سبک های فرزند پروری والدین، چقدر آن ها را می شناسید؟

سبک‌ های فرزندپروری والدین بر همه جنبه‌های زندگی کودک، از مسائل جسمی مثل وزن تا احساسی که نسبت به خودش دارد، تاثیر می‌گذارد. بهتر است سبکی از فرزند پروری را انتخاب کنید که باعث رشد و پیشرفت کودک شود، زیرا نحوه تعامل با او و روش اجرای قوانین خانه موضوعاتی است که بر کل زندگی‌اش تاثیر می‌گذارد. محققان چهار سبک فرزند پروری معرفی کرده‌اند: مقتدر، مستبد، سهل‌گیر و بی‌اعتنا. هر یک از این سبک‌ها رویکرد و خصوصیات ویژه‌ای دارد که در این مقاله، به معرفی و بررسی آن‌ها پرداخته می‌شود.

والدین مستبد چه ویژگی هایی دارند؟
والدین مستبد معمولا چنین ویژگی‌هایی را در تربیت کودک به کار می‌گیرند:
- آن‌ها مدام کودک را زیر نظر دارند و بیش از آنکه به حرف‌های کودک گوش دهند، او را کنترل می‌کنند؛
- آن‌ها نسبت به قوانینی که در خانه وضع می‌کنند به شدت حساس و سخت‌گیرند؛
- آن‌ها به احساسات کودک اهمیت زیادی نمی‌دهند.
والدین مستبد معتقدند کودک، بدون هیچ استثنایی، باید از قوانین آن‌ها پیروی کند. این والدین به قوانین خود اصرار می‌کنند و هیچ استثنایی در اجرای آن‌ها برایشان وجود ندارد. والدین این سبک معمولا جمله معروفی دارند: «چون من اینطور می‌گم». به مذاکره علاقه‌ای ندارند و فقط بر اطاعت بی چون و چرا متمرکز هستند.
در این سبک از سبک‌ های فرزند پروری کودک هیچ مشارکتی در تصمیم‌گیری‌ها و حل مشکلات ندارد و پیروی و چشم گفتن تنها کاری است که از او انتظار می‌رود. آن‌ها نظم را به کودک یاد نمی‌دهند، بلکه با قوانین بدون انعطاف آن را به کودک القا می‌کند. به عبارت دیگر، با ایجاد احساس گناه درباره اشتباهاتی که کودک مرتکب شده است، او را از تکرار اشتباه باز می‌دارند، اما آموزشی در کار نخواهد بود.
کودک چنین والدینی احتمالا تبدیل به فردی خشمگین و پرخاشگر خواهد شد. فردی که در زندگی، به‌جای فکر کردن درباره چگونگی انجام بهتر کارها و داشتن زندگی بهتر، به خشمی فکر می‌کند که از والدین خود دارد.

والدین مقتدر چگونه کودک خود را تربیت می کنند؟
- والدین مقتدر به ایجاد ارتباطی سالم و مؤثر با کودک اهمیت زیادی می‌دهند؛
- آن‌ها برای قوانینی که در منزل وضع می‌کنند دلیل دارند و دلایل خود را هم توضیح می‌دهند؛
- آن‌ها با در نظر گرفتن احساسات کودک قانون و مقررات وضع می‌کنند.
والدین مقتدر قوانین واضح و روشنی در خانه دارند و عواقب رعایت نکردن آن‌ها را نیز کاملا توضیح می‌دهند، اما آن‌ها عقیده و خواسته کودک را نیز در نظر می‌گیرند. احساسات کودک برای این والدین بسیار مهم است. والدین مقتدر وقت و انرژی خود را صرف جلوگیری از وقوع مشکلات رفتاری کودک می‌کنند. آن‌ها برای آموزش کودک از روش‌های انضباطی مثبت استفاده می‌کنند. کودکان والدین مقتدر در بزرگسالی افرادی مسئولیت‌پذیر، شاد، موفق و تصمیم‌گیرندگانی سرآمد می‌شوند. علاوه بر این، آن‌ها در بیان و ابراز احساسات از سایر افراد موفق‌تر هستند.

والدین سهل گیر چه رفتاری دارند؟
- والدین سهل‌گیر قوانین و مقرراتی وضع می‌کنند، اما به آن‌ها پایبند نیستند؛
- آن‌ها عواقب زیر پا گذاشتن قوانین خانه را به کودک گوشزد نمی‌کنند؛
- آن‌ها معتقدند کودک بدون مداخله والدین بهتر یاد می‌گیرد.
- والدین سهل‌گیر بسیار آزاد و رها با موضوعات گوناگون برخورد می‌کنند. برای مثال، تنها در مواقع جدی در کارهای کودک مداخله می‌کنند، بیش از حد بخشنده هستند و شعارشان این است: «بچه ست دیگه». این سبک والدین معمولا چندان سختگیری به خرج نمی‌دهند، اگر کودک گریه و خواهش کند، سریع راضی می‌شوند و در برابر خواسته کودک کوتاه می‌آیند. این والدین بیشتر نقش دوست را برای کودک ایفا می‌کنند، آن‌ها کودک را به حرف زدن و بیان مشکلاتش تشویق می‌کنند، اما خوب یا بد را به آن‌ها نشان نمی‌دهند.
کودکان والدین سهل‌گیر معمولا مشکلات درسی دارند؛ آنجا که صحبت از رعایت قوانین می‌شود، نسبت به بقیه مشکلات رفتاری بیشتری از خود نشان می‌دهند؛ عزت نفس پایین‌تری دارند و احتمالا بیش از سایرین، احساس غم و ناراحتی می‌کنند. مشکلات سلامتی عمده مثل چاقی مفرط در این کودکان شیوع بیشتری دارد.

والدین بی اعتنا چگونه عمل می کنند؟
والدین بی‌اعتنا هم سبکی دیگر از سبک‌های فرزند پروری را اجرا می‌کنند. این گروه از افراد چنین ویژگی‌هایی دارند:
- آن‌ها به درس و مشق کودک رسیدگی نمی‌کنند؛
- آن‌ها اغلب نمی‌دانند کودک کجا و با چه کسی است؛
- آن‌ها زمان اندکی با فرزندشان می‌گذرانند.
والدین بی‌اعتنا تقریبا هیچ اطلاعی ندارند که کودک در چه حالی است. تقریبا هیچ قانون و حد و مرزی ندارند و تلاشی برای راهنمایی و تربیت کودک نمی‌کنند. آن‌ها توقع دارند کودک خودش بزرگ شود و برای رفع نیازهای اساسی کودک انرژی و زمانی صرف نمی‌کنند. غفلت این والدین ممکن است عمدی نباشد و به علت سوءمصرف مواد مخدر یا اختلالات روانی باشد. همچنین، ممکن است رفتارهای اشتباه آن‌ها ناشی از ناآگاهی درباره رشد کودک باشد. گاهی این والدین ممکن است، در اثر کار زیاد و فشار مالی، آنقدر احساس فرسودگی کنند که برای کودک انرژی کافی نداشته باشند.
کودکان والدین بی‌اعتنا در طول زندگی با مشکلات متعددی مانند مشکلات رفتاری، افت تحصیلی، عزت نفس پایین و احساس نارضایتی مواجه می‌شوند.

آیا والدین فقط یک سبک فرزند پروری دارند؟
والدین ممکن است در موقعیت‌های مختلف سبک‌های فرزند پروری مختلفی را برگزینند. با این حال، پژوهشگران متعددی سبک فرزند پروری مقتدرانه را پیشنهاد داده‌اند. رسیدگی به سلامت جسمی و روانی کودک نیازمند آگاهی و تلاش است.