چگونه شپش سر را درمان کنیم؟
شپش ها حشرات کوچکی هستند که از خون پوست سر انسان تغذیه می کنند. آلودگی به شپش سر اغلب در کودکان دیده می شود.
شپش ها حشرات کوچکی هستند که از خون پوست سر انسان تغذیه می کنند. آلودگی به شپش سر اغلب در کودکان دیده می شود و معمولا ناشی از انتقال مستقیم شپش از موی فرد آلوده به موی فرد دیگر است. شپش سر نشانهای از عدم رعایت بهداشت شخصی یا محیط زندگی ناسالم و آلوده نیست. شپش سر باعث انتقال بیماریهای عفونی باکتریایی یا ویروسی نمیشود. داروهای زیادی برای درمان شپش سر در دسترس هستند اما نکتهی مهم، پیروی دقیق و پایبندی به دستورالعملها برای رهایی مو و پوست سر از شپش و تخم آن است. تعدادی از داروهای خانگی برای درمان آلودگیهای شپش مو استفاده میشوند، اما شواهد بالینی برای اثربخشی آنها وجود ندارد.
شپش سر نشانهای از عدم رعایت بهداشت شخصی یا محیط زندگی ناسالم و آلوده نیست. شپش سر باعث انتقال بیماریهای عفونی باکتریایی یا ویروسی نمیشود.
چرخه ی زندگی شپش
پس از هشت یا نه روز، تخم شپش باز میشود. آن چه که ظاهر میشود شپش نابالغی است که پوره یا شفیره نامیده میشود. این پوره پس از نه تا دوازده روز تبدیل به شپش بالغ میشود و این شپش بالغ به مدت سه تا چهار هفته زندگی میکند.
انتقال شپش سر
شپش سر میخزد، اما نمیتواند پرش یا پرواز کند. در اغلب موارد انتقال شپش از فردی به فرد دیگر، از طریق تماس مستقیم است. بنابراین، انتقال اغلب در خانواده یا در میان کودکانی که در مدرسه هنگام بازی در تماس نزدیک هستند، صورت میگیرد. انتقال غیر مستقیم زیاد محتمل نیست، اما شپش ممکن است از فردی به فرد دیگر توسط موارد زیر گسترش یابد:
کلاه و روسری
برس و شانه
لوازم جانبی مو
هدفون
بالش
روکش مبل و اثاثیه یا لوازم خانگی
حوله
انتقال غیر مستقیم میتواند در میان لباسهایی که کنار یکدیگر قرار داده شدهاند نیز رخ دهد. به عنوان مثال، کلاه یا روسری که بر روی چوب لباسی آویزان شده یا در قفسهی مدرسه گذاشته شده و میتواند به عنوان وسیله ای برای انتقال شپشها باشد.
حیوانات خانگی مانند سگها و گربهها در گسترش شپش سر نقشی ندارند.
تشخیص شپش سر
طبق دستورالعمل آکادمی اطفال آمریکا، استاندارد طلایی برای تشخیص آلودگی فعال شپش، شناسایی پوره یا شفیرهی زنده و یا شپش بالغ است. دستورالعملها به بررسی موهای مرطوب که با محصولات نرم کنندهی مو نرم و روان شده اند، توصیه میکنند. موی کودک را با شانهی دندانه دار (شانهی شپش) از پوست سر تا انتهای مو را به آرامی و با دقت شانه کنید. اگر هیچ شپش زنده ای پیدا نکردید مدتی بعد دوباره موی کودکتان را معاینه کنید. پزشک نیز موهای کودکتان را بررسی خواهد کرد. برای پیدا کردن شپشها، پزشک ممکن است از نور ویژه ای استفاده کند، که باعث میشود شپشها به رنگ آبی دیده شوند. اما شناسایی شپشها لزوما تشخیص آلودگی فعال را تایید نمیکند. شپش زنده برای زنده ماندن و رشد کردن نیاز به نزدیک بودن به پوست سر دارد. شپشهایی که بیش از حدود ۱/۴ اینچ (۶ میلی متر) از پوست سر فاصله دارند، احتمالا مرده یا تخم خالی شپش هستند. در صورت شک به شپش میتوان برای تعیین زنده بودن، آن را زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار داد. اگر هیچ شپش زنده ای وجود نداشته باشد، احتمالا بقایای آلودگی گذشته هستند و نه شواهدی از آلودگی فعال جدید.
علائم شپش سر
ممکن است از آلودگی به شپش سر آگاه نباشید، با این حال، علائم و نشانههای شایع عبارتند از:
خارش: خارش در پوست سر، گردن و گوش شایعترین علامت است. خارش واکنشی آلرژیک به بزاق شپش است. هنگامی که فرد برای اولین بار به شپش آلوده میشود، ممکن است دو تا شش هفته پس از آلودگی، خارش رخ ندهد.
وجود شپش بر روی پوست سر: شپش ممکن است قابل مشاهده باشد اما پیدا کردن آنها دشوار است زیرا آنها کوچکند، از نور فراری هستند و به سرعت حرکت میکنند.
تخم شپش روی بدنهی مو: شپشها به بدنهی مو میچسبند. تخم باز نشدهی شپش ممکن است به سختی قابل دیدن باشد زیرا بسیار کوچک هستند. پیدا کردن آنها در اطراف گوش و خط موی گردن راحت تر است. پیدا کردن تخمهای خالی ممکن است ساده تر باشد زیرا آنها کم رنگ تر و سبک تر از پوست سر هستند. با این حال حضور تخم شپش لزوما نشان دهندهی آلودگی فعال نیست.
چیزهایی که اغلب با تخم شپش اشتباه گرفته میشوند عبارتند از:
تخم مرده یا خالی که از آلودگی قبلی به شپش سر باقی مانده است.
شورهی سر
مواد باقی مانده از محصولات مو
تکههای موی مرده و جدا شده از بدنهی مو
بافت زخم، خاک و یا مواد باقی ماندهی دیگر
دیگر حشرات کوچک موجود در مو
عوارض جانبی شپش سر
اگر کودک دارای خارش پوست سر ناشی از ابتلا به شپش است و پوست سرش را میخاراند، ممکن است پوست سر زخم شود و عفونت ایجاد شود.
دلایل شپش موی سر
شپش سر حشره ای به رنگ قهوه ای مایل به زرد یا مایل به خاکستری به اندازهی دانههای ریز روی توت فرنگی است. شپش از خون انسان که آن را از پوست سر بیرون میکشد تغذیه میکند. شپش ماده، ماده ای چسبنده تولید میکند که تخمها را به بدنهی مو میچسباند. هر تخم شپش تقریبا ۳/۱۶ اینچ (۴ میلی متر) از پایهی مو فاصله دارد، این فاصله محیطی مناسب از نظر دمایی برای رشد تخم شپش فراهم میکند.
عوامل خطر شپش سر
از آن جایی که شپش سر به طور عمده از طریق تماس مستقیم سر به سر گسترش مییابد، خطر انتقال آن بیش تر در میان کودکانی است که با هم بازی میکنند یا به مدرسه میروند. در ایالات متحده، موارد شپش سر بیش تر در مهد کودک و مدرسه رخ میدهد.
درمان شپش سر
پزشک به احتمال زیاد داروهایی را تجویز خواهد کرد که شپش و تخم شپش را میکشد. این داروها ممکن است تخم شپش که به تازگی گذاشته شده را نکشد. بنابراین درمان ثانویه در زمان مناسبی که پورهها از تخم خارج شدهاند اما هنوز به شپش بالغ تبدیل نشده اند، لازم است. برخی مطالعات نشان میدهد که نه روز پس از درمان اولیه زمان ایده آل برای درمان ثانویه است.
توجه: مطلبی که مطالعه میکنید صرفا جنبهی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیههای پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
داروهای غیر تجویزی: بر پایهی پریترین (ترکیب شیمیایی استخراج شده از گل داوودی که برای شپش سمی است) هستند. قبل از استفاده از این درمانها، موهای کودک را با شامپو و بدون نرم کننده شستشو دهید. شستشوی مو با سرکهی سفید قبل از شستن شامپو ممکن است به حل کردن چسبی که باعث چسبیدن شپش به بدنهی مو میشود، کمک کند سپس موهای کودک را با آب گرم بشویید. دستورالعملهای درج شده روی بسته بندی برای مدت زمان درمان را رعایت کنید. داروهای غیر تجویزی عبارتند از:
پرمترین: پرمترین نسخهی مصنوعی از پریترین است. عوارض جانبی ممکن است شامل قرمزی و خارش پوست سر باشد.
پریترین با مواد افزودنی: در این داروهای غیر تجویزی پریترین با مواد شیمیایی دیگری که سمیت آن افزایش یافته ترکیب شده است. عوارض جانبی ممکن است شامل خارش و قرمزی پوست سر باشد. اگر کودک به گل داودی حساسیت دارد نباید از آن استفاده کنید.
داروهای تجویزی: در برخی مناطق جغرافیایی، مقاومت شپشها به داروهای غیرتجویزی افزایش یافته است. همچنین درمان با داروهای غیرتجویزی ممکن است به دلیل استفادهی نادرست و عدم تکرار درمان در زمان مناسب شکست بخورد. اگر با وجود استفادهی صحیح از داروهای غیرتجویزی، درمان موثر نباشد پزشک ممکن است نسخه تجویزی را توصیه کند که شامل موارد زیر است:
بنزیل الکل: این محصول برای شپشها سمی نیست اما با محروم کردن شپشها از اکسیژن آنها را میکشد. عوارض جانبی ممکن است شامل قرمزی و خارش پوست سر باشد. استفاده از الکل بنزیل که برای ضد عفونی کردن دستگاههای پزشکی استفاده میشود، میتواند باعث تشنج و سایر واکنشهای شدید در نوزادان تازه متولد شده شود. بنابراین، درمان شپش با الکل بنزیل در کودکان کم تر از ۶ ماه تایید نشده است.
ایورمکتین: برای افراد سن شش ماه یا بیش تر مورد استفاده قرار میگیرد. این محصول میتواند برای موهای خشک استفاده شود و باید پس از ۱۰ دقیقه با آب شستشو داده شود.
اسپینوزاد: برای افراد سن شش ماه یا بیش تر مورد استفاده قرار میگیرد. این محصول میتواند برای موهای خشک استفاده شود و باید پس از ۱۰ دقیقه با آب گرم شستشو داده شود. اسپینوزاد میتواند شپش زنده و تخم شپش را بکشد و معمولا نیازی به تکرار درمان ندارد.
مالاتیون: در افراد بالای ۶ سال یا بیش تر مورد استفاده قرار میگیرد. این شامپوی دارویی بر روی موی خشک استفاده میشود و پس از ۸ تا ۱۲ ساعت شستشو داده میشود. این داروی حاوی مقدار زیادی الکل است، بنابراین نمیتوان از سشوار مو یا در نزدیکی شعلهی آتش از آن استفاده کرد.
لیندان: این شامپوی دارویی دارای خطر عوارض جانبی شدید، از جمله تشنج است و تنها زمانی استفاده میشود که سایر درمانها شکست خورده باشند. این شامپو توسط آکادمی اطفال آمریکا برای استفاده در کودکان توصیه نمیشود. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هشدار میدهد که استفادهی این دارو در افراد با وزن کمتر از ۱۱۰ پوند (۵۰ کیلوگرم)، زنان باردار یا شیرده، افراد دارای سابقه تشنج و یا دارای عفونت اچ آی وی، ممنوع است.
تغییر شیوهی زندگی و درمان های خانگی
اگر ترجیح میدهید برای درمان آلودگی با شپش از دارو استفاده نکنید، میتوانید درمانهای خانگی جایگزین را در نظر بگیرید اما شواهد بالینی برای اثربخشی چنین درمانهایی وجود ندارد.
شانه کردن موهای مرطوب: شانه کردن موهای مرطوب با شانههای نازک و دندانه دار ممکن است باعث برداشتن شپش و برخی از تخمها شود. تحقیق بر اثربخشی این روش قاطع نیست. مو باید مرطوب باشد و باید چیزی برای روان کردن مو، مانند نرم کنندهی مو اضافه کنید. حداقل دو بار در هر دفعه کل مو را از پوست سر تا انتهای مو شانه کنید. این فرایند باید هر سه تا چهار روز یک بار برای حداقل دو هفته تکرار شود تا زمانی که شپش بیشتری یافت نشود.
روغنها: مطالعات بالینی نشان دادهاند که برخی از روغنهای گیاهی طبیعی ممکن است بر روی شپش و تخم شپش اثر سمی داشته باشند. این محصولات عبارتند از:
روغن درخت چای
روغن رازیانه
نرولیدول: ترکیب شیمیایی موجود در بسیاری از روغنهای گیاهی
عوامل خفه کننده: تعدادی از محصولات خانگی برای درمان آلودگی شپش مورد استفاده قرار میگیرند. نحوهی کار آنها اینگونه است که این محصولات به موها اعمال میشوند و شپش و تخمهای شپش را از هوا محروم میکنند، کلاهی که کل سر را بپوشاند، پوشیده میشود و در طول شب روی سر باید قرار گیرد. شواهد کمی از اثر بخشی این محصولات در دسترس است. محصولات مورد استفاده برای این منظور عبارتند از:
سس مایونز
روغن زیتون
کره
وازلین
توجه داشته باشید که از محصولات قابل اشتعال، مانند نفت سفید یا بنزین، برای کشتن شپش و تخم شپش هرگز نباید استفاده شود.
کم آب کردن بدن شپش ها: یکی دیگر از گزینهها، استفاده از دستگاه دارای هوای گرم برای کم آب کردن بدن شپشها جهت از بین بردن شپش سر و تخم شپش است. این دستگاه نیاز به آموزش خاصی دارد و در حال حاضر تنها در مراکز حرفه ای درمان شپش موجود است. از سشوار معمولی برای این کار نباید استفاده کرد چون خیلی داغ است و میتواند پوست سر را بسوزاند.
تمیز کردن لوازم خانگی: شپشها معمولا پس از گذشت یک روز بدون تغذیه از خون پوست سر و تخم شپش بدون زندگی در درجه حرارتی در نزدیکی پوست سر، زنده نمیمانند. بنابراین احتمال زنده ماندن شپش در لوازم خانگی کم است. به عنوان یک اقدام احتیاطی، میتوانید وسایلی را که شخص آلوده به شپش در دو روز گذشته از آنها استفاده کرده است را تمیز کنید. توصیههایی برای تمیز کردن عبارتند از:
وسایل را در آب داغ بشویید: ملافهها و لباسها را در آب داغ و صابون بشویید. دمای آب باید حداقل ۱۳۰ درجهی فارنهایت یا ۵۴.۴ درجهی سانتیگراد باشد. سپس با حرارت زیاد خشک کنید.
پاکسازی وسایل مراقبت از مو: شانهها، برسها و لوازم جانبی مو را در آب داغ و صابون تمیز کنید.
بسته بندی و مهر و موم کردن بعضی وسایل در کیسههای پلاستیکی و برای دو هفته شستشو نشوند.
پیشگیری از شپش سر
جلوگیری از گسترش شپش سر در میان کودکان در مراکز مراقبت از کودکان و مدارس دشوار است، زیرا تماسها و ارتباطات بسیار نزدیکی وجود دارد و احتمال انتقال غیرمستقیم از وسایل شخصی کم است. با این حال، معمولا آویزان کردن لباسهای کودکان بر روی چوب لباسی به صورت جداگانه از لباسهای دیگر کودکان و عدم استفاده از شانه، برس، کلاه و روسری مشترک در پیشگیری از گسترش شپش سر میتواند مفید باشد. نگرانی در مورد انتقال شپش دلیل خوبی برای استفاده نکردن از کلاه ایمنی در هنگام ورزش و دوچرخه سواری نیست.
چه مواقعی برای درمان شپش سر به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شک دارید که شما یا فرزندتان با شپش سر آلوده شده اید، قبل از شروع درمان به دکتر پوست مراجعه کنید. مطالعات نشان میدهد که بسیاری از کودکان برای آلودگی به شپش سر تحت درمان با داروهای غیر تجویزی و یا داروهای خانگی قرار گرفتهاند در حالی که دارای آلودگی فعال شپش سر نبوده اند.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼