آمنوره اولیه و ثانویه، قابل درمان است؟

آمنوره عدم بروز قاعدگی در دوران باروری یعنی فاصله بین بلوغ و یائسگی است و به دو نوع کلی آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه تقسیم می شود. درمان آمنوره به علت بروز آن وابسته است. در ادامه راه های درمان آمنوره ثانویه و درمان آمنوره اولیه مورد بررسی قرار گرفته است.

آمنوره اولیه چیست؟
آمنوره به عدم عادت ماهانه گفته می‌شود چه در زمانی‌که قاعدگی اساسا شروع نشده باشد چه زمانی‌که متوقف شود. آمنوره اولیه به شرایطی گفته می شود که در زمان بلوغ عادت ماهانه آغاز نشود. اگر یک نفر تا ۱۶ سالگی عادت ماهانه نشود، پزشک ممکن است درباره سابقه خانوادگی بپرسد و آزمایش‌هایی را درخواست کند.
این شامل آزمایش‌هایی برای ارزیابی میزان هورمون‌های زیر خواهد بود:
- هورمون محرکه فولیکولی (FSH)
- هورمون لوتئینه‌کننده (LH)
- هورمون محرک تیروئید (TSH)
ممکن است آزمایش فیزیکی نیز انجام بدهد.

آیا آمنوره اولیه درمان دارد؟
درمان آمنوره اولیه ممکن است بسته به سن فرد و نتیجه آزمایش عملکرد تخمدان انجام می شود. اگر سابقه خانوادگی در مورد تاخیر عادت ماهانه وجود داشته باشد، ممکن پزشک کمی صبر کند تا عادت ماهیانه به خودی خود آغاز شود.
اگر مشکلات ژنتیکی یا فیزیکی وجود دارد که ارگان‌های تولید مثل را تحت تاثیر قرار می‌دهد، ممکن است عمل جراحی لازم باشد. اما این تضمینی ایجاد نمی‌کند که عادت ماهانه طبیعی آغاز شود.

آمنوره ثانویه چیست؟
زمانی اتفاق می‌افتد که عادت ماهانه پیش از آن وجود داشته است اما متوقف می‌شود. این موضوع در دوران بارداری یا شیردهی طبیعی است، اما می‌تواند نشان از وجود یک مشکل نیز باشد. پزشک ممکن است پیش از انجام آزمایش برای تشخیص آمنوره ثانویه سؤالاتی را برای یافتن مسائل زیر از شما بپرسد:
- از چه سنی عادت ماهانه شروع شده است.
- آیا شخص ارتباط جنسی دارد.
- آیا احتمال بارداری وجود دارد.
- آیا کاهش وزن یا افزایش وزن رخ داده است، یا فرد چه نوع ورزشی انجام می‌دهد.
- طول و نظم عادت ماهانه و این‌که خونریزی شدید است یا خفیف
سپس ممکن است آزمایش‌هایی را بسته به دلیل ظاهری درخواست کنند.
این آزمایش‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش بارداری
- آزمایش عملکرد تیروئید
- آزمایش عملکرد تخمدان
- آزمایش آندروژن و هورمون‌های دیگر
آزمایش تصویربرداری شامل موارد زیر است:
- ام‌آر‌آی، سی‌تی، یا سونوگرافی
- یک هیستروسکوپی که در آن پزشک یک دوربین نازک و چراغ‌دار را از طریق واژن و گردن رحم برای بررسی رحم از داخل، وارد بدن می‌کند.

درمان آمنوره ثانویه چیست؟
درمان آمنوره ثانویه بستگی به دلیل زیرین آن دارد.
عوامل شیوه زندگی
اگر فرد ورزش شدید داشته است، تغییر در برنامه ورزشی یا رژیم غذایی می‌تواند به ثبات چرخه ماهانه کمک کند.
استرس
اگر استرس احساسی یا ذهنی دلیل بروز آمنوره باشد، مشاوره می‌تواند کمک کند.
کاهش شدید وزن
این می‌تواند به دلایل مختلف رخ بدهد. فرد ممکن است به رژیم افزایش وزن نیاز داشته باشد. اگر اختلال خوردن وجود داشته باشد، درمان شامل رژیم افزایش وزن و مشاوره با روان‌شناس و متخصص تغذیه یا رژیم‌درمانی خواهد بود.
برخی از مشکلات سلامتی می‌تواند باعث کاهش وزن باشد. پزشک ممکن است برای تشخیص و درمان این موارد آزمایش بدهد.
تیروئید کم کار
اگر عادت ماهانه به دلیل تیروئید کم کار متوقف شود، پزشک ممکن است درمان با تیروکسین را پیشنهاد کند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
پزشک درمان مناسب را تجویز خواهد کرد. اگر این عارضه منجر به افزایش وزن شده باشد، ممکن است پزشک رژیم غذایی برای کاهش وزن را توصیه کند.
نارسایی زودهنگام تخمدان
در این مورد درمان با جایگزینی هورمونی HRT می‌تواند باعث بازگشت عادت ماهانه شود.
یائسگی
یائسگی حدود پنجاه سالگی رخ می‌دهد اما گاهی می‌تواند از ۴۰ سالگی هم آغاز شود. سابقه خانوادگی می‌تواند در این مورد موثر باشد.
اگر یائسگی زود رخ بدهد، خطر پوکی استخوان بیشتر است. فرد ممکن است برای جلوگیری از عوارض یائسگی زودرس به درمان نیاز داشته باشد.
عادت ماهانه ممکن است به دلایل مختلفی متوقف شود. الزاما به معنای ناباروری و عدم توانایی برای بارداری نیست.
اگر عادت ماهانه منظم به مدت سه ماه متوقف شود، یا عادات ماهانه نامنظم به مدت ۶ ماه متوقف شود، فرد باید به دنبال کمک پزشکی باشد.