چگونه می توان از چاقی کودکان جلوگیری کرد؟

کم تحرکی و دریافت مواد غذایی کم ارزش و پرانرژی و عادات نامناسب غذایی در زندگی کودکان آنها را به سمت اضافه وزن و چاقی سوق می‌دهد. اضافه وزن و چاقی کودکان، احتمال ابتلای آنها به بیماری‌های مزمن را در سنین بزرگسالی افزایش می‌دهد.

از جمله بیماری‌های مزمنی که متعاقب عادات غذایی نادرست در سنین کودکی و نداشتن تحرک بدنی کافی ایجاد می‌شوند عبارتند از بیماری‌های قلبی، پرفشاری خون، افزایش چربی‌های خون، دیابت، بیماری‌های کبدی و بیماری‌های تنفسی. عارضه مهم دیگری که چاقی کودکی در پی دارد، چاقی در بزرگسالی است. اغلب کودکان چاق امروز بزرگسالان چاق آینده خواهند بود.


عوامل متعددی می‌توانند به تنهایی یا به همراه هم باعث چاقی کودکان شوند که مهم‌ترین آنها شامل عوامل ارثی، کاهش فرصت‌های بازی در خارج از منزل، مصرف مکرر تنقلات و غذاهای چرب، عادت به مصرف غذاهای آماده و تنقلات کم ارزش، غدا خوردن مکرر در خارج از منزل مانند رستوران‌ها، فعالیت بدنی ناکافی، استفاده بیش از حد از کامپیوتر، تماشای تلویزیون به مدت طولانی و ...هستند.

نتایج برخی مطالعات نشان داده است که خطر چاقی در کودکانی که پنج ساعت در روز تلویزیون تماشا می‌کنند بیش از پنج برابر کودکانی است که تلویزیون تماشا نمی‌کنند یا حداکثر دو ساعت تماشا می‌کنند.

برخی عوارض اجتماعی نیز از چاقی منتج می‌شوند که سلامت کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهند، می‌توان به اضطراب، افسردگی، اعتماد به نفس پایین، سطح تحصیلات پایین‌تر اشاره کرد.

فعالیت بدنی در سلامت کودکان چه نقشی دارد؟
بنابر اعلام مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر و خاص وزارت بهداشت، انجام فعالیت بدنی در کودکان موجب افزایش قدرت بدنی و تقویت عضلات، کاهش استرس، ایجاد اعتماد به نفس، حفظ وزن ایده‌آل، کاهش یبوست، کاهش خطر دیابت، کاهش ابتلا به پرفشاری خون و بیماری‌های قلبی-عروقی می‌شود. بنابراین لازم است والدین فعالیت بدنی مناسب را از کودکی در برنامه روزانه کودکان خود قرار دهند و خود نیز با اجرای آن، الگوی مناسبی برای کودکان باشند.

توصیه‌ها برای فعالیت بدنی کودکان چاق
- فعالیت بدنی کودک را افزایش دهید.
- کودکان روزانه به 60 دقیقه فعالیت بدنی نیاز دارند.
- کودک را با خود پیاده به مدرسه یا خرید ببرید.
- به جای آسانسور از پله استفاده کنید.
- کودک را تشویق کنید با کودکان دیگر بازی کند.
- سرگرمی‌های غیر فعال را محدود کنید.
- ورزش‌هایی مانند دوچرخه سواری، دویدن و شنا برای کاهش وزن موثر هستند.
- از مشارکت کودک در انجام کارهای روزمره منزل مانند نظافت خانه استفاده کنید.
- اجازه ندهید کودک بیش از یک ساعت به طور مستمر بی‌حرکت باشد یا بنشیند، مگر در زمان خواب.
- تماشای تلویزیون یا بازی‌های کامپیوتری را به حداکثر دو ساعت در روز تقلیل دهید؛ چرا که تماشای تلویزیون موجب افزایش مصرف غذا و تنقلات نیز می‌شود؛ مخصوصا غذاهایی که از طریق تلویزیون تبلیغ می‌شوند.

توصیه‌های غذایی جهت پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی کودکان
- کودک را وادار به اتمام غذایش نکنید.
- به جای نوشابه از آب یا دوغ کم نمک استفاده کنید.
- کودک را در شش ماه اول زندگی فقط با شیر مادر تغذیه کنید.
- هنگام تماشای تلویزیون از دادن غذا یا تنقلات به او خودداری کنید.
- به کودک برای غذا خوردن پاداشی نظیر شکلات و شیرینی ندهید.
- برای کودکان بزرگ‌تر از دو سال از لبنیات کم چرب استفاده کنید.
- تا حد امکان برای تغذیه کودکان خود، از غذاهای آماده کمتر استفاده کنید.
- هنگامی که کودک گرسنه نیست او را مجبور به خوردن و آشامیدن نکنید.
- از سبزی‌های تازه یا بخارپز و میوه تازه در کنار غذای کودک استفاده کنید.
- به جای آب میوه‌های صنعتی آماده و شربت‌ها از میوه‌ها یا آب میوه طبیعی استفاده کنید.
- مصرف کره، سرشیر و خامه را به حداقل برسانید و سس مایونز را از برنامه غذایی کودکان حذف کنید.
- از غذاهای فیبردار مانند نان سنگک سبوس‌دار، ماکارونی سبوس‌دار، بیسکوییت سبوس‌دار، خشکبار و میوه‌های خشک، میوه‌ها و سبزی‌های خام در برنامه غذایی کودک خود استفاده کنید.
- مصرف غذاهای چرب و سرخ شده و تنقلات پرکالری و پرروغن مانند سیب‌زمینی سرخ شده، چیپس، پفک، شکلات، کیک‌های شکلاتی، بستنی، شیرکاکائو و ... را تا حد ممکن کاهش دهید.