مشکل پروستات در مردان، علائم و درمان

پروستات عضوی است و به اندازه یک گردوی کوچک که در ابتدا مجرا و زیر مثانه قرار گرفته است. وجود آن به لحاظ فعالیت های باروری اهمیت زیادی دارد. پروستات در لاتین به معنای غده رشد کننده است. و در اثر بزرگ شدن به علت مجاورت آن در گلوگاه خروج ادرار از مثانه باعث مشکلات در دفع می گردد. با توجه به اینکه این عضو در جلوی راست روده یا رکتوم واقع شده پزشک از راه مقعد می تواند آن را به راحتی لمس نماید. پروستات از سنین پایین شروع به رشد می کند بطوریکه در بعضی از مردان از ۴۰ سالگی این پدیده تحت تأثیر هورمون های تغذیه و مسائل ژنتیکی و نژادی و غیره به صورت بارزی جلب توجه می نماید. این رشد و افزایش خوش خیم سلول های پروستات را هیپرپلازی (بخوانید هی- پر- پلازی) یا بزرگی پروستات B.P.H می گویند.

علایم و نشان ها
با بزرگ شدن پروستات و فشاری که از اطراف روی مجرا ایجاد می گردد به تدریج علایمی در افراد به وجود می آید که نهایتاً ممکن است نیار به دخالت جراحی را باعث گردد.
- تأخیر در شروع ادرار
- کاهش میزان پرش ادرار
- قطع و وصل شدن ادرار
- تکرر شبانه و روزانه
و بالاخره گاهی اضطرار در دفع ادرار و خون آلوده شدن آن می تواند از علایم بزرگی پروستات باشد. این بیماری را برای روشنی بیشتر به صورت زیر تقسیم می کنند:
گروه اول
- مشکل کلی دفع ادرار برای بیمار وجود ندارد.
- از علایم ذکر شده کم و بیش وجود دارد.
- میزان دفع ادرار در زمان ثابت که بعداً توضیح داده خواهد شد بیش از 15 میلی لیتر در ثانیه است.
- در داخل مثانه آثاری که ناشی از وجود انسداد در مسیر ادرار باشد به وجود نیامده.
گروه دوم
- مشکل در دفع ادرار وجود دارد.
- علایم بزرگی پروستات واضحتر است.
- میزان دفع ادرار ۱۵ تا ۱۰ میلی لیتر در ثانیه
- تغییرات داخل مثانه کم و بیش شروع شده است.
گروه سوم
- مشکل دفع ادرار به کرات دیده می شود.
- علایم بزرگی پروستات بسیار واضح است.
- مقدار دفع ادرار کمتر از 10 میلی لیتر در ثانیه
- ادرار بالای ۵۰ سی سی در مثانه باقی می ماند.
- مثانه دچار تغییرات واضح شده است.
گروه چهارم
- مشکل دفع ادرار دایمی است که ممکن است با احتباس همراه گردد.
- علایم بزرگی پروستات واضح و شدید
- مقدار دفع زیر 10 میلی لیتر در ثانیه
- ادرار باقی مانده در مثانه بعد از دفع ۱۰۰ میلی لیتر یا بیشتر است.
- تغییرات ناشی از انسداد ادرار روی کلیه ها ظاهر شده است.

اگر درمان انجام نشود چه اتفاقی روی خواهد داد؟
- اختلال تدریجی در عمل کرد مثانه
- عفونت های مجرای ادراری
در نتیجه باریک شدن محل خروج ادرار مثانه با زحمت بیشتر کار کرده لذا جدار عضلانی آن ضخیم تر و در نتیجه حجم درونی آن کمتر می گردد. بنابر این به بیمارانی که قبل از مرحله چهارم مراجعه می نمایند و پیگیری درمان می گردند باید تبریک گفت چرا که بدین ترتیب از عوارض بعدی و حتی نارسایی کلیه پیشگیری می گردد.

روش های تشخیص
معاینه از طریق مقعد با انگشت می تواند به جراح وزن تقریبی قوام و اندازه پروستات را نشان دهد.
سونوگرافی با وسیله مخصوص از طریق مقعد می تواند به اطلاعات به دست آمده از معاینه با انگشت با دقت بیشتری اضافه نماید.
اندازه گیری PSA خون که جهت تشخیص رشد بدخیم پروستات به پزشک کمک زیادی می نماید.
اندازه گیری بعضی مواد شیمیایی خون به بررسی کارکرد کلیه ها کمک می کند و در صورت افزایش بیش از حد آن ها سونوگرافی تشخیصی طلب می گردد.
کشت ادرار نیز از نظر وجود یا رد عفونت ادراری انجام خواهد شد.

فلومتری
دستگاهی است که با ادرار کردن در داخل آن همانند نوار قلب عمل کرده کاغذی را که مقدار و نحوه دفع و حجمی از ادرار را که در زمان ثابت خارج شده روی آن ثبت می نماید. در مواردی خاص ممکن است نیاز به دیدن داخل مجرا (سیستوسکوپی) باشد.

پرسشنامه
برگه ای است شامل مجموعه علایم بیماری که از قبل چاپ شده و بیمار به سئوالات آن پاسخ گفته و پزشک بر اساس اطلاعات به دست آمده به آن امتیاز داده به طوری که مجموعه آن به وی در انتخاب نوع درمان کمک می کند.

درمان
پزشک با توجه به سن و وضعیت جسمانی بیمار- میزان امتیازات به دست آمده از پرسشنامه و نتایج به دست آمده از معاینات و آزمایشات:
1- یا صبر و حوصله و پیگیری های بعد را پیشنهاد می کند.
۲- یا درمان طبی شامل داروهای شیمیایی و گیاهی را تجویز می کند.
3- یا اقدام جراحی را در برنامه درمانی قرار می دهد.
روش های جراحی یا به صورت شکاف دادن زیر شکم و خارج کردن قسمت رشد یافته پروستات خواهد بود یا از طریق بدون شکاف که خود به روش های متعدد قابل انجام است. درمان استاندارد برداشتن قسمت های رشد یافته با کمک دستگاه مخصوص و جریان الکتریکی است که به نام TUR خوانده می شود. سایر روش ها با استفاده از انتقال انرژی مثل امواج اولتراسون لیزر حرارت و غیره انجام می گردد. بر حسب نوع عمل ممکن است تا مدتی داخل مجرا سوند گذاشته شود.

عوارض رایج ولی برگشت پذیر
۱- سوزش و تکرر گاهی تا شش هفته
2- گاهی خونریزی خفیف تا شدید
۳- گاهی عدم کنترل ادرار از نوع اضطراری
4- در بیشتر بیماران با حفظ نعوظ و رسیدن به ارضاء جنسی مایع منی به جای خروج از مجرا به داخل مثانه رفته و با ادرار خارج می گردد که با آگاهی قبلی بیماران توسط پزشک مشکل خاصی را به دنبال نخواهد داشت. استراحت نسبی بعد از عمل پرهیز از فعالیت های شدید و مصرف مایعات فراوان از توصیه های پزشک معالج خواهد بود ...

چند نکته
گاهی در افرادی که پروستات آن ها بزرگ باشد عواملی مثل نگاه داشتن طولانی ادرار- مصرف زیاد الکل- مصرف بعضی داروهای سرماخوردگی یا اعصاب می تواند منجر به احتباس حاد ادراری گردد.