درمان چاقی کودکان، نکاتی که باید بدانید

همزمان با رشد کودک بدن او نیز تغییر می‌کند و تشخیص وزن ایده‌آل کودک هیچ‌گاه برای والدین آسان نیست. شاخص توده بدنی یا BMI یکی از راه‌های تعیین وزن ایده‌آل و متناسب با قد است. سازمان CDC و آکادمی پزشکی اطفال آمریکا توصیه می‌کنند که شاخص توده بدنی کودکان ۲ سال به بالا تحت نظر قرار بگیرد.

شاخص توده بدنی (BMI) اطفال چیست؟
شاخص توده بدنی میزان چربی بدن را مشخص می‌کند. BMI بر اساس وزن و قد کودک اندازه‌گیری می‌شود. اما دقت قد و وزن در کودکان به اندازه بزرگسالان نیست چراکه درصد چربی بدن کودک با رشد او تغییر می‌کند. شاخص توده بدنی بر اساس سن و جنسیت متفاوت است. به همین دلیل هنگامی که صحبت از BMI کودکان می‌شود متخصصان عددی دقیق و واضح مانند ۲۵ را ارائه نمی‌دهند بلکه به صورت درصدی آن را بیان می‌کنند، مثلاً ۷۵ درصد. شاخص توده بدنی بر اساس سن و جنسیت متفاوت است.
با استفاده از این درصد در واقع می‌توان BMI یک کودک را با کودکان دیگر در همان سن و با همان جنسیت مقایسه کرد. برای محاسبه درصد BMI باید به متخصص اطفال مراجعه نمایید تا وضعیت فرزندتان را بر اساس منحنی رشد مشخص کند. درصد شاخص توده بدنی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:
کمبود وزن: زیر ۵ درصد
وزن ایده‌آل: ۵ درصد الی ۸۵ درصد
اضافه وزن: ۸۵ درصد الی ۹۵ درصد
چاقی: ۹۵ درصد به بالا
برای مثال اگر شاخص توده بدنی یک پسر بچه ۶ ساله ۷۵% باشد در واقع BMI او از ۷۵ نفر در بین ۱۰۰ نفر پسر بچه ۶ ساله بیشتر است و این یعنی در محدوده وزن ایده‌آل قرار دارد.

در مورد شاخص توده بدنی (BMI) با متخصص اطفال صحبت کنید
بسیاری از والدین فکر می‌کنند که درصورت بالا بودن BMI کودک دکتر این موضوع را به آن‌ها گوشزد می‌کند، اما همیشه اینطور نیست. گاهی اوقات ممکن است که دکترها مشکلات وزنی را به والدین نگویند. بنابراین اگر می‌خواهید شاخص توده بدنی فرزند خود را بدانید بهتر است که مستقیماً از دکتر سوال کنید.
مدارس برخی از نواحی شاخص توده بدنی بچه‌ها را اندازه می‌گیرند و در صورت نامتعادل بودن آن، کارتی را برای والدین کودک فرستاده و آن‌ها را در جریان می‌گذارند. برخی والدین این کار را دوست ندارند اما هدف این کار آشفته و نگران کردن آن‌ها نیست، بلکه هدف این است که والدین در مورد مشکلات و عواقب اضافه وزن فرزندان خود بدانند.
مطالعات نشان داده که ارسال کارت BMI برای والدین در بریتانیا کاملاً موثر بوده و ۵۰% والدین پس از دریافت کارت BMI و فهمیدن اضافه وزن فرزندشان تغییرات مثبتی را در شیوه زندگی و عادات غذایی خود داده‌اند.

میزان دقت BMI برای کودکان چقدر است؟
متخصصان معتقدند که BMI کودکان به خوبی مقدار چربی بدن را مشخص می‌کند، این موضوع حداقل در مورد کودکانی که وزن بیشتری دارند صادق است. البته ممکن است BMI در برخی موارد نیز گمراه کننده باشد. ممکن است کودکان ورزشکار به دلیل عضلانی بودن بدنشان در دسته کودکان دارای اضافه وزن قرار بگیرند.
شاخص توده بدنی کودک مهم است اما این فقط بخشی از تصویر کلی است. اگر درصد BMI نشان دهنده این باشد که فرزندتان در محدود وزنی ایده‌آل قرار ندارد باید وزن و شیوه زندگی او توسط یک متخصص اطفال مورد ارزیابی قرار بگیرد.

نکاتی در مورد درصد BMI و محدوده ایده‌آل آن
متخصصان توصیه می‌کنند که بچه‌ها با هر سن و وزنی می‌توانند دستورالعمل‌های زیر را جهت حفظ سلامت وزنی خود رعایت نمایند:
هر فرد در خانواده به ۵ وعده میوه و سبزیجات نیاز دارد، پس حتی اگر فرزندتان تمایل به خوردن آن‌ها ندارد باز هم سعی کنید در وعده‌های خود آن‌ها را جای دهید چون در صورتی که کودک غذایی را بارها و بارها ببیند سرانجام آن را امتحان می‌کند.
اجازه ندهید که فرزندتان بیش از ۲ ساعت تلویزیون تماشا کند. اعضای دیگر خانواده که از بازی‌های ویدئویی یا کامپیوتر استفاده می‌کنند کمتر اجازه دارند تلویزیون تماشا کنند. تلویزیون را از همه اتاق خواب‌ها جمع کنید.
روزی یک ساعت فعالیت فیزیکی داشته باشید. بهتر است که همه اعضای خانواده این فعالیت فیزیکی را انجام دهند. اگر برایتان سخت است از کم شروع کرده و به تدریج زمان را افزایش دهید. فعالیت فیزیکی باید به گونه‌ای باشد که پس از ۱۰ دقیقه عرق کنید.
سعی کنید از نوشیدنی‌های بدون قند استفاده کنید. نوشیدنی‌هایی مانند لیموناد، پانچ میوه، نوشابه، چای و قهوه همگی دارای قند اضافه هستند. بهتر است به جای این نوشیدنی‌ها، آب و شیر کم چرب استفاده کنید.