زونا در بارداری چیست؟

نگرانی مادران باردار از ابتلا به بیماری ‌ها امری طبیعی است. شرایطی که یک زن باردار دارد؛ شرایط عادی نبوده و به دلیل اینکه سلامت مادر و جنین در اولویت است؛ نمی ‌توان در این دوره از هر دارویی، استفاده کرد. به همین دلیل لازم است که مادران باردار از روش‌های پیشگیری از بیماری‌ها اطلاع کافی داشته باشند و بتوانند تا حد ممکن از ابتلا به آن‌ها، در امان باشند. یکی از بیماری‌هایی که قابلیت سرایت داشته و از جمله بیماری‌های عفونی به شمار می‌رود، زوناست. این بیماری بیشتر در سنین بالا بروز می‌کند، اما احتمال ابتلای مادران باردار هم وجود دارد.

بیماری زونا چیست و چه علائمی دارد؟
زونا یک عفونت ویروسی است و علائم مشخصی دارد. این بیماری در صورتی بروز می‌کند که فردی قبلا به آبله‌ مرغان مبتلا شده و حالا به دلایل مختلفی سیستم ایمنی‌اش ضعیف شده باشد. این بیماری مسری است، اما مثل آبله‌مرغان از طریق تنفس منتقل نمی‌شود، بلکه با لمس مایع درون تاول‌ها سرایت پیدا می‌کند. اگرچه آبله مرغان و زونا هر دو بر اثر یک ویروس یکسان ایجاد می‌شوند، اما دو بیماری متفاوت هستند. آبله مرغان بروز دانه‌های قرمزرنگ همراه با خارش در سرتاسر بدن است، درحالی‌که زونا همراه با تاول‌های دردناکی است که بیشتر در یک بخش از بدن و معمولا نیم‌تنه بالای بدن، به وجود می‌آیند.
علائم اولیه زونا ممکن است شامل تب و ضعف عمومی باشد. احساس درد، سوزش یا خارش دیگر علائمی است که بیمار ممکن است آن را تجربه کند. پس از چند روز، اولین علائم مربوط به پوست، ظاهر خواهند شد. ممکن است متوجه بروز لکه‌های صورتی یا قرمز در یک طرف بدن خود شوید که پس از چند روز به تاول‌های آبکی تبدیل می‌شوند. این تاول‌ها با خارش همراه بوده و در یک منطقه خاص ظاهر می‌شوند. علائم بیماری زونا به صورت موردی در فهرست زیر آمده است:
تب و سردرد
خارش پوست
حس بی‌قراری و آشفتگی
حساس و دردناک شدن قسمتی از پوست
ظهور دانه‌ها یا تاول‌های دردناک روی بخشی از پوست
ناراحتی و درد معده
حس خواب‌رفتگی و گزگز در ناحیه‌ای از پوست

آیا ابتلا به زونا در بارداری خطرناک است؟
خوشبختانه زونای بارداری منجر به افزایش مرگ‌ومیر در بین جنین‌ها نشده است و انتقال ویروس آن به جنین به‌ ندرت اتفاق می‌افتد. با این حال، زونا گاهی می‌تواند باعث افزایش مرگ‌ومیر مادران شود، اما از آنجایی‌که زونا فقط در یک یا دو مورد از هر ۱۰ هزار بارداری رخ می‌دهد؛ لازم نیست بیش از حد در دوران بارداری نگران ابتلا به این بیماری باشید. از عوارض مهم این بیماری برای مادران باردار می‌توان به زونای چشمی، زونای منتشر و عفونت‌های باکتریایی ثانویه اشاره کرد.
به طور کلی می‌توان گفت ابتلای مادر باردار به آبله مرغان نسبتا خطرناک‌تر از بیماری زوناست؛ چرا که در صورت ابتلا به زونا، این ویروس قبلا توسط بیماری آبله مرغان در بدن مادر باردار وجود داشته است و نگرانی زیادی بابت جنین، وجود ندارد، اما در آبله مرغان، بدن مادر اولین بار است که این ویروس را تجربه می‌کند و بنابراین احتمال خطر برای جنین، وجود دارد.
زنی که واکسینه نشده و از طریق تماس در معرض ویروس زونا قرار گرفته است، احتمال دارد به آبله‌مرغان مبتلا شود. در نتیجه، اگر باردار هستید و متوجه علائمی مثل نشانه‌های بیماری آبله‌مرغان یا زونا شده‌اید، حتماً باید پزشکتان را در جریان قرار دهید.

مقابله با زونا در بارداری
برای مقابله با این بیماری مسری در اولین قدم باید زن باردار هیچ گونه تماسی با فرد مبتلا و یا حتی مشکوک به زونا، نداشته باشد. چرا که اگر زن حامله در طول فاز واگیردار این ویروس، با یک فرد مبتلا به زونا در تماس نزدیک باشد؛ حتماً به بیماری زونا، مبتلا خواهد شد. از لحاظ پیشگیری هم می‌توان از واکسن آبله‌مرغان و زونا استفاده کرد، ولی زنان نمی‌توانند این واکسن را بعد از آغاز روند بارداری در بدن خود دریافت کنند؛ روند باردار شدن زنان حداقل باید بعد از گذشت چهار هفته پس از دریافت واکسن، صورت گیرد.

روش ‌های درمانی کدامند؟
زونا دارویی قطعی برای درمان ندارد. در صورت ابتلای زنان باردار به زونا، پزشک ممکن است دارو‌هایی را برای تسکین درد بیمار، تجویز کند. همچنین پزشک می‌تواند پس از تشخیص زونا، برای بیمار یک آنتی‌ویروس تجویز کند. به گفته کارشناسان نیز، زنان باردار مبتلا به زونای ساده اغلب باید با استفاده از آسیکلوویر خوراکی درمان شوند.
در صورتی که درد ناشی از ویروس بیماری زونا بسیار شدید باشد؛ پزشک متخصص زنان و زایمان مصرف دارو‌های مسکن را با دوز کم به بیمار خود توصیه خواهد نمود، زیرا درد‌های ناخوشایند ناشی از این بیماری فقط با مصرف دارو‌هایی مانند "استامینوفن" یا "پاراستامول" از بین رفته یا خفیف می‌شود. البته در کنار دارو‌های ذکر شده، دارو‌های حاوی آنتی‌هیستامین مانند دیفن‌هیدرامین نیز برای کاهش مشکل خارش پوست زنان باردار، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پزشک احتمالا به شما خواهد گفت که بهتر است دارو‌های تجویزی قبل از اینکه عمر دانه‌ها و تاول‌های بدن به ۷۲ ساعت برسد، مصرف شود تا زمان و شدت بیماری کاهش پیدا کند. دارو‌های معرفی شده تنها زمانی به زنان حامله تجویز می‌شود که مزایای آن‌ها بیشتر از عوارض احتمالی آن بوده و بتواند برای حفظ سلامت مادر و نوزاد درون رحم او، مؤثر باشد. حتی برخی از پزشکان ممکن است به بیمار خود توصیه کنند تا با انجام اقدامات ایمنی، در خانه استراحت نموده و از امتحان کردن هر گونه دارو برای درمان بیماری خود، اجتناب کنند. برخی از روش‌های خانگی هم وجود دارد که به بهبود وضعیت مادران بارداری که درگیر بیماری زونا هستند، کمک می‌کند. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
قرار دادن کیسه‌های فشرده و سرد یخ بر روی بثورات جلدی
استفاده مداوم مادر باردار از حمام آب سرد
استفاده از باندهای بدون چسب بر روی بثورات جدی و تعویض هر روزه آن‌ها
استفاده از لوسیون های ضدخارش در نواحی آسیب دیده
پوشیدن لباس‌های گشاد و راحت تا بهبودی کامل بیماری

سخن آخر
اگر هنوز به این بیماری مبتلا نشده‌اید و باردار هم هستید؛ از قرار گرفتن در مکان‌های شلوغ، به ویژه هنگامی که عفونت در منطقه محل زندگی شما شایع است، خودداری نمایید. چرا که همواره پیشگیری از بروز یک بیماری، آسان‌تر از انجام اقدامات درمانی برای آن است. در هر صورت، اگر به زونا مبتلا شده باشید؛ بهتر است به توصیه پزشک، عمل کنید. روی تاول‌ها باید پوشیده باشد و مرتب دست‌هایتان را بشویید. مایع درون این تاول‌ها حاوی ویروس فعال است و می‌تواند به سرعت بیماری را انتقال دهد.