچه‌های معده همراه است.
برای نوزاد بالا آوردن حین و بین وعده‌های غذایی طبیعی است اما اگر کودک شما در روز چند بار دچار استفراغ شود، نمی‌تواند به اندازه کافی وزن بگیرد. اگر متوجه شده‌اید که نوزاد شما بیش از اندازه بالا می‌آورد و این استفراغ با درد همراه است، به پزشک اطلاع دهید. این استفراغ‌ها می‌تواند منجر به ریفلاکس دریچه مری شود. ریفلاکس دریچه مری شرایطی است که اسید معده مری را می‌سوزاند (مری لوله‌ای است که دهان را به معده مرتبط می‌کند)، در چنین شرایطی نیاز به درمان دارویی هست.
علت دیگر استفراغ در نوزادان تنگی معده است که در نوزادان زیر دو ماه منجر به استفراغ شدید می‌شود. این به سبب انسداد یا تنگی فضای بین معده و روده رخ می‌دهد. اگر درمان نشود منجر به کم شدن آب بدن و کاهش وزن می‌گردد. این مشکلی جدی است. اگر مشکوک هستید که نوزاد شما دچار تنگی معده شده است، سریعا به پزشک اطلاع دهید شاید نیاز به عمل جراحی باشد.
کودکانی که ناگهان شروع به استفراغ می‌کنند، دچار گاستروانتریت یا التهاب معده و روده هستند، که در واقع عفونت معده و روده توسط یک ویروس یا باکتری می‌باشد. عفونت‌های ویروسی معمولا ملایم‌ترند و با علائم تنفسی همراهند (شامل گلو درد، گرفتگی یا درد گوش) اما عفونت‌های باکتریایی معمولا شدیدترند و می‌توانند منجر به اسهال خونی شوند (اسهالی که در طول یا بعد از مسافرت‌های خارجی رخ می‌دهد، اغلب توسط باکتری ایجاد می‌شوند). کودکانی که دچار گاستروانتریت می‌شوند، علاوه بر اسهال، ممکن است تب هم داشته باشند. در بیشتر گاستروانتریت‌ها نیازی به درمان خاصی نیست و کودک پس از چند روز بهتر خواهد شد.
دیگر علل استفراغ عبارتند از:
ماشین‌گرفتگی (علل رایج استفراغ در کودکان)
عفونت ریه، گوش، دستگاه ادراری، معده و روده
آپاندیس (که می‌تواند منجر به دل درد و تب شود)
مصرف مواد مسموم
آسیب سر (نشانه صدمه یا خونریزی مغزی است)
سردردهای میگرنی (به خصوص در کودکان سنین بالا)
تومور مغزی (در موارد نادر) یا دیگر مشکلات مغزی

درمان استفراغ
کودک باید مایعات زیاد استفاده کند به خصوص اگر اسهال هم داشته باشد. این کار از کم شدن آب بدن جلوگیری کرده و مایعات، نمک و کالری‌هایی که کودک با استفراغ از دست داده را جبران می‌کند. حتی اگر کودک حالت تهوع دارد، به او مایعات بدهید. اگر کودک استفراغ کرد، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه صبر کنید سپس اندکی مایعات بدهید.
در ۲۴ ساعت نخست بعد از شروع استفراغ از دادن غذاهای جامد به کودک بپرهیزید. در عوض به طور مرتب (هر ۵ دقیقه یکبار) و به میزان اندکی با قاشق یا بطری، مایعات بدهید. می‌توانید به کودک یک تکه یخ بدهید تا بمکد یا دستمال مرطوب روی صورتش بگذارید. کودک بزرگسال می‌تواند مایعات را با نی بنوشد. اگر کودک توانست مایعاتی که می‌دهید را مصرف کند، به تدریج میزان آن را بیشتر کنید.
نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، باید به خوردن شیر مادر ادامه دهند، اما باید بیشتر از حد معمول به کودکتان شیر دهید (هر یک تا دو ساعت) و میزان کمتری در هر بار شیر دادن بدهید (هر بار ۵ تا ۱۰ دقیقه). مادر می‌تواند شیر خود را دوشیده و با قاشق، فنجان یا بطری به کودک شیر دهد. نوزادانی که غذای کمک می‌خورند می‌توانند همچنان به خوردن این غذاهای تقویتی ادامه دهند.
علاوه بر شیر و غذای کمکی، می‌توانید محلول‌های درمانی نیز به کودک خود بدهید. این محلول‌ها مایعات و نمکی که کودک با استفراغ از دست داده را جبران می‌کند. کودکان بزرگتر می‌توانند یخ‌هایی که از این محلول‌ها درست شده را بمکند. اگر کودک شما بالای ۶ ماه است و مزه این محلول‌ها را دوست ندارد، می‌توانید به محلول نصف قاشق چایخوری آب سیب اضافه کنید.
کودکان بزرگتر می‌توانند علاوه بر این محلول‌ها، مایعات نیز بنوشند. کودکان مبتلا به اسهال نباید آب میوه استفاده کنند زیرا قند بالایی دارد و می‌تواند اسهال را بدتر کند. اگر کودک شما استفراغ دارد اما اسهال ندارد، می‌توانید اندکی آب میوه طبیعی به او بدهید.
اگر در ۸ ساعت اولیه کودک توانست بدون استفراغ کردن مایعات استفاده کند، به تدریج به او غذای جامد بدهید. برای کودکان سنین پایین‌تر با غذاهای نرم مانند پوره سیب زمینی، موز له شده یا کرنفلکس شروع کنید. کودکان بالای یک سال می‌توانند بیسکوییت کراکر، نان تست، آجیل، سوپ، سیب زمینی پخته شده یا نان سفید استفاده کنند. معمولا ۲۴ ساعت بعد از استفراغ می‌توان رژیم غذایی معمول کودک را به او داد.
اگر کودک شما شرایط زیر را داشت، سریعا به پزشک یا اورژانس اطلاع دهید:
کودک علائم کم‌آبی مانند سستی، بی‌حالی، خشکی لب یا دهان، یا ادرار نکردن (برای کودکان ۴ تا ۶ ساعت و برای نوجوانان بیش از ۶ ساعت) نشان دهد. نوزادان به خصوص زیر ۶ ماه، سریعا دچار کم‌آبی می‌شوند. نوزادان زیر یک سال که دچار کم‌آبی بدن هستند، دچار فرورفتگی گیجگاه (نرمی بالای سر) می‌شوند.
کودک زیر یک ماه که با هر بار شیر دادن، استفراغ می‌کند. استفراغ شدید و مرتب در نوزادان زیر سه ماه، می‌تواند نشانه تنگی معده باشد.
کودکی که استفراغ می‌کند و دل درد شدیدی دارد یا از سردرد می‌نالد. اگر کودک هم استفراغ می‌کند و هم تب دارد، ممکن است مننژیت داشته باشد، به خصوص اگر اسهال نداشته باشد. دیگر نشانه‌های مننژیت شامل سفتی گردن و بثورات پوستی است.
کودکی که بعد از صدمه به سر دچار استفراغ شود. این نشان می‌دهد کودک دچار ضربه یا خونریزی مغزی شده است.
بالا آوردن خون یا چیزی شبیه دانه‌های قهوه که نشان‌دهنده خون در معده است.
استفراغ سبزرنگ یا زرداب مانند با شکم درد شدید. این می‌تواند نشانه مسدود شدن روده باشد.
شکم درد شدید که بین هر بار استفراغ کردن شدیدتر می‌شود.
وقتی با تغییرات چشمگیری در وضعیت روحی کودک همراه باشد (برای مثال کودک مدام خسته و عصبی به نظر می‌رسد). این می‌تواند نشانه عفونت در مغز یا نخاع باشد.