درباره هورمون پروژسترون، نه نکته مهم

هورمون‌ها پیامرسان‌های شیمیایی در بدن شما هستند که بر طیف وسیعی از عملکردهای بدن، از چرخه‌ی خواب و بیداری گرفته تا هضم تاثیر می‌گذارند. هورمون پروژسترون یکی از دو هورمون جنسی زنانه و دیگری استروژن است. عملکرد اصلی این هورمون تنظیم قاعدگی و حمایت از بارداری در بدن زن است.
در این نوشتار در مورد عملکرد هورمون پروژسترون و سطح نرمال آن در بدن اطلاعاتی را در اختیارتان خواهیم گذاشت. با ما همراه باشید!

۱. هورمون پروژسترون چه عملکردهایی دارد؟
پروژسترون در جسم زرد تخمدان تولید می‌شود. جسم زرد یک توده‌ی سلولی موقتی است که پس از آزاد شدن تخمک از تخمدان تولید می‌شود.
غدد آدرنال و جفت نیز می‌توانند پروژسترون تولید کنند.

۲. در طول چرخه‌ی قاعدگی
در اواسط چرخه‌ی قاعدگی، افزایش سطح هورمون لوتئینه‌کننده منجر به تخمک‌گذاری می‌شود. تخمک‌گذاری به معنای آزاد شدن یک تخمک از یکی از دو تخمدان اشاره دارد. هنگامی که تخمک آزاد می‌شود، جسم زرد تشکیل می‌شود و تولید پروژسترون را شروع می‌کند.
پروژسترون به آماده شدن بدن برای بارداری کمک می‌کند. به عنوان مثال، باعث می‌شود که پوشش رحم، به نام آندومتر، ضخیم شود. به این ترتیب یک محیط خوب برای لانه‌گزینی یک تخمک بارور فراهم می‌شود.
اگر تخمک بارور نباشد، جسم زرد تخریب می‌شود، پیامدی که به کاهش سطح پروژسترون منجر می‌شود. این کاهش باعث می‌شود که ضخامت آندومتر از بین برود و به این ترتیب دوره‌ی قاعدگی شروع می‌شود.

۳. در دوران حاملگی
اگر تخمک بارور شده باشد، جسم زرد از بین نمی‌رود و همچنان پروژسترون تولید می‌کند. این پروژسترون عروق را برای ارائه‌ی خون به آندومتر تحریک می‌کند. همچنین باعث می‌شود که آندومتر برای جنین در حال رشد مواد مغذی عرضه کند.
هنگامی که جفت تشکیل شده‌است، پروژسترون نیز تولید می‌شود. در نهایت، جفت به تولیدکننده‌ی اصلی پروژسترون تبدیل می‌شود.
سطح پروژسترون در طول بارداری بالا می‌ماند. بالا بودن سطح این هورمون نیز باعث جلوگیری از تولید تخمک‌های بیش‌تر در طول حاملگی می‌شود.
در نهایت، پروژسترون روند شیردهی را نیز تحریک می‌کند.

۴. پروژسترون در مردان
پروژسترون در غدد آدرنال مردان هم تولید می‌شود. عملکرد آن با توسعه‌ی اسپرم مرتبط است.

۵. چرا سطح پروژسترون آزمایش می‌شود؟
دلایل متعددی وجود دارد که پزشک یا ارائه‌دهنده‌ی مراقبت‌های بهداشتی ممکن است بخواهد سطح پروژسترون شما را آزمایش کند.
برخی از این دلایل عبارتند از:
- تعیین این‌که آیا شخص تخمک‌گذاری کرده یا نه
- ارزیابی علل اصلی ناباروری
- تعیین این‌که آیا شخص سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی داشته‌است یا نه
- ارزیابی افراد دارای ریسک بالای بارداری خطرناک یا افرادی که در دوران بارداری پروژسترون مصرف می‌کنند
- مشخص کردن علت خونریزی غیر طبیعی رحم
- تشخیص اختلالات غده‌ی آدرنال

۶. سطح پروژسترون طبیعی چه‌قدر است؟
سطح پروژسترون از طریق آزمایش خون اندازه گیری می‌شود. حتما این را به یاد داشته باشید که پروژسترون در سراسر دوره‌ی قاعدگی نوسان دارد، بنابراین سطح آن می‌تواند در طول ماه متغیر باشد.
سطح پروژسترون به صورت نانوگرم در میلی‌لیتر (ng / ml) اندازه‌گیری می‌شود. نمودار زیر سطح طبیعی پروژسترون را برای یک زن بالغ در زمان‌های مختلف چرخه‌ی قاعدگی و حاملگی نشان می‌دهد:
مرحله، سطح پروژسترون
- قبل از تخمک‌گذاری ۰.۸۹>
- در زمان تخمک‌گذاری ۱۲ >
- بعد از تخمک‌گذاری ۲۴ - ۱.۸
- سه ماهه‌ی اول ۴۴ -۱۱
- سه ماهه‌ی دوم ۸۳ - ۲۵
- سه ماهه‌ی سوم ۲۱۴ - ۵۸
پروژسترون در مردان سطوح بسیار پایین‌تری دارد و معمولا آزمایش نمی‌شود مگر این‌که پزشک به اختلال عملکرد غدد فوق کلیوی مشکوک باشد. سطح طبیعی این هورمون در بدن مردان کم‌تر از ۰.۲۰ نانوگرم در میلی‌لیتر است.
به یاد داشته باشید که نتایج می‌تواند در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد. اگر درمورد نتایج آزمایش مطمئن نیستید، با پزشک‌تان تماس بگیرید.

۷. اثرات پروژسترون بالا چیست؟
بالا بودن سطح پروژسترون معمولا به هیچ وجه اثرات منفی روی سلامتی ایجاد نمی‌کند. داشتن سطح بالایی از پروژسترون هیچ تاثیر منفی بر سلامت شما ندارد. سطح پروژسترون به طور طبیعی در دوران بارداری به شدت بالا می‌رود.
در واقع، پروژسترون در داروهای ضد بارداری خوراکی وجود دارد، زیرا می‌تواند مانع تخمک‌گذاری بدن شود.
با این حال، پروژسترون بالا در فردی که باردار نیست، می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک اختلال یا بیماری باشد، از جمله:
- کیست تخمدان
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، یک گروه از اختلالات وراثتی که بر غده‌ی آدرنال تأثیر می‌گذارد
- سرطان آدرنال
- سرطان تخمدان

۸. اثرات پایین بودن سطح پروژسترون چیست؟
پایین بودن سطح پروژسترون می‌تواند هم قاعدگی و هم باروری را تحت تاثیر قرار دهد. پروژسترون به ایجاد یک محیط مناسب برای تخمک بارور شده کمک می‌‌کند. هنگامی که سطح پروژسترون پایین است، رشد و توسعه برای تخمک بارور شده دشوار است.
سطح پایین پروژسترون همچنین می‌تواند به بروز برخی اختلالات کمک کند، از جمله:
- قاعده نشدن
- حاملگی خارج رحمی
- پره اکلامپسی
- سقط جنین
- عملکرد ضعیف تخمدان

۹. کلام پایانی
پروژسترون هورمونی است که برای قاعدگی، بارداری و تولید اسپرم ضرورت دارد. این هورمون می‌تواند در جاهای مختلف تولید شود، از جمله جسم زرد، جفت و غدد آدرنال.
سطوح پروژسترون در طول دوره‌ی قاعدگی و در دوران بارداری بالا می‌رود. با این حال، اگر سطح این هورمون بیش از حد پایین باشد، می‌تواند منجر به بروز مشکلات بهداشتی، از جمله ناباروری شود.