مواد مغذی در بارداری، جذب آن توسط جفت

پس از لقاح جنین تا زمان تولد، رشد جنین الگویی مشخص و قابل پیش بینی دارد. سلول ها تقسیم شده و تغییر شکل می دهند. رشد جنین با تخمک بارور شده (زیگوت) آغاز می شود. تخمک بارور شده ابتدا به بلاستوسیت سپس به رویان تبدیل می شود و در نهایت جنین شکل می گیرد، لازم به ذکر است همه این تغییرات در سه ماهه اول بارداری رخ می دهند. از ابتدای بارداری سلول های در حال رشد نیاز به اکسیژن و مواد مغذی دارند. جنین مواد مغذی مورد نیاز خود را از بدن مادر و از طریق جفت و بند ناف تامین می کند.

شکل گیری جفت
جفت یک اندام موقت است که از عروق خونی و غشایی تشکیل شده که مادر و جنین را به هم وصل می کند. از زمانی که تخمک بارور شده تبدیل به بلاستوسیت می شود (توپ توخالی سلولی) و در رحم لانه گزینی می کند رشد جفت نیز آغاز می شود. سلول های داخلی بلاستوسیت تبدیل به جنین و لایه خارجی آن با پوشش داخلی رحم مادر پر خون می شود. شکل گیری عروق خونی بین رویان و رحم مادر تا زمانی که خون در همه رگ های رویان جریان پیدا کند ادامه دارد تا مواد مغذی از مادر به جنین برسد.

عملکرد جفت
در جفت مجموعه ایی از بافت های ظریفی وجود دارد که وظیفه تصفیه خون را برعهده دارند. این بافت ها اجازه می دهند مواد مغذی و برخی ذرات مورد نیاز جنین از جریان خون مادر به جنین برسند در عین حال مانع رسیدن برخی مواد مضر به جنین می شوند. در حقیقت جفت وظیفه تبادل و تصفیه مواد مغذی را برعهده دارد. جفت اکسیژن و مواد مغذی را از خون مادر می گیرد و به جنین می رساند همچنین مواد زائدی که در بدن جنین تولید شده را وارد جریان خون مادر می کند. علاوه بر این جفت وظیفه ترشح هورمون هایی از قبیل گنادوتروپین جفتی (hCG)، استروژن و پروژسترون را نیز بر عهده دارد. وظیفه دیگر جفت محافظت از جنین در برابر ذرات مضر مانند گلبول های قرمز و سفید، موجود در خون مادر است زیرا گلبول های قرمز و سفید مانند مهاجم خارجی به جنین آسیب می رسانند.

رسیدن مواد مغذی از جفت به جنین
هر چیزی که مادر به عنوان غذا میل می کند توسط دستگاه گوارش به ذرات کوچک تری که بدن بتواند آنها را جذب کند، تجزیه می شود. مواد مغذی وارد جریان خون مادر شده و از طریق جفت وارد جریان خون جنین می شود. علاوه بر مواد غذایی که مادر مصرف می کند، بدن مادر دائما از ماهیچه، چربی و استخوان های خود برای تامین پروتئین، چربی و کلسیم جنین استفاده می کند و این مواد مغذی وارد جریان خون مادر می شوند پس از جذب مواد مغذی توسط جفت، این عضو همه مواد مغذی را به جنین می رساند و نیازهای بدن جنین را تامین می کند.

شکل گیری بند ناف
در ابتدای شکل گیری، رویان و جفت از طریق طناب عروقی که با حلقه ابتدایی بند ناف احاطه شده اند به هم وصل می شوند. با رشد رویان و شکل گیری جنین، طناب عروقی نیز رشد کرده و به دو شریان و یک ورید تبدیل می شود که همزمان با رشد دستگاه گوارش از میان حلقه بند ناف خارج می شود و بند ناف بلندتری شکل می گیرد. از طریق بند ناف خون از مادر به جنین و از جنین به مادر منتقل می شود.

جریان خون
بند ناف نقش مهم و حیاتی برای جنین ایفا می کند. دو شریان خون پمپاژ شده از بطن چب قلب جنین را برای گرفتن اکسیژن و مواد مغذی به جفت می برند همچنین ورید، خون حاوی اکسیژن را از جفت به دهلیز راست قلب جنین برمی گرداند. براساس تحقیقات دانشکده پزشکی یال معمولا طول بند ناف هنگام تولد بین ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر است. خوشبختانه بند ناف محکم بوده و از پروتئین و کربوهیدرات ساخته شده که به آن ژله وارتون می گویند. وارتون حالت ژله ایی دارد و شریان ها و ورید بند ناف را احاطه کرده است همین امر از پیچ خوردن و انسداد بند ناف که موجب نرسیدن مواد مغذی به جنین می شود، خودداری می کند.