عمل وازکتومی مردان، روش انجام و اثرات جانبی

وازکتومی یا (vasectomy) نوعی پیشگیری از بارداری در مردان است که شامل برش جراحی یا مسدود شدن وازدفران ها (vas deferens) است. وازدفران ها ساختارهایی لوله مانند هستند که اسپرم ها را از بیضه به درون آلت هدایت می‌کنند.
وجود سلول های جنسی مردانه یعنی اسپرم ها (Sperm) برای بارور کردن تخمک های زن، لازم است. با برش لوله های وازدفران در مردان، اسپرم ها دیگر نمی‌توانند از بیضه ها خارج شوند و عملا چون اسپرمی خارج نمی شود، لقاحی نیز صورت نمی گیرد. بعد از انجام عمل جراحی، مرد می تواند به راحتی به ارگاسم برسد اما هیچ بارداری در کار نخواهد بود.
وازکتومی در اصل یک روش دائمی برای جلوگیری از بارداری است. تخمین زده می شود که این روش بیش از ۹۹ درصد مؤثر باشد. انجام این عمل در هر سنی امکان پذیر است.

وازکتومی چگونه انجام می‌شود؟
وازکتومی یک روش سرپایی است یعنی لزومی ندارد که پیش از عمل در بیمارستان بستری شوید و روز عمل پس از هوشیار شدن شما، امکان ترخیص وجود دارد. می‌توان آن را در مطب پزشک، بیمارستان یا کلینیک انجام داد. این عمل معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود یعنی شما بطور کامل بیهوش نخواهید شد. پزشک ممکن است از تیغ جراحی برای انجام عمل استفاده کند و یا بدون آن اقدام به وازکتومی کند.
وازکتومی معمولی و مرسوم یا (Conventional vasectomy)
این روش جراحی با کمک تیغ جراحی صورت می گیرد. برای جراح با کمل اسکالپل یا همان تیغ جراحی در دو طرف کیسه اسکروتوم (بیضه) دو برش محدود ایجاد می‌کند.
برش ها در واقع به جراح اجازه می دهد که به وازدران ها دسترسی پیدا کنند. جراح بخشی از وازدفران را بریده و بیرون می آورد. وازدفران پس از برش دارای دو طرف آزاد خواهد بود که جراح هر دو سر آزاد را گره میزند، بخیه میکند و یا با کوتر مسدود می کند. در انتها محل برش با دقت دوخته شده و بخیه می‌شود.
وازکتومی بدون تیغ جراحی (No-scalpel vasectomy)
در وازکتومی بدون تیغ جراحی، جراح با کمک یک کلمپ (نوعی ابزار جراحی نگهدارنده) لوله های وازدفران را پیدا کرده و از روی پوست کلمپ میکند. سپس پزشک، سوراخ کوچکی را در پوست بیضه یا اسکروتوم ایجاد می کند. از طریق سوراخ، وازدفران قابل دسترسی است و جراح در طول این لوله یک برش ایجاد میکند. در این روش بخیه ای وجود ندارد.
اینکه کدام روش برای شما مناسب ایست بستگی به شما و نظر نهایی جراحی شما خواهد داشت. عمل وازکتومی که با برش همراه است از لحظه برش تا بخیه زدن بیضه حدودا ۲۰ دقیقه طول خواهد کشید. اما روش دوم معمولا کمتر طول خواهد کشید.

اثرات جانبی
مانند هر عمل دیگری، حتی اگر بسیار کم تهاجم باشد، ممکن است عوارضی برای بیمار رخ بدهد. برخی از عوارض احتمالی که می‌تواند برای بیماری که تحت وازکتومی قرار گرفته است رخ دهد عبارتند از:
ورم کیسه بیضه
ناراحتی یا درد خفیف
مشاهده خون در مایع منی
کبود شدن و تغییر رنگ پوست کیسه بیضه
خونریزی و لخته شدن خون

ریکاوری پس از عمل
این عمل در اصل یک روش حداقل تهاجمی است. بنابراین بیشتر مردان درد قابل توجهی را تجربه نمی‌کنند. اما ممکن است تورم و ناراحتی های خفیف برای چند روز پس از عمل همچنان ادامه یابد. کمپرس یخ ممکن است به کاهش درد و تورم بیمار در دوره ریکاوری کمک کند.
برای اولین انزال و ارگاسم بعد از عمل جراحی، ممکن است در مایع منی شما خون وجود داشته باشد. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می‌کنند دست کم ۱ هفته پس از بهبودی کامل اقدام به برقراری رابطه جنسی یا ارگاسم کنید!
پس از عمل جراحی، به بیمار توصیه می شود که از لباس زیر مناسب استفاده کند، تا از بافت بیضه محافظت شود. بیمار همچنین باید ناحیه تناسلی خود را تا حد امکان تمیز نگه دارد. پزشک در مورد نحوه تمیز کردن و مراقبت از ناحیه تناسلی به بیماران آموزش خواهد داد.
اکثر آقایان می توانند بعد از ۱ تا ۲ روز به محل کار خود برگردند. اما باید بیشتر استراحت کنند و از بلند کردن اجسام سنگین برای یک دست کم یک هفته خودداری کنند.

وازکتومی بر رابطه جنسی چه تاثیری میگذارد؟
حدود یک هفته پس از انجام این عمل ، بیماران می توانند دوباره به مقاربت جنسی بپردازند. با این حال، در هفته اول و بلافاصله پس از انجام عمل هنوز هم ممکن است تعدادی اسپرم برای باروری در مجرا و ساختارهای تناسلی شما وجود داشته باشد. ممکن است حدود ۱۵ تا ۲۰ ارگاسم یا نزدیک ۳ ماه طول بکشد تا تعداد اسپرم به صفر برسد. بنابراین باید پس از عمل برای مدتی حتما از روش های پیشگیری از بارداری مانند کاندوم استفاده کنید.

اثربخشی عمل
کسی که این عمل را انجام می‌دهد باید در مورد عواقب آن نیز با دقت فکر کند. بعد از عمل، توانایی پدر شدن تقریبا به صفر میرسد. وازکتومی گاهی اوقات، اما نه همیشه، قابل برگشت است. درصد شکست وازکتومی کمتر از ۱ درصد است.
حتی اگر شخصی مطمئن باشد که نمی‌خواهد صاحب فرزند شود، باید برای آینده اسپرم های خود را در بانک اسپرم نگهداری کند. با این حال، اسپرم های یخ زده همیشه در آینده قابل استفاده نیستند و نمیتوانند کارایی یا سلامتی حال حاضر خود را داشته باشند.

دلایل انجام این عمل
دلایل خوبی برای انجام عمل جراحی وازکتومی وجود دارد:
اگر خانواده شما کامل و پرجمعیت است و شما صددرصد مطمئن هستید که قصد ندارید صاحب فرزندان بیشتری بشوید.
اگر شما یا شریک زندگی تان می خواهید از انتقال بیماری ارثی به نسل های بعد خودداری کنید
اگر بارداری سلامتی شریک زندگی شما را در معرض خطر قرار خواهد داد

دلایل زیر نیز میتوانند برای انجام این عمل وجود داشته باشد:

چالش های و مشکلات مالی
فشار وارد شده از سوی افراد دیگر

خطرات و عوارض بیشتر
قبل از تصمیم گیری برای انجام وازکتومی، باید خطرات آن را نیز در نظر بگیرید. وازکتومی دائمی است. با این حال معکوس کردن آن گاهی اوقات امکان پذیر است. اما ریورس کردن آن پس از طی ۳ سال، میزان موفقیت آن حدود ۷۵ درصد است. معکوس کردن و متصل کردن وازدفران ها بین ۳ تا ۸ سال به ۵۵ درصد موفقیت کاهش پیدا میکند. درصد موفقیت پس از ۹ تا ۱۹ سال نیز حدودا ۳۵ درصد.
عوارض انجام این عمل بطور کلی شامل موارد زیر می شود:
هماتوم
گرانولوم اسپرم
عفونت
درد بیضه
احساس سنگینی یا پر شدن کیسه بیضه
ناباروری
عفونت
شایان ذکر است که وازکتومی از بروز عفونت های مقاربتی (STI) محافظت نمی کند. بنابراین برای پیشگیری از بیماری ها و عفونت های منتقله از طریق رابطه جنسی حتما باید از کاندوم استفاده کنید.