راه درمان بی خوابی نوزاد، شیوه مناسب چیست؟

کودکان بسیاری با مشکل کم خوابی و یا بی خوابی مواجه هستند که در واقع الگوی خواب خانواده و شرایط محیطی و نیز وراثتی و عوامل متعدد دیگر می تواند در آن تاثیر گذار باشد.

یک از مواردی که باعث دردسر والدین نوزاد می شود بی خوابی نوزاد در شب هاست که باعث می شود والدین کمی آزرده خاطر شوند. این بی خوابی نوزاد علل مختلفی دارد که بسیاری از آنها با روشهایی ساده قابل حل است پس با ما همراه باشید.

گرسنگی، مهم ترین عامل بی خوابی نوزاد است، اما عوامل دیگری مانند اختلال خواب نیز وجود دارد. با لالایی خواندن، خلوت کردن فضای تخت نوزاد، خوشبو کردن فضا، نوازش کودک، ماساژ کودک و تاریک کردن اتاق هم می توانید به بهبود خواب کودک کمک کنید.

علل بی خوابی نوزاد

عادت به کم خوابی

نداشتن زمان خواب منظم، تغییر فعالیت های روزانه، تا دیر وقت بیدار ماندن، عوامل باز دارنده خواب مانند سرگرمی ها، انجام تکالیف مدرسه و فعالیت بیش از حد قبل از خواب، استفاده بیش از حد از نوشیدنی های کافیین دار، خوردن شیرینی ها و غذاهای چرب قبل از خواب و یا حتی مشاجره میان خواهر و برادرها از عواملی است که منجر به بی خوابی کودکان و نوجوانان می شود.

عوامل فیزیکی و عاطفی

سرما، گوش درد ، دل درد، دندان درد، آلرژی، آسم، اگزما، شب ادراری، خر و پف با صدای بلند و اختلال تنفسی از جمله عوامل فیزیکی هستند که خواب کودک را مختل می کنند. بی خوابی کودکان همچنین ریشه در مسائل عاطفی مانند اضطراب های ترس های شبانه دارد، افسردگی، استرس و توهم نیز تاثیر مستقیمی در فرایند خواب کودکان دارد.

محیط خواب

اتاق خواب گرم یا سرد، روشن و یا پر سر و صدا باعث بی خوابی کودک می شود. پوشک مرطوب، لباس خواب نامناسب، تخت خواب غیراستاندارد، ملافه زبر و به طور کلی یک محیط نامناسب مانع از به خواب رفتن کودک می شود.

روش هایی برای مقابله با بی خوابی نوزاد

- صدای متناوب ایجاد کنید؛ در رحم مادر، جنین به شنیدن صداهای متناوب مانند صدای نفس یا تپش قلب مادر عادت می کند بنا براین بعضی از نوزادان با شنیدن صدای دستگاه تهویه و به طور کلی لوازمی که صدای متناوب تولید می کنند، بهتر به خواب می روند.

- با نوزاد ارتباط چشمی طولانی برقرار نکنید؛ به هیچ وجه قبل از خواب نوزاد را هیجان زده نکنید. عصر ایران می نویسد: ارتباط چشمی طولانی و معنادار شما با نوزاد محرک ترین عامل برای نخوابیدن نوزاد و هیجانی شدن او است.

- نوزاد را سیر کنید؛ اگر کودک شما از آن کودکانی است که نیمه شب گرسنه از خواب بیدار می شود، تغذیه قبل از خواب می تواند مفید باشد.

- تخت کودک را خلوت کنید؛ فضای خواب کودک را از هر وسیله اضافی خالی کنید. ملحفه و بالشتک اضافی یا عروسک، علاوه بر این که ممکن است خطرناک باشند و احتمال خفگی یا تنگی نفس کودک را افزایش دهند باعث ناآرامی ذهنی کودک قبل از خواب می شوند.

نوزاد را حمام کنید؛ آب گرم و بعد از آن نوازش آرام با حوله حمام به آرام شدن نوزاد کمک می کند.

- فضا را خوشبو کنید؛ بعضی نوزادان با بوی مطبوع یک یا دو قطره خوشبو کننده یا روغن طبیعی روی دستمال کنار تخت خواب شان زودتر به خواب می روند. البته استفاده از خوشبو کننده ها تا قبل از شش ماهگی نوزاد توصیه نمی شود.

- در صورت زیاد ترش کردن به پزشک مراجعه کنید؛ رفلاکس معده یا همان ترش کردن نوزادان یک بیماری شایع است که یکی از عوامل مشکلات خواب در نوزادان است. از نشانه های این بیماری می توان به زیاد بودن آب دهان، گریه با صدای بلند، خس خس کردن، عق زدن و مشکلات گوارشی اشاره کرد. اگر نوزادتان این علایم را دارد، برای کسب اطمینان به پزشک مراجعه کنید.

- کودک را نوازش کنید: وقتی نوزاد را برای خواب به تختخوابش منتقل می کنید، سعی کنید دست تان را با مهربانی روی شکم، بازوها و سر کودک بگذارید تا او را آرام کنید.

- زمان مناسب را انتخاب کنید؛ مقرر کردن زمان خواب معین بسیار مهم است و بسیاری از متخصصان عقیده دارند بین ساعت شش و سی دقیقه تا هفت بعدازظهر بهترین زمان برای خواباندن کودکان زیر یک سال است. خوشبختانه زود خواباندن کودک به زود بیدار شدن کودک در صبح منجر نخواهد شد و برعکس، خواب مناسب شبانه باعث می شود نوزاد صبح ها دیرتر از خواب بیدار شود.

- لباس خواب مناسب تن نوزاد کنید؛ بعضی اوقات نوزادان به پارچه هایی که از الیاف مصنوعی دوخته شده اند، حساسیت دارند که می تواند مانع خوابیدن نوزاد شود . بنابر این از لباس هایی استفاده کنید که از الیاف طبیعی مانند کتان تهیه شده اند.

- دمای محیط را اندازه نگه دارید؛ حتما خودتان هم می دانید که نوزاد در دمای مناسب بهتر می خوابد. بنابراین به توصیه پزشکان، دمای اتاق نوزاد را بین هجده تا بیست و یک درجه سانتی گراد نگه دارید تا کودک تان راحت تر و زودتر بخوابد.

- اتاق را تاریک کنید؛ برای این که به نوزاد کمک کنید تا متوجه فرارسیدن زمان خواب شود، اتاق او را تاریک کنید. لازم به ذکر است که بهتر است از چراغ خواب استفاده نکنید تا نوزاد تاریکی شب را احساس کند.

- نوزاد را ماساژ دهید؛ نوزادان و کودکان نوپا که پیش از خواب پانزده دقیقه ماساژ داده می شوند، سریع تر از کودکانی که فقط برایشان قصه گفته شده است، به خواب می روند.

- نوزادتان را به خواب نیمروزی دعوت کنید؛ علاوه بر تمام فواید خواب نیمروزی که به شما فرصت انجام کارهای شخصی تان را می دهد، خواب نیمروزی برای رشد ذهنی و جسمی کودک بسیار اهمیت دارد. به خاطر این باور غلط که اگر کودک در روز نخوابد، شب ها بیش تر می خوابد، خواب نیمروزی را حذف نکنید چون دقیقا برعکس است.

- از پوشک مخصوص شب استفاده کنید؛ پوشک خیس هم می تواند از عواملی باشد که مانع خوابیدن نوزاد شود. بهتر است در طول شب از پوشک هایی که قدرت جذب بسیار بالا دارند استفاده کنید تا اگر نوزاد با پوشک خیس خوابش برد، مجبور نباشید او را بیدار کنید.

- به نوزاد پستانک بدهید: دادن پستانک در زمان خواب به کودک کمک می کند تا آرام شود و به خواب برود. البته وقتی نوزاد به خواب رفت، پستانک را از دهانش خارج کنید تا به خاطر افتادن پستانک از دهانش بیدار نشود.

- یک برنامه خواب منظم داشته باشید؛ هیچ شکی در این که یک برنامه منظم خواب می تواند به کودک بفهماند که زمان خواب فرا رسیده است، وجود ندارد. یک برنامه خواب منظم برای نوزادتان تنظیم و به آن عمل کنید.

- حالت های نوزاد را بشناسید: به جای آن که منتظر بمانید تا بحران اصلی فرا برسد، به دنبال شناخت نشانه های خستگی نوزاد باشید. ممکن است نوزاد چشم هایش را بمالد، گریه کند یا خمیازه بکشد. بعضی از نوزادان ممکن است کاملا برعکس باشند و در زمان خستگی پرانرژی تر شوند که این حالت باعث گمراهی والدین می شود.

- لالایی بخوانید: لالایی خواندن به طور کلی یک روش بسیار عالی برای آرام کردن کودک خواب آلود است و تحقیقات نشان داده اند که لالایی خواندن به کاهش استرس هم کمک می کند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
یکی از مشکلاتی که اکثر والدین جوان با اون دست و پنجه نرم می کنن، بی خوابی نوزاد در روزهای اول پس از تولدشان است.
نوزادان چرخه خواب کوتاهی در حدود یک ساعت بین خواب و خواب عمیق تجربه می کنن. در میان این نور و دوره عمیق، صداها، حرکت و گرسنگی می تونه مداخله کنه و کودک شما رو بیدار کنه. برخی از نوزادان می تونن دوره های طولانی تری از دیگران هم بخوابن.
نوزادان بین ۳ ماه تا ۱ سال خواب بسیار بیشتری از بزرگسالان تا ۱۲ ساعت در شبانه روز احتیاج دارن.
کودکان نوپا 1 تا 3 ساله به 14 ساعت خواب نیاز داشته وباقی کودکان هم به الگوی خواب والدین شبیه میشن.

رفتار خواب غیرعادی نوزادان
نوزادان و کودکان نوپا بسیار حساس به تحریک بوده و به راحتی تحریک پذیر هستن و می توانن راحت از خواب برخیزن.
هرگونه تغییر در زمان عادی و روزانه خوابیدن نوزاد، می تونه لذت بردن از خواب خوب رو برای کودک دشوار کنه. کودک به برنامه ای منظم که ساعت درونی و چرخه هورمونی بدن رو تنظیم می کند نیاز داره.
این مسئله کمک می کنه تا کودک در زمان معینی هر روز خواب آلود شده و بخوابه. سعی نکنید کودک خودتون رو خیلی زود، زمانی که خسته نیست یا خیلی دیر زمانی که خیلی خسته است، بخوابانید.

عامل مهم گرسنگی نوزاد
گرسنگی از مهمترین دلایل بی خوابی نوزادان هست. حتی اگر نوزاد مرتب با شیر مادر تغذیه شه، می تونه در طول شب و یا قبل از خواب، گرسنه شه.
نوزادان باید هر چند ساعت یک بار، غذا بخورند، به ویژه هنگامی که با شیر مادر تغذیه میشن زیرا شیر مادر به راحتی قابل هضمه.
اگه سن کودک شما بیشتر از ۶ ماه است و غذاهای کمکی نمی خوره، احتمالا بارها در طول شب بیدار می شه.
کولیک و دل دردهای شدید
یکی از مشکلات والدین که تقریبا درمان خاصی هم نداره، کولیک داشتن نوزاد یا دندان دراوردن کودکه، که هر دو مورد به شدت کودک رو بی خواب می کنه.

اختلال خواب نوزاد (ISD)
ISD در نوزادان و کودکان نوپا مشخص می شه که از خواب بیدار می شن و اغلب گریه می کنن که قادر به بازگشت به خواب نیستن تا زمانی که اونها رو برای مدتی بغل کنید.

درمان بی خوابی نوزاد و اختلال خواب در نوزادان
اکثر پزشکان میگن که نوزادان به عنوان بزرگسالان از یکسان بودن بهداشت خواب استفاده می کنن:
یک زمان برای سکوت کلی، شامل کم کردن نور و خاموش کردن تلویزیون و رادیو ایجاد کنید،
یک بیداری منظم هم قرار بدید.
یک برنامه تغذیه منظم برای شیر دادن کم کم برای کودک عادت بدید.
از متخصص اطفال کمک بگیرید.
از موسیقی های ملایم و عطرهای غیر حساسیت زا البته در بیرون از اتاق کودک استفاده کنید.
اسباب بازی جدید رو از دید نوزاد دور کنید.
حتما قبل از خواب پوشک نوزاد رو تعویض کنید.
می تونید چند ساعت قبل از خواب دوش آب گرم برای نوزاد رو امتحان کنید.

توصیه هایی برای خواب منظم نوزاد و کودک
به علائم خستگی نوزادت توجه کن (خمیازه، مالیدن چشم ها، گریه، پنهان کردن صورت و …) و او را زود در تخت خواب بگذار؛
نوزاد تفاوت بین روز و شب را نمی داند، برای کمک به او، فعالیت مشخصی را برای زمان معینی در نظر بگیر؛ برای مثال سعی کن هر شب او را در یک ساعت خاص به حمام ببری یا برایش لالایی بخوانی؛
این اعتقاد که نوزاد از تاریکی می ترسد صحت ندارد. برای محل خواب او، اتاق تاریکی را در نظر بگیر؛ چرا که این کار ترشح ملاتونین (هورمونی که چرخه خواب را تنظیم می کند) را افزایش خواهد داد.
بهتر است بعد از ظهرها نوزاد در نور روز بخوابد تا بتواند به آسانی تفاوت روز و شب را درک کند.
اگر به رغم تمام این راهنمایی ها، فرزندت همچنان به سختی به خواب می رود، بهتر است با یک متخصص مشورت کنی.
کم خوابی نوزاد خطرناک نیست؛ اما عواقب کم خوابی و خستگی می تواند روی والدین اثر گذاشته و صبر آن ها را برای رسیدگی بهتر به این معجزه کوچولو کم کند چرا که نوزاد اگر شب نخوابد در طول روز به خواب رفته و کمبود خواب خود را رفع می کند ولی با این کار نظم ساعت بیولوژیک بدن او به هم می خورد و عادت به نخوابیدن در شب پیدا می کند که چیزی جز کلافگی و بی خوابی برای تو و سایر اعضای خانواده ندارد.
خوابیدن در طول روز برای شماها امکان پذیر نیست پس بهتر است با کارگیری ترفندهایی که در این مقاله ارائه شده است یا مشاوره با یک متخصص کودک، عادت شب خوابیدن را از همین الان در نوزاد خود به وجود آوری.