مراقبت دوران بارداری، پاسخ به سه پرسش رایج

فعالیت‌های بی‌خطر برای خانم‌های حامله‌ شامل راه رفتن، دوچرخه ثابت و ورزش‌های هوازی سبک است.

1-آیا مسافرت در بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند؟

برای بسیاری از خانم‌های حامله این سوال پیش می‌آید که آیا می‌توانند در بارداری به مسافرت بروند؟

پاسخ این است که به وضع مادر باردار بستگی دارد، در صورتی که بارداری هیچ‌گونه عارضه و مشکلی نداشته باشد، مثلا دچار دردهای زودرس، خون‌ریزی، وزن کم جنین یا پارگی زودرس کیسه آب نباشند، فشار خون بارداری نداشته باشند و در کل وضعیت نرمالی داشته باشند، زنان باردار هم می‌توانند به مسافرت بروند.

زنان باردار باید تشویق شوند در صورتی که سوار اتومبیل می‌شوند و یا حتی رانندگی می‌کنند، از کمربندهای سه تکه‌ای مناسب استفاده نمایند. بخش پایینی کمربند باید زیر شکم قرار گیرد، به طوری که از قسمت بالایی ران‌ها بگذرد. کمربند باید در موقعیت راحتی بسته شود. قسمت شانه‌ای کمربند باید بین پستان‌ها قرار بگیرد. استفاده از کیسه‌های هوایی (air bags) ماشین برای زنان باردار اشکالی ندارد و نیازی نیست که آنها را غیرفعال کنند.

به طور کلی مسافرت هوایی در فشار مناسب هواپیما، هیچ اثر مضری در بارداری ندارد.

زنانی که در بارداری عارضه و مشکلی ندارند، می‌توانند بدون هیچ خطری تا هفته ۳۶ بارداری مسافرت هوایی داشته باشند. توصیه می‌شود که زنان باردار در طول سفر هوایی همان توصیه‌های مربوط به مردم عادی را رعایت کنند.

این توصیه‌ها شامل استفاده از کمربند ایمنی در موقع نشستن، حرکات متناوب اندام‌های تحتانی و راه رفتن حداقل هر ساعت یک بار جهت کاهش خطر لخته شدن خون در وریدهای پاها می‌باشد، چون ممکن است در بی‌حرکتی طولانی خون در وریدهای پاها لخته شده و به سمت قلب و ریه حرکت کند و آمبولی ایجاد نماید که عارضه خطرناکی است. یک خطر مهم مسافرت‌های هوایی، به خصوص مسافرت‌های بین‌المللی، ابتلا به عفونت‌ها یا بروز مشکلات طبی و دور بودن از مراکز درمانی می‌باشد.

2-آیا خانم هـــا در زمان بارداری، می‌توانند به شغل خود ادامه دهند؟

امروزه بسیاری از کودکان از مادران شاغل متولد می‌‌شوند. در صورتی که عوارض بارداری وجود نداشته باشد، اغلب زنان باردار می‌توانند تا شروع دردهای زایمانی به کار خود ادامه دهند.

بعضی از انواع مشاغل ممکن است عوارض بارداری را افزایش دهند. در مشاغلی که نیاز به فعالیت بدنی دارند، ۲۰ تا ۶۰ درصد خطر تولد پیش از موعد، محدودیت رشد جنین و افزایش فشار خون بارداری وجود دارد. در زنان شاغل، خطر پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری ۵ برابر بیشتر می‌شود.

خستگی مفرط برای زنان باردار که با تعداد ساعات ایستادن، شدت فعالیت جسمی و فکری و عوامل استرس‌زای محیطی مشخص می‌‌‌شود، با افزایش خطر پارگی پره‌ترم پرده‌ها (پارگی پیش از موعد پرده‌های جنینی (PROM)) همراه است. در زنانی که خستگی زیاد را گزارش کرده‌اند، این خطر ۴/۷ درصد بود، بنابراین از هر شغلی که سبب خستگی شدید جسمی خانم حامله می‌شود، باید دوری کرد. بهتر است هیچ کار یا فعالیتی تا جایی که سبب خستگی شدید زن باردار شود، ادامه نیابد. باید دوره‌های کافی استراحت در نظر گرفته شوند.

بهتر است زنانی که در بارداری قبلی خود دچار عوارض بارداری شده‌اند و امکان تکرار آن در این بارداری (مانند زایمان زودرس) وجود دارد، فعالیت جسمی خود را به حداقل برسانند.

3-ورزش و فعالیت بدنی در خانم‌های باردار به چه صورت باید باشد؟

زنان باردار در صورتی که خستگی شدید و خطر آسیب نباشد، نیازی به محدود کردن فعالیت ورزشی خود ندارند. قبل از ارائه برنامه ورزشی به خانم حامله، باید ارزیابی بالینی دقیقی انجام شود.

در موارد زیر خانم حامله نباید ورزش کند

۱- بیماری ریوی یا قلبی عروقی قابل توجه.

۲- خطر قابل توجه زایمان زودرس مثل مواردی که دهانه رحم سرکلاژ (دوخته) شده است، بارداری چندقلو، خون‌ریزی، پارگی زودرس کیسه آب و دردهای زودرس.

۳- عوارض مامایی مثل فشار خون بارداری یا پره‌اکلامپسی، جفت سر راهی، کم‌خونی خانم حامله، دیابت یا صرع کنترل نشده در خانم حامله، چاقی زیاد و محدودیت رشد جنین.

اگر موارد گفته شده در بالا وجود نداشته باشد، خانم حامله باید تشویق شود که فعالیت جسمی متعادل با شدت متوسط، حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته یعنی حدود ۲۰ دقیقه در روز داشته باشد.

مثال‌هایی از فعالیت‌های بی‌خطر برای خانم‌های حامله‌ای که می‌توانند در ایام نوروز هم به آن بپردازند، شامل راه رفتن، شنا، دوچرخه ثابت و ورزش‌های هوازی سبک می‌باشند. زنان باردار باید از فعالیت‌هایی که خطر سقط یا ضربه به شکم دارند، خودداری کنند.

همچنین از شیرجه از سکو پرهیز شود، چون جنین در معرض خطر کاهش فشار قرار می‌گیرد.

در برخی از بارداری‌های مشکل‌دار، توصیه می‌شود از ورزش و یا فعالیت‌های فیزیکی دوری شود، به عنوان مثال زنانی که دچار اختلالات افزایش فشار خون وابسته به بارداری، دردهای زایمانی قبل از موعد و زودرس، جفت سر راهی یا بیماری‌های قلبی و ریوی شدید هستند، از کم‌تحرکی سود می برند.

همچنین زنانی که بارداری چندقلویی یا محدودیت رشد جنین دارند، ممکن است از استراحت بیشتر سود ببرند. در هر صورت، استراحت مطلق در بارداری نداریم، چون خطر لخته شدن خون در وریدهای پاها و انتقال آن لخته‌ها به قلب و ریه (ترومبو آمبولی) وجود دارد. زن حامله می‌تواند در منزل راه برود، حمام کند، دستشویی برود، کار سبک در منزل انجام دهد، ولی استراحتش را بیشتر کند. خم و راست نشود، اشیای سنگین بلند نکند، از پله ها بالا و پایین نرود و خودش را خسته نکند. استراحت، تماشای تلویزیون و مطالعه برای سرگرم شدن در این مواقع توصیه می‌شود.